Thẩm phán Tối cao Pháp viện Anthony M. Kennedy vào hôm thứ Tư thông báo sẽ nghỉ hưu trí vào cuối tháng 7 năm nay, mở ra một cuộc chiến tranh đua vào ghế trống này.
Việc thẩm phán Kennedy hồi hưu cho Tổng thống Trump cơ hội thay thế trục công lý tại Tối cao Pháp viện, và di chuyển đáng kể cơ quan tư pháp cao nhất về phía cánh hữu. “Đây vinh dự và đặc ân lớn nhất cho tôi được phục vụ quốc gia trong ngành tư pháp liên bang 43 năm qua, với hơn 30 năm tại Tối cao Pháp viện,” thẩm phán Kennedy ghi. Ông cũng gởi thư thông báo đến ông Trump.
Tổng thống Donald Trump từ phòng Bầu dục, dành những lời lẽ tốt đẹp cho vị thẩm phán 81 tuổi. “Kennedy là vị thẩm phán tuyệt vời ở Tối cao Pháp viện,” và “Thủ tục tuyển ứng cử viên thay thế sẽ được bắt đầu ngay lập tức,” ông Trump tuyên bố. “Hy vọng, chúng ta sẽ chọn người thật sự nổi bật!”
Ông Kennedy được Tổng thống Ronald Reagan đề cử vào năm 1987, và tuyên thệ vào tháng 2 năm 1988. Ông trở thành một trong những thành viên quan trọng nhất trong Tối cao Pháp viện hơn một thập niên qua. Kennedy đưa ra lá phiếu quyết định trong những phán quyết gây tranh cãi như quyền hiến pháp trong hôn nhân đồng tính, vụ kiện Citizens United chống lại Federal Election Commission.
Trong hầu hết mọi vấn đề chính đưa lên Tối cao Pháp viện trong những năm gần đây, bất kể thẩm phán cấp tiến hay đồng nghiệp bảo thủ được Cộng hoà bổ nhiệm, đều khó có thể thắng thế nếu thiếu lá phiếu của ông Kennedy.
Ông Kennedy làm cánh tả thất vọng trong vụ Roe chống lại Wade, bảo đảm quyền phá thai của phụ nữ, hay vụ Obergefell v. Hodges, trong đó ông viết Hiến pháp cho phép các cặp đồng tính được kết hôn. Phía cấp tiến đề cao vị thẩm phán này vì ông là lựa chọn tốt nhất cho hy vọng của họ, nhưng Kennedy lại thường bỏ phiếu với những thẩm phán bảo thủ tại toà.
Quyết định nghỉ hưu trí của ông Kennedy có thể dẫn khiến một cuộc chiến tranh đua dành chiếc ghế này xảy ra Hoa Thịnh Đốn. Trong khi Thượng viện Dân chủ không đủ phiếu để bác bỏ bất cử ứng cử viên nào do ông Trump chọn, thì họ sẽ gia tăng áp lực lên chọn lựa. Bất cứ ai được ông Trump đề cử vào ghế của ông Kennedy sẽ chỉ chia sẻ những quan điểm bảo thủ của ông chứ không chia sẻ cả những ý kiến cấp tiến trong những vấn đề xã hội.
Đây sẽ là lần đầu tiên kể từ khi Thẩm phán Clarence Thomas thay thế Thẩm phán Thurgood Marshall hơn 25 năm trước, một thẩm phán mới có thể thay đổi phương hướng của Tối cao Pháp viện. Kể từ đó, những thành viên mới được bổ sung vào Tối cao Pháp viện đã thay thế những thẩm phán có cùng hệ tư tưởng.
Theo Fox News, có 6 thẩm phán toà kháng án liên bang gồm Thomas Hardiman, Brett Kavanaugh, Amy Coney Barrett, Amul Thapar, Joan Larsen and Raymond Kethledge được xem là những ứng cử viên nặng ký.
Toà Bạch Ốc hồi tháng 11 công bố danh sách 25 thẩm phán được Tổng thống xem xét đề cử vào ghế trống ở Tối cao Pháp viện. Ông Trump vào chiều thứ Tư cũng cho hay, sẽ chọn ai đó từ danh sách. Cả 6 vị trên đều nằm trong danh sách này, trong đó Thapar, Barrett, và Larsen được đích thân ông Trump bổ nhiệm vào vị trí hiện tại.
Hương Giang (Theo Washington Post)