Các vụ ẩu đả giữa những nhóm ủng hộ chính phủ Trung Quốc và thân Đài Loan đã xảy ra bên ngoài khách sạn bà Thái Anh Văn lưu trú tại Manhattan, New York ngay trong ngày đầu tiên bà đến. Dưới áp lực từ Trung Quốc, nhiều quốc gia đã từ bỏ quan hệ với Đài Loan nên chuyến đi này bà Thái mong tìm kiếm nhiều không gian quốc tế hơn cho nước mình.
Bà Thái Anh Văn sẽ dành 4 đêm “quá cảnh” ở Mỹ trong chuyến đi tìm kiếm sự ủng hộ dành cho Đài Loan ở vùng Caribe. Nhà lãnh đạo Đài Loan dự kiến sẽ có 2 đêm ở New York trên đường đi và 2 đêm dừng lại tại Denver lúc về.
Ẩu đả giữa hai nhóm người thân Trung Quốc và thân Đài Loan bên ngoài khách sạn bà Thái Anh Văn lưu trú ở Mỹ – Ảnh: REUTERS
Ngay trước khi bà Thái đến khách sạn lưu trú ở Manhattan, một phóng viên ảnh của Hãng tin Reuters đã ghi lại cuộc ẩu đả, cự cãi giữa hàng chục người ủng hộ Trung Quốc và Đài Loan dưới mưa lớn. Cảnh sát sau đó buộc phải vào cuộc giải tán đám đông.
Thời gian quá cảnh dài bất thường khiến chính quyền Trung Quốc tức giận ngay từ lúc biết được thông tin. Bắc Kinh luôn thể hiện sự phản đối và yêu cầu Mỹ không tiếp nhận bà Thái trong các lần quá cảnh trước đó.
Lần cuối cùng bà Thái đặt chân đến Mỹ là vào tháng 3 năm nay. Thông thường nhà lãnh đạo Đài Loan chỉ dành một đêm để quá cảnh trên đất Mỹ trước khi trở lại Đài Bắc.
Phát biểu trước khi khởi hành từ Đài Loan, bà Thái nói rằng Đài Loan có những giá trị chung về tự do và minh bạch với các đồng minh và bà đang nỗ lực tìm kiếm nhiều không gian quốc tế hơn cho Đài Loan.
Nhà lãnh đạo Đài Loan bắt tay với những người ủng hộ khi đến khách sạn ở New York ngày 11-7 – Ảnh: REUTERS
Đài Loan đang tìm cách củng cố quan hệ với các đồng minh ngoại giao ít ỏi còn lại, đa số là các quốc gia nhỏ ở Trung Mỹ, Caribe và Thái Bình Dương. Theo Reuters, bà Thái sẽ thăm St Vincent và Grenadines, St Lucia, Haiti, St Kitts và Nevis trong chuyến công du lần này.
Trong suốt thời gian cầm quyền của bà Thái, đối mặt với áp lực từ Trung Quốc, nhiều quốc gia đã từ bỏ quan hệ với Đài Loan và quay sang thiết lập quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh.
“Nền dân chủ của chúng tôi không dễ mà có được, hiện nay đang phải đối mặt với các mối đe dọa cũng như xâm nhập của các lực lượng nước ngoài”, bà Thái ám chỉ Trung Quốc.
Bắc Kinh xem Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và yêu cầu các quốc gia tôn trọng nguyên tắc “Một Trung Quốc”. Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh vẫn công nhận Trung Quốc song sẽ tiếp tục hỗ trợ Đài Loan dựa trên một đạo luật của nước này.
Các nhà phân tích cho rằng chuyến quá cảnh kéo dài lần này của bà Thái cho thấy sự ủng hộ của chính quyền Trump đối với bà vào thời điểm bà đang chịu nhiều áp lực từ Bắc Kinh.
Theo báo Trí Thức VN, Bộ Ngoại giao mô tả chuyến thăm của bà Thái là “cá nhân và không chính thức”, nhưng nói thêm bà sẽ được chào đón tại New York bởi James Moriarty, Chủ tịch Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan – Đại sứ quán không chính thức của Mỹ tại Đài Loan. Bộ không trả lời khi được hỏi bà Thái có gặp thêm quan chức Mỹ nào nữa hay không.
Xe tăng M1A1 của thủy quân lục chiến Mỹ – Ảnh: REUTERS
Chính quyền Trump ngày càng có các động thái kéo gần quan hệ với đồng minh không chính thức Đài Loan, mới nhất là vụ thông qua hợp đồng bán 2,2 tỷ USD vũ khí cho Đài Bắc khiến Trung Quốc “tức điên”. Cùng lúc đó ở Hồng Kông vừa xảy ra vụ biểu tình lớn nhất từ trước tới này, phản đối luật dẫn độ của Trung Quốc. Nên dù cùng một dân tộc nhưng hai nước này đều không muốn nằm dưới chế độ độc tài của chính quyền Trung Quốc.
Bà Thái, người sẽ ra tái tranh cử vị trí Tổng thống vào tháng Một năm sau, đã liên tục kêu gọi sự ủng hộ quốc tế để bảo vệ nền dân chủ Đài Loan trước những đe dọa của Bắc Kinh. Lãnh đạo Bắc Kinh đầu năm nay cảnh báo Đài Loan sẽ phải về với Trung Quốc, dù qua hòa bình hay bằng bạo lực, và thường xuyên cho máy bay quân sự, tàu chiến đi vòng quanh đảo Đài Loan trong các cuộc tập trận quân sự.