Cựu Tổng thống Hàn Quốc Lee Myung-bak bị bắt và bị đưa tới nơi tạm giam tại Seoul vào tối thứ Năm (22/3) (Ảnh: Koreaherald)
Cựu Tổng thống Lee Myung-bak (tổng thống thứ 10, và đảm nhiệm nhiệm kỳ tổng thống thứ 17 của Hàn Quốc), đã bị giam giữ vì một loạt cáo buộc tham nhũng vào hôm thứ Năm (23/3). Đây cũng là điều chấm hết của một sự nghiệp thành công từ các vai trò giám đốc điều hành công ty xây dựng, thị trưởng thành phố Seoul và Tổng thống Hàn Quốc.
Ông Lee Myung-bak, người đã nắm vai trò lãnh đạo đất nước Hàn Quốc từ năm 2008 – 2013, đã bị bắt tại nhà riêng ở khu Nam Seoul và bị đưa tới một trung tâm tạm giam gần đó, sau khi Tòa án quận Trung tâm Seoul ban hành lệnh bắt khẩn cấp vì tội hối lộ, biển thủ, lạm dụng quyền lực và các cáo buộc khác.
Ông Lee Myung-bak trở nên nổi tiếng với công chúng từ khi ông làm việc cho công ty Xây dựng Hyundai, nơi ông làm Giám đốc điều hành từ cuối những năm 1970 đến đầu những năm 90.
Câu chuyện thành công của ông được lưu truyền khi có thể từ một nhân viên bình thường leo lên vị trí cao nhất tại một trong những công ty lớn nhất của đất nước chỉ trong vòng 11 năm.
Gia nhập vũ đài chính trị
Năm 1992, ông Lee Myung-back được bầu chọn vào Quốc hội, sau đó tái đắc cử nghị sĩ trong 4 năm, nhưng ông đã từ bỏ vị trí vào năm 1998 để vận động bầu cử thị trưởng thành phố Seoul.
Tuy nhiên, nếu ông Lee không rời ghế trong Quốc hội, sau đó 2 tháng ông cũng mất chức bởi bị kết án vì các cáo buộc chi tiêu quá giới hạn pháp lý cho chiến dịch tranh cử, theo Koreaherald.
Trong 2 năm tiếp theo, ông Lee rời khỏi vũ đài chính trị, bị cấm điều hành công vụ vì bị kết án.
Quyền hành của ông được khôi phục bởi lệnh ân xá của tổng thống vào năm 2000 và ông trở lại làm Thị trưởng Seoul trong năm 2002.
Trong thời gian làm thị trưởng, cựu Tổng thống Lee càng nổi tiếng bởi việc thúc đẩy những dự án tạo dấu ấn như khôi phục suối Cheonggye (suối Thanh Khê Xuyên) – là dòng suối dài 5,8 km chảy qua khu trung tâm thành phố Seoul đổ vào sông Jungnangcheon và hợp lưu với sông Hán (là con sông dài thứ 4 ở Triều Tiên), và đại tu hệ thống giao thông công cộng cho hệ thống tàu điện ngầm miễn phí hoặc giá rẻ.
Như được mọc thêm đôi cánh bằng sự nổi tiếng của mình, ông tranh chức Tổng thống Hàn Quốc trong năm 2007 và giành được chiến thắng dễ dàng, với 49% phiếu bầu so với 29% của đối thủ, giữa những mong đợi rằng ông sẽ cải biến nền kinh tế đang gặp khó khăn của đất nước.
Tuy nhiên, sự lãnh đạo của ông chỉ bứt phá được vài tháng sau khi ông nhậm chức năm 2008. Đông đảo người dân xuống đường biểu tình kéo dài hàng tháng khi ông quyết định vẫn tiếp tục nhập khẩu bò Mỹ bất chấp mối lo ngại về bệnh bò điên.
Dù những lo ngại về bệnh bò điên đã được chứng minh khoa học hay không, nhưng trường hợp này đã dẫn tới việc cựu Tổng thống Lee bị xem như một nhà lãnh đạo không quan tâm tới những người dân thường mà chỉ quan tâm tới những người giàu có và quyền lực.
Nhận định đó càng trở nên sâu sắc khi sự bất bình đẳng về thu nhập tăng lên trong bối cảnh kinh tế toàn cầu suy yếu.
Một cú va lớn
Năm 2009, vị cựu tổng thống tiền nhiệm Roh Moo-hyun tự tử khi nhảy từ một mỏm núi phía sau ngôi nhà tại vùng nông thôn nơi ông nghỉ hưu và để lại một lá thư tuyệt mệnh.
Vụ tự tử này diễn ra sau khi ông Roh Moo-hyun bị các công tố viên thẩm vấn vì tham nhũng. Những người ủng hộ ông Roh cáo buộc ông Lee đã làm nhục người tiền nhiệm của mình bằng một cuộc điều tra, dẫn tới ông Roh tự sát.
Những nghi ngờ tham nhũng cũng đã khiến ông Lee thất bại trước khi được bầu cử làm Tổng thống.
Thao túng cổ phiếu
Một trường hợp thao túng cổ phiếu trứ danh liên quan tới một trong những đối tác kinh doanh của ông Lee, ông Kim Kyung-joon, là điển hình của những nghi ngờ này.
Ông Kim, người đứng đầu công ty đầu tư BBK, đã bị buộc tội dàn xếp thao túng cổ phiếu thu lợi hàng triệu USD.
Ông Lee đã bị cáo buộc là chủ sở hữu thực sự của BBK, nhưng cuộc điều tra truy tố tại thời điểm đó không tìm thấy bằng chứng cho cáo buộc này.
DAS – công ty sản xuất phụ tùng ô tô
Một trong những nhà đầu tư lớn nhất của BBK là DAS, là một phần của công ty phụ tùng ô tô, đứng đầu bởi một trong những anh em trai của ông Lee. Nhiều nghi ngờ sở hữu thực sự công ty là ông Lee.
Ông Lee là chủ thực sự của DAS và sử dụng công ty để tạo ra các quỹ đen, ông cũng bị buộc tội sử dụng quyền lực để giúp DAS kiếm lại khoản đầu tư đã mất vì ông Kim Kyung-joon.
Cũng như nghi ngờ liên quan đến DAS, cựu Tổng thống Hàn Quốc đang đối mặt với một loạt cáo buộc bao gồm lấy quyền lực tổng thống ra lệnh cho trợ lý nhận tiền bất hợp pháp và nhận tiền từ quỹ của các cơ quan tình báo của Hàn Quốc.
Hành động trả đũa?
Những phụ tá chính của ông Lee cũng đã bị bắt, ông Lee đã phản đối kịch liệt cuộc điều tra và cho rằng đây là hành động trả đũa chính trị bởi chính quyền Tổng thống đương nhiệm Moon Jae-in về cái chết của cựu Tổng thống Roh.
Các cộng sự của ông Lee đã tuyên bố rằng chính quyền của ông Moon Jae-in là đồng minh của ông Roh, nên đã dùng cách trả đũa tương tự với việc ông Lee đã làm, theo Yonhap.
Triệu Hằng