(CaliToday Tổng hợp) – Lần đầu tiên sau 25 năm, Alabama đã bỏ phiếu đưa một ứng cử viên Dân chủ vào Thượng viện Hoa Kỳ trong một chiến thắng nghẹt thở với số phiếu sít sao 1,5 điểm – hơn 21000 phiếu.
Sau một mùa tranh cử tốn kém và căng thẳng, ông Dough Jones cuối cùng đã đánh bại đối thủ Cộng hoà Roy Moore vào tối hôm nay tại Alabama, thay đổi số ghế tại Thượng viện thành 51-49.
Kết quả kiểm phiếu đầy nghẹt thở. Ban đầu, ứng cử viên Cộng hoà dẫn trước với khoảng cách khá xa, nhưng ứng cử viên Dân chủ từ từ bứt lên. 60% số phiếu được kiểm cho kết quả Roy Moore dẫn trước gần 7 điểm. 80% kiểm phiếu, khoảng cách rút lại còn hơn 1 điểm. 90% kiểm phiếu mang lại hy vọng cho ông Jones khi vượt lên đối thủ 1 điểm. 91% kiểm phiếu, tỉ lệ dẫn trước tiến thêm 0,1 điểm, 92% – số phiếu của ông Moore tăng thêm một chút. 95% – ứng cử viên Dân chủ dẫn trước 1,1 điểm, nhỉnh hơn 13.680 phiếu. 98% – khoảng cách rút lại, Roy Moore chỉ thua 0,8 điểm. 99% – Dough Jones dẫn trước hơn 9000 phiếu, và số này tăng dần lên.
“Như tôi đã tuyên bố trong chiến dịch tranh cử, hôm nay sẽ là một ngày lịch sử tại Alabama,” ông Jones tuyên bố trong bài phát biểu chiến thắng, “Chúng ta sẽ đoàn kết!”
Dự kiến Cộng hoà có buổi họp vào tối hôm nay ngay sau chiến thắng của ông Moore, đáng tiếc kế hoạch này đã không thực hiện được trước thất bại này. Một nguồn tin thân cận với Toà Bạch Ốc tiết lộ, chiến thắng này là một cơn địa chấn.
Sở dĩ mọi con mắt đang đổ dồn vào kết quả bầu cử đặc biệt vào Thượng viện tại Alabama vì kết quả tranh cử tại đây là bài toán thử cho hai lực lượng chính trị đầy tham vọng ở Mỹ: Một bên là là chủ nghĩa bảo thủ cực hữu do cựu cố vấn chiến lược cho Tổng thống là ông Stephen Bannon dẫn đầu, còn bên kia là đảng Dân chủ hy vọng có thể chớp lấy cơ hội tình hình bất mãn Tổng thống để tạo đà đi lên.
Cả hai đảng đều đặt nhiều tâm sức vào cuộc đua này vì kết quả tại đây sẽ là nền tảng cho tranh cử giữa kỳ vào năm 2018. Một chiến thắng tại tiểu bang cực Nam Hoa Kỳ sẽ là lời quở trách ông Trump và Bannon, và sẽ tạo cơ hội, thúc đẩy nỗ lực kiểm soát Thượng viện của Dân chủ. Với kết quả này, Dân chủ có thêm một ghế ở Thượng viện và họ hoàn toàn có hy vọng vào kết quả sang năm.
Kết quả ở Alabama được đánh giá là thất bại không phải chỉ của ông Roy Moore, mà là thất bại của cả đương kim Tổng thống Donald Trump và nhà bảo thủ cực hữu Bannon.
Liệu ông Trump sẽ tweet gì vào ngày mai? Liệu ông có cho rằng kết quả bầu cử ở Alabama gian lận hay không? Mọi con mắt cũng đang đổ dồn vào phản ứng của Tổng thống. Ngay sau chiến thắng của ông Jones, Tổng thống Trump đã gởi lời chúc mừng đến ứng cử viên Dân chủ trên Twitter.
Cộng hoà lâu nay vẫn bị chia rẽ vì ứng cử viên này. Nếu ông Moore thắng cử, lãnh đạo Cộng hoà tại Washington sẽ đối mặt với những đau đầu chính trị trước quyết định đối xử với ông ta như thế nào. Lãnh tụ Đa số Thượng viện Mitch McConnell (Cộng hoà – Kentucky) sẽ phải chọn ủy ban nào đó mà ông Moore được phép tham gia. Ông cũng sẽ quyết định liệu có đề nghị Uỷ ban Đạo đức Thượng viện điều tra những cáo buộc sách nhiễu tình dục trẻ vị thành niên chống lại ông Moore hay không. Tất nhiên, Dân chủ sẽ không buông tha việc này.
Kết quả cuộc bầu cử đặc biệt lần này trước đó khó dự đoán trước vì thăm dò cho thấy tỉ lệ giữa hai ứng cử viên Dough Jones và Roy Moore rất sít sao. Và quả thật, kết quả thắng cử cũng rất sát sao.
Theo số liệu thăm dò từ CNN, cử tri da trắng đi bỏ phiếu ngày hôm nay chiếm 65%, 30% cử tri da đen, Latino 2%, cử tri gốc Á 0% và 2% cử tri sắc dân khác, trong đó cử tri Dân chủ chiếm 37%, Cộng hoà 43% và cử tri độc lập 20%.
Tiểu bang màu đỏ nghiêng về Cộng hoà chưa từng bầu ứng cử viên Dân chủ vào Thượng viện từ năm 1992, và bỏ phiếu với tỉ lệ áp đảo cho ông Trump trong kỳ bầu cử tổng thống năm 2016. Tuy nhiên, cuộc tranh đua lần này khá đặc biệt. Ứng cử viên Cộng hoà Roy Moore – người đang đối diện nhiều cáo buộc sàm sỡ trẻ vị thành niên cách đây hàng chục năm, và là cựu chánh án tối cao pháp viện tiểu bang nổi tiếng với niềm tin vào “Luật pháp của Đức Chúa Trời” hơn Hiến pháp Hoa Kỳ. Ông Moore đã đánh bại Thượng nghị sĩ Luther Strange trong vòng sơ bộ bất chấp đối thủ được lãnh đạo Cộng hoà và cả Tổng thống Trump hậu thuẫn.
Chiến thắng của ông Jones cũng khá bất ngờ. Để đánh bại được ứng cử viên Cộng hoà, ông Jones phải có được những lá phiếu cao bất thường từ những cử tri thành thị, cử tri trẻ tuổi và cử tri Mỹ gốc Phi. Theo thăm dò trước khi vào phòng bỏ phiếu, dường như cử tri da đen đi bỏ phiếu năm nay cao hơn năm 2012 và kể cả năm 2008 khi ông Barack Obama có tên trên lá phiếu. Cử tri Mỹ gốc Phi chiếm 28% trong kỳ bầu cử năm 2008 và 29% trong năm 2012. Trong bầu cử hôm nay, lực lượng này chiếm 30% cử tri Alabama. Và chính lực lượng cử tri này đã góp phần lớn vào chiến thắng của ông Jones.
Trong khi đó, cử tri da trắng dường như đi bầu thấp hơn so với những kỳ bầu cử trước đây. Nhóm này chiếm 40% cử tri năm nay, so với 47% năm 2012 và 2008, theo thăm dò trước khi vào phòng bỏ phiếu.
Hương Giang (Tổng hợp)