Căn bệnh ung thư đại tràng danh hài Anh Vũ từng mắc phải là ung thư phổ biến hàng thứ 5 tại Việt Nam sau ung thư gan, phổi, dạ dày, vú.
Sáng ngày 2/4/2019 (theo giờ Việt Nam), danh hài Anh Vũ đã chính thức qua đời trong một chuyến lưu diễn ở Mỹ. Nhắc đến danh hài Anh Vũ, khán giả không thể quên được hình ảnh một nghệ sĩ hài duyên dáng, có nụ cười tươi, từng chinh phục khán giả khắp mọi miền và cả hải ngoại.
Vì vậy rất ít ai nghĩ rằng người luôn mang lại nụ cười trên môi đấy vào năm 2000 từng được chẩn đoán mắc căn bệnh hiểm nghèo tưởng như không vượt qua nổi là ung thư đại tràng. Sau khi kiểm tra, kết quả sinh thiết cho thấy Anh Vũ bị ung thư đại tràng giai đoạn 2, có hạch tại chỗ nhưng chưa di căn. Bác sĩ yêu cầu danh hài tiến hành phẫu thuật gấp, cắt bỏ 8 tấc ruột. Rất may vì phát hiện sớm nên sức khỏe của Anh Vũ hồi phục nhanh chóng.
Trước khi qua đời, nghệ sĩ Anh Vũ từng có 17 năm chống chọi với ung thư đại tràng
Theo số liệu WHO 2018, ung thư đại tràng là ung thư phổ biến hàng thứ 5 tại Việt Nam sau ung thư gan, phổi, dạ dày, vú. Mỗi năm ghi nhận gần 15.000 ca mắc mới, tỉ lệ 13,4/100.000 dân, trong đó khoảng 50% sẽ tử vong.
Ung thư đại tràng là gì?
Ung thư đại tràng (đại trực tràng) hay còn gọi là ung thư ruột, gây nên bởi sự phát triển bất thường của các tế bào có khả năng xâm lấn hoặc lan rộng ra các bộ phận khác của cơ thể.
Đến nay, các nhà khoa học chưa xác định được nguyên nhân chính gây bệnh, tuy nhiên đã tìm ra một số nhóm yếu tố nguy cơ làm gia tăng bệnh, trong đó có hội chứng di truyền, trong khi hầu hết các ung thư khác không có đặc tính này.
TS Phạm Văn Bình, Trưởng khoa Ngoại bụng 1, BV K cho biết, hầu hết ung thư đại trực tràng có liên quan đến các yếu tố ngoại cảnh, khoảng 5% có yếu tố di truyền về gen. Trong đó ung thư đại tràng xích ma và trực tràng chiếm 50% các trường hợp ung thư đại trực tràng.
Ngoài ra, những người bị đa đa polyp thì nguy cơ mắc ung đại trực tràng cao hơn hẳn những người khác.
So với nhiều loại ung thư khác, tiên lượng điều trị, đặc biệt điều trị ở giai đoạn sớm với ung thư đại trực tràng khá tốt, cơ hội lui bệnh hoàn toàn lên tới 90%, rất nhiều người sau phẫu thuật có thể sống khoẻ mạnh nhiều chục năm.
Tuy nhiên đáng tiếc, hầu hết bệnh nhân ung thư ở Việt Nam nói chung và ung thư đại trực tràng nói riêng đều đến viện ở giai đoạn muộn do người dân chưa có thói quen khám sức khoẻ định kỳ khiến việc điều trị nhiều hạn chế.
Các dấu hiệu ung thư đại tràng
TS Phạm Văn Bình cho biết, ở giai đoạn sớm, ung thư đại trực tràng thường không có biểu hiện rõ ràng khiến người bệnh chủ quan, lầm tưởng với những bệnh lý đường tiêu hóa khác như: Chán ăn, cảm giác đầy bụng, khó tiêu, nôn, buồn nôn, táo bón, đi ngoài ra máu, cảm giác mệt mỏi, cân nặng sụt giảm.
Tuy nhiên khi có những dấu hiệu sau kéo dài, người dân nên đến các cơ sở uy tín để thăm khám ngay.
– Rối loạn tiêu hóa kéo dài: Những biểu hiện bất thường ở đường tiêu hóa đều có thể là dấu hiệu của ung thư đại tràng. Có dấu hiệu thường gặp như: hôi miệng, ợ hơi, ợ chua, đau tức vùng bụng trước hoặc sau khi ăn. Nhưng ở một vài trường hợp, các dấu hiệu này cũng cảnh báo sự tồn tại của các khối u ở dạ dày – ruột.
– Giảm cân bất thường: Không phải do tập luyện hay ăn kiêng giảm cân mà cơ thể đột ngột sút cân bạn cần đặc biệt chú ý. Rất có thể đó là dấu hiệu của ung thư, nhất là ung thư đại tràng, dạ dày hoặc các ung thư liên quan đến đường tiêu hóa.
– Các rối loạn liên quan bài tiết phân: Đại tràng là cơ quan bài tiết phân nên ở giai đoạn sớm, người bệnh thường hay bị chứng rối loạn đại tiện, bài tiết phân như đi táo, đi lỏng thất thường, tình trạng này kéo dài.
– Phân mỏng, hẹp so với bình thường: Kích thước của chất thải cũng là một trong những cảnh báo về ung thư đường tiêu hóa. Tình trạng phân mỏng giống bút chì hay lá lúa có thể do bị chặn lại bởi khối u từ bên trong.
– Xuất hiện máu trong phân: Đại tiện kèm máu đỏ tươi, nhỏ giọt, phủ lên phân. Một số trường hợp, ở giai đoạn cuối bệnh nhân còn thấy hậu môn trực tràng sa xuống, toàn thân gầy đi, số lần đại tiện tăng lên, khi táo bón, khi tiêu chảy.
– Mệt mỏi và suy nhược: đây là triệu chứng phổ biến nhất của ung thư sớm nhưng ít khi được bệnh nhân chú ý. Mệt mỏi do ung thư đại tràng thường liên quan đến thiếu máu do mất máu trong phân. Người bệnh cảm thấy kiệt sức ngay cả khi đã nghỉ ngơi, đồng thời suy nhược cơ thể một cách nhanh chóng mà không tìm ra nguyên nhân cụ thể.
Tầm soát ung thư trực tràng thế nào?
TS Bình khuyến cáo, nếu một người mắc hội chứng đa polyp thì hầu hết thành viên trong gia đình đều có nguy cơ mắc bệnh. Do đó, trong gia đình, nếu có người thân xác định bị ung thư đại trực tràng, cả nhà nên đến BV để tầm soát bệnh ở độ tuổi sớm hơn khuyến cáo.
Tất cả loại đa polyp đại trực tràng nếu không được can thiệp sẽ có khoảng 50% chuyển thành ung thư (từ khi sinh ra đến khi 40 tuổi). Nếu sống đến 70 tuổi, hầu hết trở thành ung thư. Không ít bệnh nhân bị ung thư đại trực tràng khi mở ra, bác sĩ phát hiện toàn bộ khung đại trực tràng là các polyp dày đặc như một thảm nhung.
Sau khi cắt polyp, tuỳ thuộc vào số polyp nhiều hay ít, tùy theo yếu tố nguy cơ cao hay thấp, người bệnh cần soi lại đại tràng định kỳ mỗi 1-3 năm.
Cách phòng ngừa ung thư đại tràng:
Ung thư đại tràng có thể phòng tránh được thông qua thói quen ăn uống lành mạnh.
– Các loại thịt đỏ (thịt bò, thịt cừu) được xem là có liên quan mật thiết đến ung thư đại tràng. Ăn khoảng 160g/ngày hoặc chế độ ăn với thịt quá 5 lần/tuần có nguy cơ cao gấp 3 lần. Dưới hình thức chiên, nướng, thịt xông khói, dăm bông, xúc xích, chất đạm sẽ làm tăng yếu tố sinh ung thư, còn mỡ sẽ bị chuyển hóa bởi vi khuẩn trong lòng ruột, làm tăng sản các tế bào biểu mô bất thường và phát triển thành ung thư.
– Các thức ăn chứa nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây) giúp làm giảm nguy cơ ung thư đường tiêu hóa vì chất xơ giúp gia tăng tiêu thụ acid folic, đồng thời giảm thời gian ứ đọng phân. Ngoài ra, chất xơ làm giảm pH trong lòng đại tràng và tăng sản xuất các acid béo chuỗi ngắn và yếu tố vi lượng chống hiện tượng ôxy hóa.
– Các loại nước uống chứa cồn làm tăng nguy cơ ung thư đại tràng.
– Thuốc lá được biết đến như là nguyên nhân chính gây ra hàng loạt bệnh ung thư. Gần đây nó được công nhận là những yếu tố nguy cơ rất quan trọng gây ung thư đại tràng cho cả hai giới, nhất là khi kết hợp với rượu bia.
– Hoạt động thể lực, vận động hay luyện tập thể dục đều đặn mỗi ngày sẽ làm giảm nguy cơ mắc ung thư đại tràng.
An An – Thúy Hạnh