Có thể bạn đã từng nghe về Steve Jobs và hành trình chống chọi bệnh tật. Nhưng những gì xảy ra vào khoảnh khắc ông qua đời thì lại là chuyện khác.
Ngày 5/10/2011, trong căn biệt thự nhỏ ở thành phố Palo Alto, bang California (Mỹ), Steve Jobs vừa tỉnh dậy sau một ngày mê man. Jobs nhìn quanh, bên này là người em nuôi Patty, bên kia là cô em gái Mona, trước mặt là vợ ông – Laurene, và xung quanh là những đứa con yêu dấu. Đôi mắt Jobs dừng lại một hồi lâu trên từng khuôn mặt thân thương, mà chỉ vài phút nữa thôi ông sẽ phải nói lời vĩnh biệt.
Nhưng rồi, như có điều kỳ lạ xảy ra, ánh mắt Jobs sượt qua bờ vai của những người thân thích và nhìn vào khoảng không vô định. Trong giờ phút cuối cùng của cuộc đời, ông đã thốt lên những lời khó hiểu: “Oh wow! Oh wow! Oh wow!” (Ôi chao, ôi chao, ôi chao!). Dứt lời, ông chìm sâu vào hôn mê rồi qua đời chỉ vài giờ sau đó.
Câu nói trên đã trở thành bí mật cuối cùng của Jobs, đã được ông mang theo vào cõi vĩnh hằng. Không ai biết ý nghĩa thực sự đằng sau đó là gì, thế nên mới để lại nhiều suy đoán mơ hồ trong lòng người ở lại.
Nhưng có một câu chuyện chưa từng được nhắc tới, cho đến ngày hôm nay…
Bình sinh Jobs chỉ tín Phật chứ không tin vào Chúa Trời, thậm chí ông còn dành một quãng thanh xuân hành hương đến Ấn Độ, hy vọng tìm được sự giác ngộ tâm hồn. Nhưng Phật là vị Thần của phương Đông, còn Chúa Trời mới là Thần bảo hộ cho người phương Tây. Trong những giờ phút cuối cùng của mình, Jobs đã nhìn thấy hai Thiên sứ có cánh cùng với vòng hào quang trên đầu – vốn là hình tượng Thần trong tín ngưỡng Tây phương.
Quá bất ngờ và sửng sốt, Jobs cảm tưởng như mình sắp chạm đến Thiên đường. Những gì ông một mực phủ nhận trước kia, nay đều triển hiện vô cùng mỹ diệu ngay trước mắt. Bởi vậy, ông đã thốt lên đầy kinh ngạc: “Oh wow! Oh wow! Oh wow!”.
Hai vị Thần đến để đưa linh hồn Jobs về bên kia thế giới. Khi linh hồn ly thể nhưng vẫn còn nấn ná ở cõi người, đó cũng là lúc thể xác ông rơi vào hôn mê.
Lúc này, hai vị Thần đang luận đàm với nhau:
Thần nữ: Nghe nói đây là một nhân vật rất lừng lẫy, được người đời tôn xưng là ‘vĩ nhân’.
Thần nam: Vĩ nhân thì vẫn chỉ là người thôi. Danh, lợi, tiền, quyền, ngay cả tài năng học vấn cũng chẳng thể mang lên được Nước Trời. Duy chỉ có tâm tính mới có thể đo lường xem cá nhân ấy đã đạt tiêu chuẩn hay không.
Vị Thần nữ mỉm cười, rồi chỉ cây đũa phép trong tay vào khoảng không trước mặt. Tức thì, một làn sương mờ ảo bay ra, ở giữa xuất hiện một mặt gương sáng loá, và hình ảnh Steve Jobs khi còn tại thế hiện ra như một thước phim sống động.
Thước phim tua nhanh kể về cuộc đời của Jobs từ khi mới là con nuôi trong gia đình ông bà Paul – Clara cho đến những năm thương trường đầy khốc liệt. Các cảnh quay chầm chậm hơn ở cột mốc năm 2004, khi Jobs được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tuỵ rồi di căn đến gan vào khoảng năm 2009. Và từ đây, cuộc chạy đua với bệnh tật cũng bước vào hồi tăng tốc.
Vì để được phẫu thuật sớm nhất có thể, gia đình Jobs đã phải gửi hồ sơ bệnh án tới các tiểu bang khác nhau để tìm lá gan phù hợp, cuối cùng mới tìm được một bệnh viện ở bang Tennessee với thời gian đợi chờ ngắn nhất. Nói là “ngắn nhất”, nhưng Jobs vẫn phải xếp hàng sau vô số bệnh nhân ung thư khác, và dự kiến phải đợi ít nhất 6 tuần mới có lá gan cấy ghép.
Cuối cùng, thước phim dừng lại ở cảnh một người thân cận đề xuất Jobs bỏ ra một khoản tiền để được ưu tiên phẫu thuật trước. Jobs đã thẳng thắn từ chối rằng: “Như vậy chẳng phải là phạm pháp sao? Tôi cũng giống như mọi người, chỉ có thể xếp hàng theo thứ tự”.
Cái lắc đầu ấy cũng đồng nghĩa rằng Jobs đã đặt lương tri cao hơn tính mạng, đặt lòng tự trọng của bản thân lên trên những thứ lợi ích tầm thường.
Làn sương mờ tan biến, những biến cố trong cuộc đời Jobs cũng khép lại từ đây.
Hai vị Thần cùng gật đầu tâm đắc. Vị Thần nam quay sang phía Thần nữ và nói: Người này cũng khá lắm. Nhưng hãy cứ thử thách ông ta thêm một lần nữa xem sao.
Thử thách
Khi Jobs vẫn còn ngơ ngác và chưa kịp trấn tĩnh bản thân, thì đã thấy hai vị Thần sừng sững ngay trước mặt.
Thần nam: Steve Jobs, nếu phải rời xa thế giới này, con có điều gì hối tiếc hay không?
Jobs: Con luôn tâm niệm rằng “hãy sống mỗi ngày như thể ngày cuối cùng” nên con không thấy hối tiếc. Nhưng điều đó không có nghĩa là con không biết trân trọng giây phút sống trên đời.
Thần nam: Nếu có cơ hội được trở lại, con sẽ làm gì?
Jobs: Con sẽ hoàn thành những mục tiêu còn dang dở tại Apple, nhưng sẽ làm việc ít hơn và dành thời gian cho gia đình nhiều hơn. Con cũng không còn quan trọng chuyện được mất thắng thua, không còn bận tâm đến những đối thủ như Microsoft hay Google, điều con muốn làm chỉ là cống hiến hết sức mình và nuôi dưỡng tâm hồn hơn là truy cầu những thứ vật chất, danh tiếng, địa vị, hay tiền tài.
Thần nam: Được lắm! Con hãy nhìn xem, nếu thời gian đảo ngược như chiếc đồng hồ này (vừa nói vừa xoay ngược chiếc đồng hồ cát), lúc đó con sẽ lại gắng hết sức mình để kéo dài mạng sống chứ?
Jobs: Con đã làm hết sức, nhưng để tìm được người hiến gan thật chẳng dễ chút nào, cuối cùng con vẫn đành phải bất lực trước vận mệnh của mình.
Thần nam: Đó là con không biết đấy thôi. Nếu như thay vì phải chờ đợi mòn mỏi ở Mỹ, sao con không đến Trung Quốc? Chỉ chưa đầy 1 tuần là có thể tìm được lá gan khoẻ mạnh phù hợp với con rồi.
Jobs (vô cùng sửng sốt): Trước đây con luôn tin tưởng rằng y học Mỹ là tiến bộ nhất thế giới, lẽ nào con đã sai?
Thần nam: Không sai, nhưng ở Mỹ số người sẵn sàng hiến tạng lại vô cùng ít ỏi. Điều này khác hoàn toàn so với Trung Quốc, bởi nơi ấy luôn có sẵn nguồn tạng dồi dào, bất cứ bệnh nhân nào cũng sẽ được đáp ứng ngay tức thì.
Jobs: Ngài vừa nói rằng Trung Quốc luôn có sẵn nguồn tạng? Lẽ nào ở Trung Quốc có quá nhiều bệnh nhân đồng ý hiến nội tạng của mình?
Thần nam (cười lớn): Không phải vậy. Đó là bởi Trung Quốc biết tận dụng các tù nhân lương tri để làm nguồn cung cấp nội tạng sống. Họ có hàng triệu, hàng triệu tù nhân như vậy trong các nhà giam và trại lao động ở khắp Trung Quốc. Con nghĩ xem, muốn tìm một lá gan trong các tù nhân như vậy chẳng phải là quá dễ dàng hay sao?
Jobs (vẫn chưa hết bối rối): “Tù nhân lương tri”? Xin ngài hãy khai thị…
Thần nam: Họ là những người tu luyện Pháp Luân Công. Con đã từng đọc các kinh điển Phật giáo, hẳn con hiểu ‘tu luyện’ nghĩa là gì. Họ tu Chân – Thiện – Nhẫn, luôn tu dưỡng bản thân để trở thành người tốt và tốt hơn nữa, vậy nên nói họ là người có đạo đức, có lương tri. Nhưng tiếc rằng ĐCSTQ luôn coi những người có đức tin và tín ngưỡng Thần Phật là cái gai trong mắt, vậy nên mới đàn áp và bắt họ vào tù. Con thử nói xem, họ chẳng phải là “tù nhân lương tri” là gì?
Jobs: Vậy nghĩa là họ sẽ bị giết hại để có nội tạng cho các bệnh nhân cần cấy ghép?
Thần nam: Không sai.
Jobs: Nếu con đến Trung Quốc ghép gan, vậy chẳng phải vì con mà có thêm một người tốt bị giết hại?
Thần nam: Đó là sự thật, nếu con muốn duy trì sự sống của mình thì cũng nên chấp nhận sự thật ấy.
Jobs (khuỵ xuống, giọt lệ long lanh): Nhưng con không thể làm như vậy. Cho dù thời gian có đảo ngược, thì con cũng không thể vì để thêm vài năm sự sống mà giết hại một người. Con thà chấp nhận từ giã cõi đời hơn là phải sống trong tội lỗi.
Thần nam và Thần nữ cùng gật đầu tâm đắc: Tốt, con quả đã không phụ kỳ vọng của hai ta.
Dứt lời, một luồng sáng loé lên, hai vị Thần cùng Steve Jobs bay vút vào khoảng không vô tận.
Cùng bạn đôi lời
Bạn thân mến, không khó để nhận ra rằng câu chuyện trên chỉ là giả tưởng, bởi như chúng tôi đã nói: Điều thực sự xảy ra vào khoảnh khắc cuối đời sẽ mãi là bí mật cuối cùng của Jobs, đã được ông mang theo vào cõi vĩnh hằng. Những gì hư cấu là để gửi đến bạn thông điệp: Giá trị của con người không nằm ngoài hai chữ: Lương Tri.
Cho dù chỉ là câu chuyện giả tưởng, nhưng lời nói bí ẩn lúc cuối đời của Steve Jobs là thật, hành trình chống chọi với bệnh tật đầy gian nan của ông là thật, và câu chuyện về những tù nhân lương tri tại Trung Quốc cũng là thật. Chúng ta không thể biết rằng Jobs sẽ phản ứng ra sao khi nghe kể về những con người lương thiện lại bị giết hại lấy nội tạng. Nhưng với nhân cách và lòng tự trọng mà ta biết về ông, thì hãy tin chắc rằng ông cũng sẽ lựa chọn lương tri hơn là sự sống.
Vĩ nhân nhờ có tài năng mà được người đời biết đến, nhưng lại nhờ nhân cách mà được hậu thế ghi nhớ muôn đời. Chúng ta dẫu không phải là vĩ nhân, thì hãy cứ làm một người có nội tâm thuần khiết, cho dù không nổi danh nơi cát bụi hồng trần, thì vẫn có thể ghi tên mình lên trời xanh bao la.
Tâm Minh