Cậu bé Đỗ Nhật Nam đĩnh đạc trong bộ âu phục với tiếng Anh chuẩn mở đầu bài tham luận nói về nụ cười bằng trắc nghiệm nhỏ: “Các bạn cười bao nhiêu lần mỗi ngày”…
Đỗ Nhật Nam, cậu bé Việt Nam 13 tuổi là đại diện cho châu Á tham dự hội nghị chủ đề “Khoa học về nụ cười” tại Mỹ mới đây, với tư cách diễn giả.
Những tràng vỗ tay vang lên khi cậu bé bắt đầu bài nói chuyện của mình bằng cách nói tiếng Anh lưu loát: “Vâng, những đứa trẻ chúng ta cười mỗi ngày. Chúng ta cười khi chú chó liếm lên mặt. Ta khúc khích khi nhận được một món quà bất ngờ. Đôi khi, nụ cười có thể đến từ những thứ vô cùng đơn giản như chiến thắng trong trò chơi điện tử hoặc nghe tiếng mưa rơi tí tách ngoài hiên. Tất cả những thứ cảm xúc ấy đều có thể tạo thành tiếng cười…”.
 |
| Đỗ Nhật Nam làm diễn giả tại hội nghị Khoa học Giáo dục TDExKID, với bài nói chuyện về “Nụ cười”. Ảnh: TEDxSMU. |
Cậu bé tiếp tục đưa ra cơ chế bộ não sinh ra nụ cười, sau đó dẫn dắt bài nói chuyện đi đến nội dung quan trọng hơn là làm sao để cười nhiều hơn mỗi ngày. Âm thanh trầm bổng, cách liên tục biến hóa chất giọng của cậu bé khiến bài nói chuyện thêm phần lôi cuốn: “Ngày xửa ngày xưa, có một cậu bé ở một nơi xa xôi ôm giấc mơ được gọi là ‘Mỹ’. Với cậu ấy, vùng đất này là một nơi của những điều kỳ diệu và hấp dẫn, một thế giới của những cơ hội, một chân trời rộng lớn đang chờ cậu khám phá. Với sự giúp đỡ của bạn bè và gia đình, chỉ hơn một tháng trước đây giấc mơ của cậu đã thành sự thật… (xem đầy đủ bài tham luận).
Kết thúc vấn đề, Nam mong muốn mỗi người hãy cười ít nhất 5 lần mỗi ngày. Đừng tiếc tặng nụ cười cho một người bạn mới, cho bác bảo vệ, cười lớn khi đi học về và ôm cha mẹ thật chặt…
Video: Đỗ Nhật Nam nói chuyện về nụ cười trên nước Mỹ
Giây phút chứng kiến con trai đầy tự tin trên sân khấu, ở nửa kia địa cầu vợ chồng chị Phan Hồ Điệp và anh Đỗ Xuân Thảo không kìm được nước mắt. Chị Điệp chia sẻ: “Những gì Nam làm được chưa nhiều nhưng đó là nỗ lực đánh dấu bước đi đầu tiên của con trên đất khách. Nơi đó không có bố mẹ ở bên để khích lệ, định hướng”.
Còn bố Nam ngay trong đêm đã viết một bức thư dài gửi con. “Ngày con phát biểu, đúng vào Halloween. Nếu được tham gia vào lễ hội đó, chắc bố sẽ hóa trang thêm đôi cánh thiên thần. Mặc kệ mọi người cười ông già lẩm cẩm, bố cứ làm thế. Bởi đơn giản một điều, khi có đôi cánh thiên thần bố sẽ bay vèo đến cạnh con để ôm con thật chặt bằng hết sức lực của bố. Để thơm con một miếng, ngon lành hơn thơm má người tình. Và để nhìn con, dài như hơi thở. Cho bõ nỗi nhớ nhung, bõ ngày tháng đợi chờ, bồn chồn da diết…
13 tuổi, Đỗ Nhật Nam đã gặt hái được rất nhiều thành tích. Cậu bé hai lần được trao kỷ lục Việt Nam với danh hiệu Dịch giả nhỏ tuổi nhất và Người viết tự truyện nhỏ tuổi nhất. Nam giành được giải cao trong các kỳ thi tiếng Anh, hùng biện, nhiều lần đứng trên sân khấu hội thảo quốc tế…
 |
| Chị Phan Thị Hồ Điệp và anh Đỗ Xuân Thảo đều là giảng viên Đại học Sư phạm I. Họ quan niệm từ bỏ “quyền lực” của cha mẹ, để làm người bạn gần gũi với con. Ảnh:NVCC. |
Có được đứa con tài năng là ước muốn của bao bậc cha mẹ. Với chị Điệp, anh Thảo, họ không có bí quyết gì cao siêu trong dạy dỗ Nhật Nam. Từ khi con còn bế ẵm, vợ chồng đã thống nhất dạy Nam bằng những gì nhẹ nhàng tinh tế. Họ gọi đó là kiểu “lạt mềm buộc chặt”. Khi mẹ nóng nảy thì cha phải dung hòa và ngược lại. Vợ chồng tránh nặng lời với nhau cũng như giữa bố mẹ với con.
Người mẹ nhận xét, Nam là cậu bé hiền và biết nghe lời nhưng không phải bất cứ chuyện gì cũng dễ dàng. Ngày nhỏ đến nhà ai, Nam cũng sà vào đồ chơi, miệng líu lo. Người Việt thấy trẻ con hồn nhiên như vậy thì không sao nhưng ở Nhật sẽ hơi khiếm nhã. Chị Điệp suy nghĩ và dùng những hình ảnh để dạy con. Trước mỗi hình ảnh, chị đều hỏi: “Em bé nói gì, làm gì, có ngoan không? Nếu là con, con sẽ làm gì?”… Nam rất thích thú và biết nhận xét làm thế nào trở thành một em bé lịch sự.
Nhận thấy việc giáo dục con qua những câu chuyện thế này rất hữu ích nên vợ chồng chị Điệp thường xuyên dùng truyện, thậm chí là cả truyện do hai bố mẹ tự sáng tác để phù hợp với những đề tài dạy Nam. Thông qua đó, họ dạy Nam những quy tắc cư xử như trong bàn ăn, đến lớp học, tư thế nằm ngủ, cách sắp xếp đồ đạc… Cách học mà chơi này kéo dài suốt tuổi thơ của Nam. Cậu bé học nhẹ nhàng, vui vẻ mà vẫn hiểu thông điệp bố mẹ muốn gửi gắm.
Họ cũng áp dụng trò chơi vào cách dạy con từ việc học tiếng Anh đến nhận biết cuộc sống. Ví như để dạy Nam biết những đồ vật có thể gây nguy hiểm, chị cho con chơi trò “điện giật”. “Mình làm mô phỏng những đồ vật như ổ cắm, bàn là cắm điện, phích nước và quy ước đồ vật nào là ‘hiền’, cái nào ‘dữ’. Nếu động vào đồ ‘dữ’ sẽ bị ‘giật’, đồng nghĩa với thua cuộc”, chị nói. Vừa chơi vừa giải thích cho con sao đồ vật ấy lại “dữ”. Vì thế những lúc không có người lớn, bố mẹ vẫn hoàn toàn yên tâm Nam biết tránh xa đồ nguy hiểm.
“Mọi người thường quan niệm muốn dạy con tốt là phải đòn roi, phải nghiêm khắc. Không dám bàn đúng hay sai nhưng mình luôn muốn cho con một tuổi thơ êm đềm, nơi đó tràn ngập tiếng cười và thấm đẫm tình cha nghĩa mẹ”, chị bộc bạch. Nhiều năm qua cả hai vợ chồng thường tặng thơ cho Nam (Nam cũng tặng thơ lại bố mẹ), lúc để đầu giường, khi đặt vào cặp sách. Họ từ bỏ “quyền lực” của cha mẹ để làm một người bạn gần gũi với con.
Khi con còn bé, bố mẹ cũng thường rèn cho Nam tư duy phản biện. Điều này giúp Nam thể hiện chính kiến của mình trong mọi chuyện mà vẫn đảm bảo chuẩn mực văn hóa giao tiếp. Ví dụ, bố mẹ muốn con dừng xem phim nhưng nếu cậu bé đưa ra 3 lý do thuyết phục được bố mẹ thì sẽ cho phép xem tiếp. Năm học lớp 3 Nam đưa ra các lý do ngộ nghĩnh, lên lớp 5 em đã biết phân tích nội dung bộ phim để từ đó thuyết phục mẹ.
Giờ đây 13 tuổi, chính kiến của Nam đã vượt cả bố mẹ. Hiện Nam là học sinh lớp 8, trường Saint Paul (Mỹ), đã rời bố mẹ với tổ ấm gia đình để đi du học. Em dành thời gian nhiều nhất cho học hành. Bên cạnh đó, cậu bé cũng đang có những bước chuẩn bị gấp rút cho việc xuất bản số đầu tiên một tờ báo tuổi teen châu Á, do Nam làm tổng biên tập. Cậu bé rất hứng thú với công việc mới mẻ này.
| Thành tích của cậu bé Đỗ Nhật Nam: – Đạt điểm tuyệt đối trong các kỳ thi của trường Đại học Cambridge: Starter, Movers, Flyers ( 15/15) (năm học lớp 1). – Thi TOEIC đạt 940/990 điểm (năm học lớp 2). – Thi TOEFLT ITP đạt 617 điểm (năm học lớp 2). – Thi TOEFLT IBT đạt 107 điểm (năm học lớp 4). – Thi IELTS đạt 8.0 với điểm reading đạt tuyệt đối: 9.0 (năm học lớp 5). – Đạt được vô số giải thưởng tại các cuộc thi tiếng Anh, hùng biện trong nước và quốc tế. – Những cuốn sách đã dịch: Mặt trời mọc, mặt trời lặn; Nạp điện; Tôi tư duy, tôi thành đạt; Sống đẳng cấp. Những cuốn sách đã viết: Tớ đã học tiếng Anh như thế nào; Những con chữ biết hát; Bố mẹ đã cưa đổ tớ. – Hai lần được ghi vào sách kỷ lục Việt Nam: Dịch giả nhỏ tuổi nhất và Người viết tự truyện nhỏ tuổi nhất. |
Phan Dương
Đỗ Nhật Nam nói về “nụ cười” trên nước Mỹ
1 lần, 2 lần, 3 lần hay nhiều hơn?
Vâng, những đứa trẻ chúng ta cười mỗi ngày. Chúng ta cười khi chú chó liếm lên mặt. Ta khúc khích khi nhận được một món quà bất ngờ. Đôi khi, nụ cười có thể đến từ những thứ vô cùng đơn giản như chiến thắng trong trò chơi điện tử hoặc nghe tiếng mưa rơi tí tách ngoài hiên. Tất cả những thứ cảm xúc ấy đều có thể tạo thành tiếng cười. Nhưng, cơ sở khoa học nào đằng sau nụ cười?
Đôi khi chúng ta làm những điều mà ngay chính ta cũng chẳng hề quan tâm đến lý do vì sao ta lại hành động như thế. Vì vậy hôm nay chúng ta sẽ cùng thảo luận về nụ cười tự nhiên, làm thế nào để có thể cười thoải mái và quan trọng hơn hết là vì sao chúng ta nên cười nhiều hơn mỗi ngày
Theo những định nghĩa, tiếng cười là dấu hiệu cho thấy trạng thái cảm xúc tích cực nhất. Nói cách khác, một nụ cười thực sự là đỉnh điểm của cảm xúc, của một trạng thái cực kỳ thỏa mãn.
Ta đã hiểu nụ cười là gì, vậy thì chúng ta cười thế nào? Hay nói một cách khác, cơ thể chúng ta biến chuyển ra sao khi ta há rộng cơ quai hàm? Hãy thử nghĩ xem, khi bạn đang ở trong một thời điểm cực kỳ phấn khích, ví như khi gặp lại bạn thân đã xa cách lâu ngày…
Điều này có nghĩa rằng các tín hiệu thần kinh sẽ truyền từ vỏ não của bạn đến cuống não, đó là phần cổ xưa nhất, xuất hiện sớm nhất của não bộ. Kích thích này lan ra như một làn sóng và truyền đến hệ thống rìa, một trung khu cảm xúc của não. Từ đó, tín hiệu phát ra thể hiện bằng các biểu lộ cảm xúc thoả mãn trên khuôn mặt. Nghe có vẻ đơn giản, phải không? Vâng, nó chính là “đơn giản” như thế, hành động mỉm cười sẽ xảy ra chứ không phải ngay lập tức. Sự co bóp của cơ miệng sau đó tạo ra một vòng phản hồi lại các tín hiệu thần kinh để tăng cường hơn nữa cảm giác của chúng ta về niềm vui.
Theo các nghiên cứu gần đây, nụ cười kích thích cơ chế khen thưởng của não chúng ta một cách mà ngay cả chocolates – cái cách lắm khi được biết đến – cũng không làm được. Có bao nhiêu bạn ở đây thích chocolates? Vâng, tôi biết, tôi cũng là một người rất thích chocolates. Vì vậy, bây giờ bạn đã biết những gì bạn phải làm khi bạn đang đói và không có một thỏi chocolates trong túi mình.
Đến thời điểm này, có thể một số bạn sẽ nghĩ: “Oh nói chuyện này thật nhàm chán, tại sao anh ta nói về những nụ cười? Tôi muốn về nhà và kết thúc trò chơi Xbox của tôi”. Vâng, lý do chính hôm nay tôi đứng đây không chỉ để nói với các bạn khoa học về nụ cười, mà lớn hơn là để thuyết phục các bạn mỉm cười nhiều hơn mỗi ngày. Và để làm điều đó, tôi muốn kể với các bạn một câu chuyện về cách tốt nhất để tạo ra một nụ cười nho nhỏ.
Ngày xửa ngày xưa, có một cậu bé ở một nơi xa xôi ôm giấc mơ được gọi là “Mỹ”. Với cậu ấy, vùng đất này là một nơi của những điều kỳ diệu và hấp dẫn, một thế giới của những cơ hội, một chân trời rộng lớn đang chờ cậu khám phá. Với sự giúp đỡ của bạn bè và gia đình, chỉ hơn một tháng trước đây giấc mơ của cậu đã thành sự thật.
Ngày cậu đặt chân lên đất Mỹ, cậu thấy mình là đứa bé hạnh phúc nhất. Nhưng những điều tốt đẹp không kéo dài lâu: Sự phấn khích ban đầu sớm thay thế bởi một sự thôi thúc đáng kinh ngạc trong cậu là từ bỏ tất cả mọi thứ, về nhà! Cảm giác của sự tuyệt vọng và nỗi buồn bao phủ cậu. Trong vài ngày đầu tiên, tất cả mọi thứ xung quanh cậu là sống lại với những kỷ niệm khi được ở bên cha mẹ, người thân và bạn bè mình. Cậu đã khóc, khóc, khóc mãi, chỉ có một thân một mình trên đất người xa lạ…
Đó là thứ bảy đầu tiên xa nhà – ngày yêu thích của cậu trong tuần – nhưng ngày này lại không hoàn toàn hạnh phúc. Cậu, một đứa trẻ 13 tuổi, cách nhà 12.000 dặm, nhìn ra cửa sổ, hướng về quê nhà, đôi mắt sáng bừng lên khi đột nhiên bắt gặp một mầm cây. Cái mầm đó nhỏ như ngón tay nhưng phát triển mạnh, thậm chí khỏe khoắn hơn những cây cao lớn hơn xung quanh nó. Đột nhiên, cơ thể cậu trỗi lên một loạt cảm giác lạ lùng quen thuộc: Cậu cảm thấy như thể mình đang ở nhà, trong vòng tay của gia đình, được đi dạo khắp khu vườn nhỏ trên sân thượng như ngày xưa. Cậu không thể không cho phép mình nở một nụ cười.
Ngay lúc đó, cậu đã tìm thấy tâm hồn của mình ở nơi yên tĩnh – như thể tất cả những lo lắng, hỗn loạn, những nhầm lẫn ở trong người – tất cả chúng đã biến mất. Khoảnh khắc này, cậu bé cảm thấy giống như biết định nghĩa của từ “hạnh phúc” một lần nữa. Nếu không có nụ cười kia, cậu sẽ không bao giờ có thể đứng ở đây, bị mê hoặc bởi những người tuyệt vời này. Bạn có thể không bao giờ biết làm thế nào một điều đơn giản như vậy có thể thay đổi cuộc sống của bạn.
Và vâng, tôi là cậu bé đó.
Kết thúc buổi trò chuyện này, tôi muốn đề xuất một thách thức đối với tất cả các bạn: Cười thực sự ít nhất 5 lần mỗi ngày. Tin hay không, nó sẽ giúp bạn nhìn thấy vẻ đẹp và bản chất của cuộc sống rõ ràng hơn. Hãy tặng cho người bạn mới ở trường một nụ cười, tặng bác bảo vệ một nụ cười khi bạn đi qua, tặng cha mẹ một cái ôm ấm áp và nụ cười thật lớn khi bạn đi học về, họ xứng đáng với nó. Bạn không bao giờ biết những gì có thể đến từ việc chỉ cần di chuyển cơ miệng của bạn, vậy tại sao không bắt đầu làm việc đó ngay bây giờ !!!”.