VENTURA – Một nhãn hiệu tương ớt có hình con gà trống không chỉ hiện diện trong hầu hết các quán ăn Việt Nam tại Hoa Kỳ, mà còn nổi tiếng đối với người Mỹ, mặc dù chưa bao giờ quảng cáo trên bất cứ hình thức nào. Thế nhưng bên cạnh sự thành công lớn trong ba thập niên qua, công ty Huy Fong Foods đặt trụ sở tại Irwindale trong vùng Los Angeles cũng thỉnh thoảng gặp rắc rối và bị đưa ra tòa.
Trong vụ kiện mới đây, Huy Fong đã bị bồi thẩm đoàn yêu cầu phải bồi thường $23.3 triệu Mỹ kim cho một nông trại từng cung cấp ớt đỏ dùng để chế tạo nước tương ớt Sriracha nổi tiếng của Huy Fong. Đây là chi tiết do một luật sư cung cấp cho nhật báo San Gariel Valley Tribune ngày thứ Ba, 9 tháng 7, 2019
Luật sư cho biết trong tuần qua, tòa dân sự hạt Ventura County đã phán quyết rằng công ty Huy Fong Foods đã phá vỡ hợp đồng từng ký với nông trại Underwood Ranches. Tòa cũng cho rằng Huy Fong đã phạm lỗi gian lận khi che giấu một số thông tin.
Ông Craig Underwood, chủ nhân của nông trại mang tên ông, nói với báo Tribune, “Chúng tôi cảm thấy rất tự tin vì tất cả những gì chúng tôi nói với bồi thẩm đoàn đều là sự thật, và bồi thẩm đoàn nhìn thấy điều đó. Thật là khó để diễn tả sự xúc động mà tôi và mọi người chúng tôi đã có khi nghe phán quyết.”
Trong suốt ba tuần lễ tòa xử vụ này, người ta được thấy mối liên hệ từng rất gắn bó, thân thiết giữa hai ông chủ David Trần và Craig Underwood trong 28 năm bỗng bị tan vỡ vào năm 2016. Cả hai người đều nói trước tòa rằng họ từng xem nhau “như người trong gia đình.”
Hôm thứ Ba, sau khi nghe phán quyết của tòa, ông David Trần, 74 tuổi, nói với báo Tribune qua thư email gởi từ văn phòng của bà Donna Lâm, giám đốc điều hành của Huy Fong, “Tôi không hiểu làm sao mà Huy Fong có thể phá vỡ hợp đồng với Underwood Ranches.”
Vụ kiện này bắt đầu từ món tiền $1.5 triệu Mỹ kim thặng dư mà Huy Fong đã trả cho Underwood trong mùa ớt 2016. Huy Fong đã kiện Underwood vì muốn lấy lại số tiền $1.5 triệu và chấm dứt mối liên hệ kinh doanh với nông trại. Thế nhưng Underwood Ranches đã kiện ngược lại, yêu cầu Huy Fong phải bồi thường $20 triệu vì cho rằng Huy Fong đã vi phạm lời cam kết và gây thiệt hại trong tương lai cho Underwood vì sự vi phạm này.
Bồi thẩm đoàn đã đứng về phía Underwood. Họ nhận thấy rằng Huy Fong đã nợ Underwood hai năm tiền thiệt hại sau khi mối liên hệ kinh doanh bị chấm dứt năm 2016. Số tiền thiệt hại này là $14.8 triệu. Bồi thẩm đoàn cho phép trừ $1.5 triệu mà Huy Fong đã trả thặng dư cho Underwood trên số tiền thiệt hại. Cộng thêm vào đó, bồi thẩm đoàn bắt Huy Fong phải bồi thường tiền phạt $10 triệu cho Underwood.
Luật sư của Huy Fong nói với nhật báo Ventura County Star rằng công ty Huy Fong sẽ kháng án.
Ông David Trần là người Việt gốc Hoa, từng đi lính ở miền Nam thời Việt Nam Cộng Hòa, theo trang Wikipedia cho biết. Ông vượt biển thoát khỏi Việt Nam năm 1978, đến Boston trước khi lập nghiệp sản xuất tương ớt tại Los Angeles đầu thập niên 1980.
Tại tòa án, ông David Trần nói tiếng Hoa và được thông dịch lại tiếng Anh. Ông nói là ông tin tưởng ông Underwood, và ông Underwood đã từng dự đám cưới của các con của ông David Trần.
Ông David Trần nói trước tòa, “Chúng tôi xem như nhau như người trong gia đình. Tôi rất tin tưởng ông ấy, nhưng tôi không ngờ chuyện này có thể xảy ra. Chúng tôi có mối liên hệ kéo dài 28 năm mà bây giờ lại đưa nhau ra tòa.”
Trong khi đó, luật sư James McDermott của Underwood Ranches nói với bồi thẩm đoàn rằng ông David Trần đã trở nên muốn kiểm soát nhiều hơn và rõ ràng không muốn thực hiện giao kèo vào năm 2017 với Underwood, mặc dù nông trại đã chuẩn bị để gặt hái ớt cho Huy Fong.
Theo giao kèo đã có trong nhiều năm giữa hai công ty, Underwood sẽ ước lượng phí tổn cho sự cung cấp hơn 100 triệu pounds (45 triệu kg) ớt mỗi năm để làm tương ớt, và Huy Fong sẽ trả tiền trước. Đến cuối mùa thì đôi bên thanh toán số tiền còn thiếu hoặc dư.
Vào năm 2016, Huy Fong đã trả thặng dư $1.5 triệu như nói trên. Thế rồi trong lúc đôi bên thương lượng cho mùa ớt 2017 thì mối liên hệ bị tan vỡ.
Tin của báo cho biết là lúc đó ông David Trần đã tìm cách thuê ông Jim Roberts, người đang giữ chức tổng giám đốc điều hành của Underwood, để ông này làm việc cho một công ty tương ớt mới gọi là Chilico do bà Donna Lâm điều hành. Bà này là em dâu của ông David Trần.
Theo lời của luật sư của Underwood, ông David Trần nói ông Underwood hãy làm việc qua Chilico thay vì với Huy Fong. Ông Underwood đã lo ngại vì lúc đó vốn của Chilico chỉ có $100 Mỹ kim.
Cũng theo lời luật sư, ông Underwood nghĩ rằng chuyện thật sự xảy ra là các con của ông David Trần đã lập công ty Chilico dành cho bà Donna Lâm, vì họ không thích bà dì này và muốn bà có công ty riêng. Và việc thành lập Chilico đã khiếncho phía Underwood rất lo ngại, vì họ sẽ bị ép buộc phải làm việc với Chilico, theo lời luật sư McDermott.
Trong lời khai trước tòa, ông David Trần giải thích rằng ông thành lập Chilico là để cho bà Donna Lâm có thể giao tiếp với những nông trại cung cấp ớt.
Ông David Trần nói, “Điều này rất đơn giản vì tôi không hiểu tiếng Anh. Tôi giao nhiệm vụ tiếp xúc với các nông gia cho bà Donna Lâm, để giảm áp lực cho tôi.”
Sau khi sự thương lượng không thành công, Underwood đã báo cho Huy Fong biết rằng nông trại sẽ không trồng ớt cho Huy Fong trong năm 2017.
David Trần nói rằng ông đã “nổi điên lên” khi nghe điều này.
”(Huy Fong) không có kế hoạch hoặc khả năng để có nguyên liệu cho một sản phẩm rất nổi tiếng, và công ty đã có nhiều đơn đặt hàng trong năm,” luật sư Dan Carobini của Huy Fong nói với bồi thẩm đoàn.
Luật sư Carobini nói rằng ông David Trần đã lo lắng rằng công ty sẽ bị sập tiệm, nhưng nhờ vội vàng tìm kiếm nhiều nơi, cuối cùng họ cũng mua được ớt để cung cấp cho đơn đặt hàng.
Trong nhiều năm, Underwood Ranches là công ty cung cấp ớt đỏ đặc biệt jalapeno dùng để làm tương ớt. Nông trại này sản xuất 100 triệu pounds mỗi năm trên 1,700 mẫu acre ruộng hai hạt Ventura và Kern. Đây cũng là công ty sản xuất ớt tươi jalapeno lớn nhất nước Mỹ. Huy Fong đã trả cho Underwood $13,000 cho mỗi mẫu acre.
Đây không là vụ tranh đấu pháp lý đầu tiên của Huy Fong. Vào năm 2014, công ty bị thành phố Irwindale kiện, vì những người sống gần xưởng ớt đã than phiền về mùi ớt quá nặng trong không khí gây hại cho sức khỏe của họ. Sau khi có sự can thiệp của các viên chức tiểu bang, cộng thêm sự việc Huy Fong lắp đặt thêm máy để giảm ô nhiễm không khí, đơn kiện được hủy bỏ.