(Washington Post) – Người tố giác, Tiến sĩ Rick Bright – chuyên viên về thuốc chủng ngừa, cựu Giám đốc Cơ quan Phát triển và Nghiên cứu Y sinh Tân tiến BARDA – vào thứ 5 có phiên điều trần trước Quốc hội.
Trong đơn tố giác, ông Bright cho rằng mình bị chuyển công tác khác sang một vị trí hạn hẹp hơn vì đã gióng hồi chuông báo động về phản ứng của chính phủ liên bang đối với đại dịch virus corona, cũng như việc quảng bá thuốc sốt rét chưa được chứng minh chữa trị virus corona hiệu quả
Dưới đây là những điểm nổi bật trong phiên điều trần.
1. Người ta mất mạng vì những cảnh báo bị bỏ qua, phớt lờ
Tiến sĩ Bright cho rằng, việc chính phủ ngay từ đầu “án binh bất động,” đặc biệt ở Bộ Y tế và Nhân sinh, trên thực tế đã phải trả giá bằng mạng sống con người. “Việc không hành động đã đặt nhiều mạng sống của nhân viên y tế tuyến đầu vào nguy hiểm,” Bright nói.
Bright cho hay, ông thúc đẩy tăng cường sản xuất thiết bị y tế như mặt nạ/khẩu trang, nhưng không ai để ý hàng tháng trời. Ông được thông báo, các viên chức chính phủ không nghĩ khẩu trang “bị thiếu hụt nghiêm trọng.”
“Tôi thúc giục lên đến những cấp cao nhất tại Bộ Y tế và Nhân sinh nhưng vẫn không có hồi đáp,” Tiến sĩ nói. “Từ lúc đó, tôi đã biết, chúng ta sẽ có khủng hoảng đối với nhân viên y tế vì chúng ta không hành động. Chúng ta đã chậm trễ. Đó là cơ hội cuối cùng để tăng cường sản xuất nhằm cứu mạng các nhân viên y tế, nhưng chúng ta không hành động.” Theo ông Bright, các nhà cung cấp khẩu trang trong nước đã cảnh báo “chúng ta trong tình trạng tồi tệ – in deep sh*t” từ tháng 1 nhưng không ai để ý tới.
Ông Bright nói thêm, thậm chí cho đến hôm nay, quốc gia vẫn đang đối phó với những hậu quả của sơ suất ban đầu, và vì vậy, nhân viên y tế vẫn có nguy cơ cao hơn lẽ ra không đáng có.
“Mạng sống con người gặp nguy hiểm, và tôi tin, người ta mất mạng,” ông Bright nói. “Và không chỉ có thế: Chúng ta bị buộc phải mua những vật tư y tế này từ những quốc gia không có tiêu chuẩn chất lượng phù hợp. Vì vậy, thậm chí các bác sĩ và y tá của chúng ta trong các bệnh viện bây giờ đang mang khẩu trang N95 từ những nước không cung cấp bảo vệ hiệu quả như một khẩu trang N95 của Mỹ. Một số những mặt nạ này chỉ có hiệu quả 30%. Do vậy, các y tá đang làm việc cấp bách trong bệnh viện nghĩ rằng họ được bảo vệ, nhưng thực ra lại không.”
Theo Tiến sĩ Bright, Bộ trưởng Y tế và Nhân sinh đã bác bỏ “dự báo tàn khốc” của ông.
2. Chính phủ đẩy mạnh rộng rãi sử dụng những loại thuốc chưa được chứng minh
Một trong những tuyên bố quan trọng của Tiến sĩ Bright là, ông bị chuyển sang vị trí khác sau khi phản đối việc chính phủ thúc đẩy sử dụng thuốc chống sốt rét chloroquine và hydroxychloroquine để điều trị virus corona.
Chính phủ cho phép sử dụng khẩn cấp các loại thuốc trên trong điều trị virus, nhưng những nghiên cứu sau này, mặc dù chưa được thẩm định và không ngẫu nhiên, cho thấy thuốc trị sốt rét không có hiệu quả, và có thể có những hậu quả tiêu cực. FDA bây giờ cảnh báo về những nguy hiểm của những loại thuốc này.
“Quan ngại của tôi ngày càng gia tăng khi được biết, lãnh đạo ở Bộ Y tế và Nhân sinh đang thúc đẩy để thuốc đó có rộng rãi, không chỉ sử dụng khẩn cấp, tràn ngập khắp New York và New Jersey,” Bright cho hay.
Tiến sĩ cho rằng, hoài nghi của ông về những thuốc này đã dẫn đến việc bị chuyển công tác. Theo ông, chính phủ muốn thuốc được sử dụng dễ dàng mà không cần phải giám sát y khoa sâu rộng, thậm chí đối với cả những người có thể không nhiễm virus.
“Tôi tin phần nào đó trong quyết định chuyển tôi sang công tác khác vì tôi đã phản đối khi họ yêu cầu đưa ra quy định dùng thuốc rộng rãi, để chloroquine có sẵn cho người Mỹ tự do sử dụng mà không có sự giám sát chặt chẽ của bác sĩ, và thậm chí có thể không nhiễm virus,” ông Bright nói.
3. Bi quan về thuốc chủng ngừa có trong thời gian 12-18 tháng
Tổng thống Donald Trump rất lạc quan không chỉ về thuốc điều trị như chloroquines, mà còn cả đối với thuốc chủng ngừa chống virus. Không lâu trước phiên điều trần của Tiến sĩ Bright vào thứ 5, ông Trump vẫn tuyên bố, “Tôi nghĩ chúng ta sẽ có vaccine vào cuối năm nay.”
Tuyên bố trên còn lạc quan hơn thời gian từ 12 đến 18 tháng mà các chuyên viên y tế như Tiến sĩ Anthony Fauci – Giám đốc Viện Quốc gia về Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm – đưa ra. Tuy nhiên, Tiến sĩ Bright lại cho rằng, ngay cả 1 năm đến 1 năm rưỡi cũng có thể hơi quá lạc quan.
“Tôi nghĩ 12 đến 18 tháng là kế hoạch tích cực, và tôi nghĩ sẽ mất nhiều thời gian hơn,” ông Bright nói. Ông giải thích thêm, khung thời gian như vậy nếu mọi việc trôi chảy, hoàn hảo, nhưng ông chưa bao giờ chứng kiến “hoàn hảo” xảy ra.
4. Chúng ta không có “một lãnh đạo duy nhất” đối phó với virus, và không có “kế hoạch tổng thể.”
Vào lúc ông Trump gia tăng chỉ trích Tiến sĩ Fauci, ông Bright cho rằng, chính phủ cần phải chú tâm hơn đến ý kiến của các nhà khoa học, và phải có thông điệp thống nhất từ trên xuống dưới.
Theo Tiến sĩ, ứng phó hiện nay bị cản trở vì không có “một lãnh đạo duy nhất.”
“Chúng ta cần có lãnh đạo được trao quyền hành đầy đủ, và chúng ta cần phải để các nhà khoa học trong hệ thống y tế công cộng ở Mỹ lên tiếng, cần phải lắng nghe ý kiến của họ, và những hướng dẫn của họ,” Tiến sĩ nói. “Và chúng ta cần phải công khai những thông tin đó cho công chúng Mỹ để họ biết sự thật về những nguy hiểm thực tế, cũng như những hậu quả tàn khốc của virus này.
“Chúng ta hiện không có một lãnh đạo duy nhất đối với ứng phó này, và chúng ta không có kế hoạch tổng thể đối với ứng phó này. Hai điều này hoàn toàn rất quan trọng,” cựu Giám đốc BARDA nói thêm.
Tiến sĩ Fauci trong thời gian gần đây thường xuyên cảnh báo, những tiểu bang tái mở cửa nền kinh tế nhanh chóng trước khi đáp ứng hướng dẫn của CDC – Cơ quan Kiểm soát và Ngăn ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ – sẽ có nguy cơ đối mặt với bùng phát mới.
5. Bộ trưởng HHS Aza gọi ông Bright là nhân viên bất mãn, nghỉ việc
Vào lúc Tiến sĩ Bright đưa ra những lời quở trách đáng kể đối với phản ứng chống virus corona của chính phủ liên bang, các nhà lập pháp Cộng hoà và chính phủ ông Trump tìm cách hạ thấp giá trị lời khai của cựu Giám đốc BARDA cũng như tính cách con người ông.
“Tất cả những gì ông ta than phiền đều được thực hiện,” Azar tuyên bố bên cạnh Tổng thống trước khi lên đường đi Pennsylvania. “Tất cả mọi điều ông ta nói đều đã hoàn thành. Ông ta nói về nhu cầu máy thở, chúng ta sản xuất máy thở theo chỉ thị của Tổng thống.”
Bộ trưởng Azar lặp lại ý kiến của các nhà lập pháp Cộng hoà trong phiên điều trần, những người đặt câu hỏi tại sao ông Bright vắng mặt ở vị trí mới – một vị trí nhỏ tập trung vào xét nghiệm và thuốc chủng ngừa tại Viện Y tế Quốc gia – trong những tuần vừa qua.
“Trong khi chúng tôi tung ra Chiến dịch Thần tốc,” Azar nói, “thì ông ta không đi làm, để cùng tham gia vào chiến dịch này.”
Trả lời câu hỏi của các nhà lập pháp Cộng hoà, Bright cho biết, ông đang nghỉ phép vì “huyết áp lên rất cao” do những căng thẳng xảy ra.
“Tôi có trao đổi với bác sĩ về huyết áp, và việc chúng tôi phải theo dõi như thế nào trong 3 tuần qua vì những căng thẳng sau khi bị chuyển công tác đột ngột mà không có lời giải thích nào,” Bright nói.
Tiến sĩ cho biết, ông sẽ công bố hồ sơ tình trạng sức khoẻ cá nhân.
Hương Giang (Theo Washington Post)