Việc Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) quyết định mở lại cuộc điều tra vụ bê bối thư điện tử của bà Clinton được ví như “bất ngờ tháng 10”, nhưng nó có thể làm xoay chuyển cục diện bầu cử Mỹ hay không lại là một vấn đề khác.

Đối với phe Cộng hòa, quyết định của Giám đốc FBI James Comey rất đáng hoan nghênh. Thực tế các cuộc điều tra dư luận sau đó cũng cho thấy ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump đã rút ngắn khoảng cách với đối thủ thuộc đảng Dân chủ Hillary Clinton, từ mức hơn 5% trước ngày 28/10 xuống còn khoảng 2%-3% hiện nay.

Tuy nhiên, phải thấy rằng vấn đề không quá trầm trọng như nhiều người nghĩ bởi những bức thư điện tử mới phát hiện về căn bản không phải của bà Clinton, cũng không phải được lấy từ máy tính cá nhân của ứng cử viên đảng Dân chủ.

“Bất ngờ tháng 10” xuất phát từ FBI đành rằng sẽ có lợi cho ông Trump, nhưng không thể nói là không có lợi cho bà Clinton bởi nó cũng có thể kích thích những người ủng hộ cựu Ngoại trưởng Mỹ đi bỏ phiếu.

Bên cạnh đó, muốn chiến thắng bà Clinton trong cuộc đua vào Nhà Trắng, ông Trump phải giành được thêm nhiều phiếu ủng hộ từ cộng đồng người da trắng. Năm 2012, ứng cử viên đảng Cộng hòa Mitt Romney nhận được số phiếu ủng hộ từ người da trắng cao hơn đối thủ đảng Dân chủ, Tổng thống Mỹ Barack Obama 17%, nhưng cuối cùng vẫn thua.

Năm nay, trong khi cử tri người da trắng giảm xuống, cử tri là người thiểu số lại tăng lên, do vậy, muốn bằng ông Romney năm 2012, theo tờ Tin tức Thế giới, số phiếu ủng hộ trong cộng đồng người da trắng mà ông Trump giành được phải hơn bà Clinton ít nhất 20%. Tuy nhiên, những cuộc điều tra dân ý lại cho thấy nhiều nhất ông Trump chỉ giành được hơn bà Clinton 13%.

Một yếu tố khác cũng liên quan tới cử tri da trắng, đó là năm 2012 có khoảng 47 triệu người da trắng chưa có bằng đại học không đăng ký làm cử tri. Năm nay, những người thuộc dạng này đăng ký làm cử tri ở bốn bang Ohio, Florida, North Carolina và Virginia tăng lên, thúc đẩy kỳ vọng sẽ giúp ông Trump thắng cử.

Nhưng vấn đề ở chỗ ở bốn bang nêu trên, số cử tri đăng ký là người da trắng có bằng đại học và cử tri là người thiểu số, vốn có xu hướng ủng hộ bà Clinton, cũng tăng lên, hơn nữa, tỷ lệ còn cao hơn cả số cử tri là người da trắng chưa có bằng đại học. Vì thế, cơ hội cho ông Trump bứt phá không có nhiều.

Ngoài ra, việc nắm được 270 phiếu đại cử tri cần thiết để giành chiến thắng đối với ông Trump cũng không phải là chuyện dễ dàng. Nó buộc ông Trump phải thành công ở bang có khuynh hướng nghiêng về đảng Cộng hòa cũng như bốn bang lớn then chốt là Ohio, Florida, North Carolina rồi tiếp tục giành chiến thắng ở một bang lớn then chốt nữa như Pennsylvania hoặc ở hai hoặc ba bang nhỏ then chốt như Iowa, Nevada và Colorado. Việc này đối với ông Trump thực sự rất khó khăn.

Cuối cùng, phải thấy rằng cử tri ủng hộ ông Trump và bà Clinton phân phe rõ ràng. Theo Đài BBC, việc FBI mở lại điều tra vụ bê bối thư điện tử của bà Clinton không có nhiều khả năng thúc đẩy những người ủng hộ bà Clinton quay sang ủng hộ ông Trump.

Vì vậy, xu hướng của cử tri độc lập sẽ là nhân tố then chốt quyết định thắng thua trong cuộc bầu cử năm nay. Nhưng các cuộc điều tra dân ý gần đây cho thấy đa số cử tri độc lập cho rằng ông Trump không thích hợp làm Tổng thống, cho nên, ứng cử viên đảng Cộng hòa sẽ không dễ dàng để lôi kéo lực lượng này đứng về phía mình.

Điều đó có thể xảy ra. Khả năng ứng cử viên Cộng Hòa Donald Trump thành công không phải là ít. Câu hỏi đang được nêu ra là làm sao ông Trump có được 270 phiếu cử tri đoàn để trở thành vị tổng thống thứ 45 của nước Mỹ? Câu trả lời: Khó thì quả có khó, nhưng vẫn có thể làm được, với những điều kiện sau đây:

1- Ông Trump phải thắng tại tất cả những tiểu bang bốn năm trước đây đã bỏ phiếu ủng hộ ứng cử viên Cộng Hòa Mitt Romney (tổng cộng ông Romney có 206 phiếu), và thắng thêm ba tiểu bang gồm Ohio (18 phiếu), Florida (29 phiếu) và Pennsylvania (20 phiếu) để có 273 phiếu, lấy lại Tòa Bạch Ốc cho đảng Cộng Hòa. Hiện giờ ông Trump đang dẫn trước 1.1% ở Ohio, 4% tại Florida, chỉ thua bà Clinton 5% tại Pennsylvania, nhưng theo dự đoán của RealClearPolitics, tình hình tranh cử ở Pennsylvania có thể thay đổi sau những tin tức đầy bất lợi cho bà Clinton.

2- Các quan sát viên bầu cử tin rằng trận chiến chính trị sẽ được định đoạt ở 11 tiểu bang, gồm Colorado, Florida, Iowa, Michigan, Nevada, New Hampshire, North Carolina, Ohio, Pennsylvania, Virginia, và Wisconsin, giữ tổng cộng 146 phiếu cử tri đoàn. Trong số những tiểu bang này, bà Clinton được cho là đã nắm Colorado (9 phiếu), Michigan (16 phiếu) và Wisconsin (10 phiếu), những tiểu bang còn lại “chưa thật sự ngã ngũ” sẽ nghiêng về phía Dân Chủ hay Cộng Hòa. Do đó, kể cả trường hợp thắng ở Florida, Iowa, nhưng thua Pennsylvania (tức mất 20 phiếu), ông Trump vẫn thành công nếu lấy đươc Virginia (13 phiếu), cộng với Iowa (6 phiếu) hoặc Nevada (6 phiếu). Nếu trường hợp này xảy ra, ông Trump vẫn có tổng cộng 272 phiếu cử tri đoàn.

3- Trường hợp thứ ba có thể xảy ra. Nếu ông Trump thua cả Pensylvania và Virginia nhưng lại thắng ở tất cả các tiểu bang Ohio, Florida, New Hampshire, Iowa và Nevada, lúc đó ông và bà Clinton mỗi người sẽ được 269 phiếu cử tri đoàn. Nếu điều này xảy ra, quyết định chọn người lãnh đạo quốc gia sẽ thuộc về Hạ Viện. Lúc đó, mỗi tiểu bang chỉ có một phiếu bầu.

Chưa rõ kết quả cuộc bầu cử tổng thống sẽ như thế nào, chỉ thấy hai bên Dân Chủ và Cộng Hòa cùng đẩy mạnh cuộc vận động để kiếm từng phiếu một, nhất định không cho đối thủ làm chủ Tòa Bạch Ốc. Sáng Chủ Nhật, bên đảng Dân Chủ tung ra email mang chữ ký của bà Chủ Tịch Điều Hành Trung Ương Donna Brazile, nhắc nhở những người ủng hộ “nếu ông Trump trở thành tổng thống, tất cả những thành quả chúng ta đã đạt được trong tám năm qua sẽ bị đạp đổ, nước Mỹ sẽ thụt lùi, trở lại tình trạng của nhiều thập niên trước đây.”

Chừng nửa giờ sau đó, dàn tham mưu của ông Trump tung ra email mang chữ ký của ông tỷ phú, cho hay chưa bao giờ chiến thắng lại gần kề như thế này, “vì cử tri đã nhìn thấy ai là người sẽ đem lại việc làm cho họ, thấy được ai là người sẽ bảo vệ an ninh biên giới, thấy được người sẽ cắt giảm nợ nần khổng lồ mà chúng ta phải gánh vác, thấy được những lời hứa suông và hành động gian xảo của những chính trị gia đang đại diện cho họ ở Washington, DC.”

Email của ông Trump nhắc lại lời cam kết “nếu đắc cử, tôi sẽ hết lòng phục vụ các bạn” vì “chính phủ Trump là chính phủ do dân, bởi dân và vì dân,” hãnh diện báo tin ông “mới bỏ thêm $10 triệu” để mở rộng vận động trong tuần lễ cuối cùng, kêu gọi mọi người cùng tiếp tay “vì cuộc tranh cử tuyệt vời của chúng ta đã đi gần tới đích.”