Đây không phải là lần đầu tiên viên chức cao cấp trong chính phủ Tổng thống Joe Biden nhắc đến điều này. Nhưng Harris nhấn mạnh tính răn đe, và ngôn từ cũng như chuyến công du ngoại quốc đầu tiên của bà chỉ ra những khó khăn của chính phủ Biden trong việc xác định và giải quyết vấn đề chính sách phức tạp đầy cạm bẫy chính trị. Đối với một đội ngũ Toà Bạch Ốc hứa hẹn sẽ động lòng trắc ẩn và hiệu quả trong chính sách di trú, thì có nguy cơ chính trị to lớn khi thất bại bất cứ mặt trận nào. Điều đó có thể đúng nhất đối với Harris, khuôn mặt tương lai của Dân chủ.
Và Toà Bạch Ốc đã chậm chạp trong việc phản ứng với làn sóng di dân gia tăng khủng khiếp.
“Sự thật của vấn đề là: không có gì thay đổi,” Biden tuyên bố từ Toà Bạch Ốc vào ngày 25 tháng 3. “Nó xảy ra mỗi năm, mỗi một năm. Có sự gia tăng đáng kể con số di dân đến biên giới trong những tháng mùa đông, tháng Giêng, tháng 2 và tháng 3. Chuyện này xảy ra mỗi năm.”
Nhưng các con số lại nói lên một câu chuyện khác. Cơ quan Bảo vệ Biên giới và Quan thuế Hoa Kỳ báo cáo có 178.622 trường hợp thực thi đụng độ vào tháng Tư, tăng 63% so với tháng Tư năm 2020. CBP có hơn 450.000 trường hợp từ tháng 2 đến tháng 4, so với 90.000 trường hợp xảy ra cùng kỳ năm ngoái.
Cựu Tổng thống Donald Trump tập trung vào bùng nổ tình trạng vượt biên giới phía nam trái phép trong bài phát biểu chính trị đầu tiên trong 3 tháng qua.
Mối nguy chính trị đặc biệt dữ dội với Harris vì Biden giao nhiệm vụ “Tam giác Phía bắc” – Mối quan hệ giữa Hoa Kỳ với Guatemala, Honduras và El Salvador — cho Harris vì bà rõ ràng sẽ ra tranh cử tổng thống. Theo một truyền thống lâu đời, Biden đã giao một loạt nhiệm vụ có tỉ lệ thành công thấp cho Phó Tổng thống của mình, một chiến thuật mà ông rất quen thuộc khi giữ vai trò thứ hai trong chính phủ Tổng thống Barack Obama. Hồi đó, Biden được giao nhiệm vụ đối phó với các quốc gia Tam giác Phía Bắc về vấn đề di trú.
“Có rủi ro chính trị tồn tại trong việc này” đối với Harris, một cựu viên chức chính phủ Obama nói. “Đây là vấn đề sẽ không được giải quyết một cách nhanh chóng.”
Tất nhiên, bà Harris có thể vượt quá mong đợi và thành công một số nhiệm vụ được giao, và như vậy sẽ là thuận lợi về mặt chính trị.
Nhưng hiện tại, bà đang hứng “đạn” cho Biden từ cả cánh tả và cánh hữu.
Ngoài giải quyết “nguyên nhân gốc rễ” của khủng hoảng biên giới, đương kim Phó Tổng thống còn được trao nhiệm vụ khắc phục tình trạng do dự chích ngừa COVID 19, vận động cho những điều khoản trong dự luật hạ tầng cơ sở, chăm sóc gia đình và thuế đầy tham vọng của Biden, cũng như thúc đẩy Thượng viện thông qua dự luật cải tổ bầu cử mà Thượng nghị sĩ Dân chủ Joe Manchin (West Virginia) phản đối. Danh sách còn dài. Đối với tất cả trách nhiệm đó, Harris có chút ít quyền lực chính thức, phá vỡ thế phiếu cân bằng ở Thượng viện, và hầu như có ít cơ hội thành công.
Cộng hoà dường như rất thích thú nắm lấy cơ hội để “xài xể” một ứng cử viên tổng thống tương lai. “Phó Tổng thống Harris không tìm ra nguyên nhân gốc rễ của khủng hoảng biên giới trong chuyến đi đến Trung Mỹ vì chính chính sách của bà ta và Tổng thống Biden thực sự chịu trách nhiệm,” Lãnh tụ phe thiểu số Hạ viện Kevin McCarthy (Cộng hoà – California) nói. Ông ta và Cộng hoà chỉ trích Phó Tổng thống vì đã công du nước ngoài thay vì đến biên giới phía Nam để thị sát tình hình và giải quyết vấn đề.
Thượng nghị sĩ John Cornyn (Cộng hoà – Texas) vào thứ Ba trên sàn Thượng viện tuyên bố, ông muốn Phó Tổng thống hậu thuẫn dự luật được ông và Thượng nghị sĩ Dân chủ Kyrsten Sinema (Dân chủ – Arizona) khởi xướng, trong đó lập trung tâm giải quyết thủ tục vùng cho di dân lậu, và điều chỉnh hệ thống để đánh giá đơn xin tị nạn.
Harris vào thứ Hai chia sẻ với xướng ngôn viên Lester Holt của NBC News rằng, biên giới là triệu chứng của vấn đề. “Nghe này, tôi quan tâm về những gì xảy ra tại biên giới. Tôi đến Guatemala vì tôi tập trung vào đối phó với những nguyên nhân gốc rễ của di dân,” Phó Tổng thống nói. “Có người sẽ nghĩ rằng điều đó không quan trọng, nhưng đây là niềm tin vững chắc của tôi, nếu chúng ta quan tâm về những gì xảy ra tại biên giới, chúng ta nên quan tâm tốt hơn đến những nguyên nhân gốc rễ và giải quyết điều đó. Và vì vậy đó là những gì tôi đang làm.”
Tương tự như vậy, nhiệm vụ Tam gíac Phía Bắc là triệu chứng của một vấn đề phức tạp hơn rất nhiều đối với Harris. Bà không được chọn nhiệm vụ của mình, và Biden – người tuyên bố sẽ ra tái tranh cử – không giúp Harris bất cứ điều gì với cách ông ta giao chúng.
Cấu trúc đó là một lý do mà rất ít phó tổng thống nào lại được bầu kế nhiệm chủ của họ. Người cuối cùng là George H.W. Bush vào năm 1988. Trước đó là Martin Van Buren vào năm 1836.
Sự thật là phó tổng thống đang gởi ra thông điệp khiến cho một số thành viên cấp tiến của Dân chủ không đồng tình cho thấy sự phức tạp như thế nào đối với một phó tổng thống tìm cách thắng nhiệm kỳ tổng thống,” bà Andersen Brower – tác giả cuốn “First in Line” nói về các vị Phó tổng thống lịch sử hiện đại – cho hay. “Bằng cách giao Phó Tổng thống Harris nhiệm vụ giải quyết những vấn đề rất khó khăn, Biden chắc chắn đang làm phức tạp tương lai của bà. Một người có thể dễ dàng nhìn thấy ngôn từ của Harris có thể được dùng để chống lại bà trong vòng sơ bộ của Dân chủ.”
“Tất cả phó tổng thống đều ở trong tình thế như vậy khi thực hiện nhiệm vụ, một là không quan trọng tí nào hoặc quá gây tranh cãi để tổng thống chịu trách nhiệm,” Brower nói tiếp. “Đó là nhiệm vụ của họ.”
Hương Giang (Theo NBC News)