Cuộc gặp được chuẩn bị gấp gáp làm dấy lên hoài nghi đây chỉ là màn phô diễn hình ảnh, không thể giải quyết khác biệt giữa hai bên.
Tổng thống Mỹ Trump hôm nay gặp lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un tại Khu Phi quân sự (DMZ) ở biên giới Hàn Quốc – Triều Tiên, chỉ một ngày sau khi ông ngỏ lời mời trên Twitter. Trump trở thành tổng thống đương nhiệm Mỹ đầu tiên bước vào biên giới Triều Tiên và hai lãnh đạo cam kết nối lại đàm phán hạt nhân.
Một số người Hàn cho rằng cuộc gặp ngày 30/6 giúp giải quyết bế tắc kéo dài nhiều tháng trong nỗ lực đàm phán hạt nhân và phục hồi bầu không khí tích cực sau khi hội nghị thượng đỉnh thứ hai ở Hà Nội không đạt được kết quả.
Báo Hàn Korea Herald nhấn mạnh trong một bài xã luận rằng việc một tổng thống Mỹ gặp lãnh đạo Triều Tiên tại DMZ, khu vực được tạo ra bởi hiệp định đình chiến chấm dứt Chiến tranh Triều Tiên 1950 – 1953, là hình ảnh mang tính biểu tượng. Thông điệp của Tổng thống Mỹ là tập trung vào hòa giải và hòa bình thay vì răn đe.
Min Jung-won, cô gái Hàn Quốc 26 tuổi, bày tỏ hy vọng rằng cuộc gặp Trump – Kim sẽ thúc đẩy mối quan hệ liên Triều. “Tôi hy vọng cuộc gặp này là cơ hội để hai miền hồi sinh hợp tác kinh tế và tiến gần tới việc thống nhất bán đảo”, Min nói. Cô mong rằng Triều Tiên và Mỹ sẽ sớm tuyên bố kết thúc Chiến tranh Triều Tiên 1950 -1953. Hàn – Triều về mặt lý thuyết vẫn trong tình trạng chiến tranh vì các bên chưa ký hiệp ước hòa bình.
Tuy nhiên, những người khác hoài nghi rằng cuộc gặp bất ngờ này chỉ nhằm phô diễn hình ảnh chứ không có giá trị thực sự. Thông thường, cuộc gặp thượng đỉnh đòi hỏi công tác chuẩn bị trong thời gian dài, đặc biệt là khi có vấn đề nhạy cảm và phức tạp cần được thảo luận. Việc Trump – Kim gặp nhau chỉ một ngày sau khi Trump ngỏ lời trên Twitter gây hoài nghi về chủ ý thực sự của họ. “Công chúng không thể không nghi ngờ rằng cả hai chỉ cần một cơ hội khiến truyền thông thế giới đổ dồn chú ý để phục vụ cho lợi ích chính trị của họ”, bài xã luận của Korea Herald có đoạn viết.
Choi Yong-chul, chủ doanh nghiệp 65 tuổi ở Seoul, cho rằng Trump và Tổng thống Hàn Moon Jae-in, người đi cùng Trump đến biên giới nhưng không tham gia cuộc họp với Kim Jong-un, đều đang cố gắng thúc đẩy lợi ích chính trị trong nước thay vì theo đuổi tiến bộ đáng kể trong đàm phán hạt nhân. Trump đang tiến hành chiến dịch tái tranh cử trong khi ông Moon đối mặt với cuộc bầu cử quốc hội quan trọng vào năm tới. “Tôi nghĩ cuộc gặp này chỉ là sự kiện để giúp Trump tái đắc cử”, Choi nói.
Những bước đi của Trump vào lãnh thổ Triều Tiên sẽ là “công cụ hữu ích” trong chiến dịch tranh cử, Koo Kab-woo, giáo sư tại Đại học Nghiên cứu Triều Tiên tại Seoul, cho hay.
Triều Tiên từ lâu đã muốn được đối xử ngang hàng với Mỹ và họ từng tìm cách mời Bill Clinton thăm Bình Nhưỡng trước khi ông kết thúc nhiệm kỳ. Vì vậy, Triều Tiên rất hoan nghênh việc Trump bước vào lãnh thổ. “Ông Kim chẳng cần mất chút công sức nào để đưa Trump qua DMZ”, cựu chuyên gia CIA Soo Kim nói.
Mintaro Oba, cựu quan chức Bộ Ngoại giao trong chính quyền Obama, cho rằng cuộc gặp không giải quyết những khác biệt cơ bản giữa Washington và Bình Nhưỡng. Bà gọi sự kiện này là “lực đẩy tạm thời”. “Chúng ta giữ cho nỗ lực ngoại giao tồn tại bằng việc tiếp năng lượng thường xuyên nhưng không chạm đến vấn đề cốt lõi”, Oba viết.
Tuy nhiên, Sue Mi Terry, cựu cố vấn an ninh quốc gia chuyên về Triều Tiên, cho rằng Trump – Kim có thể mở đường cho những tiến bộ sau này. “Cuộc gặp này có thể dẫn tới một hội nghị quan trọng hơn sau đó, vào cuối năm”, Terry nói.
Vipin Narang, giáo sư tại Viện Công nghệ Massachusetts, so sánh cuộc gặp được chuẩn bị gấp gáp với “chương trình truyền hình thực tế” nhưng nhấn mạnh rằng sự kiện này sẽ có ý nghĩa quan trọng nếu nó dẫn đến các cuộc đàm phán cấp quan chức hiệu quả. “Nhưng nếu việc đó không xảy ra thì những sự kiện ngẫu hứng như thế này có thể lặp lại trong 15 tháng tới”, ông nói thêm.
Trong khi chính quyền Trump kiên quyết muốn Triều Tiên từ bỏ hoàn toàn kho vũ khí hạt nhân, Bình Nhưỡng dường như có cách diễn giải về “phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên” khác với Mỹ. Triều Tiên muốn được nới lỏng lệnh trừng phạt và đề nghị đóng cửa một phần trung tâm hạt nhân Yongbyon, nhưng các chuyên gia cho biết họ còn các cơ sở sản xuất vật liệu cho vũ khí khác.
Cuộc họp ở DMZ cho cả hai lãnh đạo “lý do hợp lý để nối lại đối thoại”, Hong Min, nhà nghiên cứu tại Viện Thống nhất Quốc gia ở Hàn Quốc, nói.
Phương Vũ (Theo AP/ Korea Herald)