Mở đầu, Luật Sư Christopher Lapinig, Skadden Fellow, thuộc hiệp hội AAAJA- Los Angeles, chào mừng và giới thiệu các luật sư dân quyền trong ban tổ chức, gồm Luật Sư Phi Nguyễn, AAAJA- Atlanta; Luật Sư Laboni Hoq, AAAJA- LA; Anh Tùng Nguyễn, sáng lập viên APIROC; và Luật Sư Tuan Uong, tổ hợp luật sư Reed Smith.
Theo ban tổ chức, bắt đầu từ Tháng Ba, 2017, Cảnh Sát Di Trú và Quan Thuế Hoa Kỳ (ICE) gia tăng nhanh chóng việc giam giữ người tị nạn Việt Nam, từ lâu đã được bảo vệ khỏi bị trục xuất theo một thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Việt Nam. Hành vi bất hợp pháp này mà ICE đang thực hiện trên toàn quốc Hoa Kỳ ảnh hưởng hủy hoại đến những người tị nạn Việt Nam đã trốn thoát sang Mỹ như những người tị nạn của chiến tranh Việt Nam. Họ đã sống ở Hoa Kỳ một phần lớn cuộc đời. Đến nay, ít nhất 50 người tị nạn Việt Nam đã bị giam giữ không theo đúng thủ tục. Nhiều người trong số những người bị giam giữ có vợ/chồng, con, cha mẹ, và người nhà là công dân Hoa Kỳ phụ thuộc vào họ để được hỗ trợ trong cuộc sống.
“Chính quyền Mỹ không giữ lời hứa với những người tị nạn. Họ bị giam giữ vô thời hạn, không được cứu xét theo đúng thủ tục luật pháp, vì thể chúng tôi đứng ra kiện chính quyền cho họ và những người cùng hoàn cảnh như họ,” Luật Sư Phi Nguyễn, một trong những luật sư đại diện cho bốn nguyên đơn người Việt, phát biểu.
Trong vụ kiện tập thể số Case No #8:18-cv-316, các nguyên đơn gồm có Hoàng Trình, Vũ Hà, Long Nguyễn và Ngọc Hoàng được luật sư của các hiệp hội nêu trên đứng ra đại diện để kiện các viên chức chính quyền có tên liệt kê, gồm Thomas D. Homan (ICE), Kirstjen M. Nielsen (Bộ Nội An), Jefferson B Sessions III (Bộ trưởng Bộ Tư Pháp Hoa Kỳ), David Marin (ICE), và bà Sandra Hutchens (Cảnh Sát Trưởng Orange County), và một người bí danh DOE 1 (cai trại tù Adelanto Trung tâm ICE Processing).
Vụ kiện dựa trên hai tội danh chính.
Thứ nhất là giam giữ bất hợp pháp khi không tiên liệu được rằng sẽ đưa người bị bắt đi đâu, dựa theo một tiền lệ vụ Zadvydas vs. Davis, giam giữ quá sáu tháng, trong khi nhà cầm quyền Việt Nam từ chối không nhận.
Thứ hai là giam giữ bất hợp pháp không quyết định được nguy hiểm và rủi ro lên máy bay. Điều này vi phạm khoản 1231 và tiến trình xét xử theo Hiến Pháp Hoa Kỳ, trừ phi chính quyền muốn bảo vệ cộng đồng và ngăn người bị bắt trốn bằng đường hàng không.
Các nguyên đơn được xin thả, gồm Vũ Hà, Long Nguyễn và Ngọc Hoàng thuộc nhóm bị bắt giữ 90 ngày, và Hoàng Trình, loại 180 ngày.
Ban tổ chức giới thiệu anh Tùng Nguyễn, một người đến Mỹ năm 1991, hiện đang trong tình trạng có thể bị ICE bắt giữ bất cứ lúc nào, cho dù anh phạm pháp 25 năm trước khi mới 16 tuổi. Anh được Thống Đốc California Jerry Brown cứu xét cho thả ngay vì thấy các dữ kiện anh làm lại cuộc đời.
Từ khi ra tù anh hứa dâng hiến thời gian để giúp các người trẻ phạm pháp. Anh thành lập hội APIROC để làm việc chung với các luật sư dân quyền thuộc AAAJA, phục vụ cộng đồng.
“Tôi giúp liên lạc và phỏng vấn các người Việt trong tù cho những người trong vụ kiện mà Luật Sư Phi Nguyễn đại diện. Có người bị giam giữ 23 giờ một ngày, chỉ có một tiếng đồng hồ một ngày được thấy ánh sáng mặt trời,” anh tâm sự.
Cuộc họp báo nhấn mạnh tình trạng giam giữ những người Việt Nam vô thời hạn để trục xuất là vi phạm luật liên bang.
“Những ai nghĩ rằng mình ở trong tình trạng như đã nêu trong đơn kiện, xin liên lạc ngay với các luật sư dân quyền tại số điện thoại tiếng Việt 800-267-7395, để được giúp đỡ,” anh nhắn nhủ.
Anh cũng kêu gọi những người nghĩ mình trong tình trạng có thể bị trục xuất, hay đã nhận được giấy trục xuất, có thể tham dự một buổi hội thảo pháp lý, xin gọi số (714) 273- 8241.
Ở Orange County, xin liên lạc Sylva Kim, điện thoại (714) 587-2050.
Hiệp Hội Thăng Tiến Công Lý Người Mỹ Gốc Á Châu – Los Angeles, có chi nhánh ở Orange County, là cơ quan lớn nhất tại Hoa Kỳ lo về pháp lý và dân quyền cho người Mỹ gốc Á Châu Thái Bình Dương Qua Dịch Vụ Trực Tiếp, Kiện Tụng, Vận Động Chính Sách, Phát Triển Khả Năng Lãnh Đạo, và Phát Triển Năng Lực, Hiệp Hội Thăng Tiến Công Lý Người Mỹ Gốc Á Châu tập trung giúp các cộng đồng Á Châu và người gốc Thái Bình Dương để xây dựng một tiếng nói mạnh mẽ về dân quyền và công bằng xã hội. (Linh Nguyễn)