Thực hiện hợp đồng bán 7 hệ thống vũ khí lớn cùng lúc là điều hiếm hoi so với tiền lệ nhiều năm trước, trong đó việc bán hàng quân sự của Mỹ cho Đài Loan được tách biệt và cân chỉnh cẩn thận để giảm thiểu căng thẳng với Bắc Kinh. Thế nhưng, chính quyền Trump đã trở nên mạnh tay hơn với Trung Quốc vào năm 2020 và việc mua bán vũ khí giảm xuống khi quan hệ giữa Bắc Kinh với Washington đang rơi xuống mức tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ vì cáo buộc gián điệp, cuộc chiến thương mại kéo dài và tranh cãi về sự lây lan của coronavirus.
Mong muốn mua vũ khí của Đài Loan tăng lên sau khi nhà lãnh đạo Thái Anh Văn tái đắc cử vào đầu năm nay, khiến việc tăng cường khả năng phòng thủ của hòn đảo này trở thành ưu tiên hàng đầu.
Đài Loan là vấn đề lãnh thổ nhạy cảm nhất của Trung Quốc. Bắc Kinh nói rằng đây là một tỉnh của Trung Quốc và chỉ trích sự hậu thuẫn từ chính quyền Trump với hòn đảo này.
Washington mong muốn tạo ra một đối trọng quân sự với các lực lượng Trung Quốc, dựa trên nỗ lực được Lầu Năm Góc gọi là “Pháo đài Đài Loan”, khi quân đội Bắc Kinh thực hiện ngày càng nhiều động thái gây hấn trong khu vực.
Bộ Quốc phòng Đài Loan cho biết gói 7 hệ thống vũ khí chính trong báo cáo trên là “giả định của phương tiện truyền thông”. Bộ Quốc phòng Đài Loan nói chỉ đạo các cuộc đàm phán và đánh giá mua vũ khí theo cách bí mật, nên không thể đưa ra bình luận công khai cho đến khi có thông báo chính thức từ Mỹ về bất kỳ vụ mua bán nào cho Quốc hội.
Quân đội Đài Loan được đào tạo bài bản và trang bị hầu hết các phần cứng do Mỹ sản xuất, nhưng Trung Quốc có ưu thế về quân số rất lớn và đang bổ sung các thiết bị tiên tiến của riêng mình.
Các gói vũ khí từ ba công ty Mỹ Lockheed Martin, Boeing và General Atomics đang chuyển sang quá trình xuất khẩu, ba người quen thuộc với tình trạng của các giao dịch trên Đồi Capitol (nơi đặt trụ sở của chính phủ Mỹ) tiết lộ và một thông báo cho Quốc hội dự kiến sẽ có trong vòng vài tuần.
Một nguồn tin trong ngành cho biết Tổng thống Donald Trump dự kiến sẽ được Ngoại trưởng Mike Pompeo thông báo về các gói hàng trong tuần này. Đài Loan đề nghị Mỹ mua một số hệ thống vũ khí hơn 1 năm trước, nhưng hiện chỉ đang được chuyển qua quá trình chuẩn bị phê duyệt.
Một phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Mỹ từ chối bình luận về chuyện này.
Trích dẫn sự hung hăng của Trung Quốc ở eo biển Đài Loan, một quan chức cấp cao của Mỹ nói: “Ngày nay không có sự cân bằng nào. Nó bị mất cân bằng và tôi nghĩ điều đó thật nguy hiểm”.
Nhà Trắng đã nỗ lực để xuất khẩu vũ khí cho các đồng minh của Mỹ giúp tăng cường khả năng phòng thủ cho họ, giảm sự phụ thuộc vào quân đội Mỹ trong khi thúc đẩy các công ty nước này.
Khi vận động tranh cử, Tổng thống Trump và những người ủng hộ đảng Cộng hòa đã tăng cường khả năng hùng biện chống Bắc Kinh và tìm cách miêu tả đối thủ đảng Dân chủ – ông Joe Biden là mềm mỏng với Trung Quốc.
Các yếu tố khác thúc đẩy Đài Loan mua 7 hệ thống vũ khí từ Mỹ là ngân sách cho quốc phòng đã lớn hơn và nỗi lo rằng nếu ông Trump thua ở cuộc bầu cử tổng thống vào ngày 3.11 tới thì ông Biden sẽ ít sẵn sàng bán vũ khí tiên tiến nhất của Mỹ cho họ.
Sự quan tâm của Đài Loan với vũ khí và thiết bị Mỹ không phải là mới. Hòn đảo này đang tăng cường khả năng phòng thủ khi đối mặt với những động thái đe dọa tăng cao từ Bắc Kinh, chẳng hạn như các cuộc tập trận thường xuyên của không quân và hải quân Trung Quốc gần Đài Loan.
Quan chức cấp cao Mỹ cho biết việc tăng chi tiêu quốc phòng của Đài Loan là bước đi tốt, nhưng họ còn phải làm nhiều hơn thế.
Theo Reuters, máy bay không người lái có thể quan sát đường chân trời để giám sát và nhắm mục tiêu, cùng tên lửa tiên tiến và hệ thống phòng thủ bờ biển, bao gồm mìn thông minh và khả năng chống tàu ngầm, để ngăn chặn một cuộc xâm lược trên biển, đã được thảo luận ở cấp cao nhất để giúp Đài Loan khó bị tấn công hơn, như một “con nhím”.
Những người quen thuộc với các cuộc đàm phán cho biết hệ thống tên lửa pháo binh cơ động cao (HIMARS) do Lockheed Martin chế tạo, về cơ bản là bệ phóng tên lửa trên xe tải. Đó là một trong số những vũ khí mà Đài Loan muốn có, những người quen thuộc với các cuộc đàm phán cho biết. Đài Loan cũng tìm cách mua tên lửa chống tăng tối tân.
Ngoài ra, Đài Loan muốn sở hữu các tên lửa chống hạm Harpoon (do Boeing sản xuất) trên đất liền để phòng thủ bờ biển chống lại tên lửa hành trình.
Các hệ thống khác gồm mìn dưới nước biển và giải pháp để ngăn chặn cuộc đổ bộ hoặc tấn công tốc hành.
Đầu tháng 8.2020, Reuters đưa tin rằng Washington đang đàm phán bán ít nhất 4 máy bay trinh sát không người lái tối tân cỡ lớn của mình cho Đài Loan với giá trị khoảng 600 triệu USD.