Pháp luật chưa có quy định nghiêm cấm nam nữ chưa đăng ký kết hôn chung sống với nhau như vợ chồng, tuy nhiên nếu đang có vợ hoặc chồng mà sống với một người khác như vợ chồng thì có thể bị phạt tù.
Luật gia Nguyễn Thành Duy, Hãng luật Minh Mẫn cho biết hiện nay, pháp luật chưa có quy định nào nghiêm cấm nam nữ không phải vợ chồng ở chung với nhau.
Cụ thể, Điều 3 Luật cư trú quy định “công dân có quyền tự do cư trú”. Quyền tự do cư trú của công dân được pháp luật bảo vệ. Pháp luật nghiêm cấm mọi hành vi cản trở công dân thực hiện quyền tự do cư trú.
Tuy nhiên, Luật hôn nhân và gia đình 2014 quy định cấm “người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ”.
Theo đó, hành vi này tùy theo tính chất, mức độ, hậu quả gây ra mà có thể bị xử phạt hành chính với mức phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 3.000.000 đồng theo quy định tại Khoản 1 Điều 48 Nghị định 110/2013/NĐ-CP hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về “tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng” với hình phạt tù tối đa đến 3 năm theo quy định tại Điều 147 Bộ luật hình sự.
Như vậy, căn cứ các quy định nêu trên, nếu nam nữ chưa đăng ký kết hôn mà ở chung với nhau và chấp hành đầy đủ các quy định về cư trú thì không bị coi là vi phạm pháp luật. Việc chung sống này mặc dù về mặt xã hội không được khuyến khích nhưng cũng không có quy định nào hạn chế.
Luật sư Huỳnh Công Thư, Đoàn LS tỉnh Long An cũng lưu ý rằng nếu nam nữ chung sống với nhau mà không đăng ký kết hôn thì pháp luật không công nhận họ là vợ chồng hợp pháp. Và như vậy, họ sẽ gặp thiệt thòi khi không được luật pháp bảo vệ đối với tài sản chung, con chung… Do đó, nam nữ sống chung với nhau mà có đủ điều kiện kết hôn thì nên đăng ký kết hôn theo quy định để được công nhận.