Khoa Vũ sang Mỹ năm 2010 khi vừa học xong năm thứ ba trường Đại học Kiến Trúc ở Sài Gòn. Và sau 9 năm ở xứ sở cờ hoa, vào tháng 5/2019, cậu thanh niên đã tốt nghiệp cao học kiến trúc tại đại học danh tiếng Harvard.
Khoa Vũ, chàng trai nuôi đam mê và luôn nghĩ về gia đình (ảnh: Khoa Vũ cung cấp).
“Em đam mê kiến trúc và sẽ chỉ theo học kiến trúc, không gì khác hết”, Khoa nói với báo Người Việt. Ngày đó, Khoa chỉ biết bằng mọi cách phải kiên định trên con đường mình đã chọn. Tuy nhiên, cách đi trên con đường đó như thế nào và điểm đến cuối cùng là đâu, Khoa không hề tính trước, “Em cứ từng bước mà đi, cố gắng hết mình để thực hiện điều mình thích”.
Bắt đầu từ trường đại học cộng đồng Orange Coast College gần Little Saigon, tiếp đến là đại học UC Berkeley – niềm mơ ước của nhiều sinh viên trên thế giới. Và sau 9 năm trên đất Mỹ, vào tháng 5/2019, Khoa đã tốt nghiệp cao học kiến trúc tại đại học Harvard.
Khoa kể, khi mới sang Mỹ, chờ đủ ngày đủ tháng để được vào học miễn phí ở trường Orange Coast College, Khoa không hề nghĩ rằng mình sẽ vào Đại học UC Berkeley. Nhưng khi thầy cô cho lời khuyên, Khoa cũng thử nộp đơn vào Berkeley, rồi từ Berkeley đến Harvard cũng vậy. “Em cứ từng bước một mà đi. Em không nghĩ điều gì quá xa vời ngay từ đầu. Cứ đi theo niềm đam mê của mình, rồi thì nó sẽ đưa đẩy mình đi khắp nơi”.
Và cũng như bao di dân khác, Khoa cho rằng những trở ngại về mặt ngôn ngữ, văn hóa “là sự thách thức buộc mình phải luôn cố gắng gấp hai, gấp ba lần so với những sinh viên bản địa. Tuy nhiên, em biết biến điểm yếu thành thế mạnh của mình, như thoạt đầu em không biết nhiều tiếng Anh, thì em sử dụng hình vẽ như ngôn ngữ biểu đạt của em. Điều quan trọng là mình phải thật tự tin vào chính mình. Em có thể rất run, rất hồi hộp trong lúc chuẩn bị công việc của em, nhưng một khi em đã đứng thuyết trình về sản phẩm của em thì em phải là người thật sự tin chắc vào sản phẩm của mình hơn bất kỳ ai hết”.
Trong quá trình học cho đến khi tốt nghiệp cao học kiến trúc tại Harvard, Khoa đã học miệt mài và “nhặt” hết các giải thưởng quan trọng nhất dành cho sinh viên. Tại Harvard, Khoa đã giành hai giải thưởng được xem là quan trọng và vinh dự nhất mà tất cả sinh viên đều khát khao, là giải thưởng Araldo A. Cossutta cho thiết kế xuất sắc vào năm 2017 và giải thưởng thiết kế tài năng vào năm 2019.
Giải thưởng Araldo A. Cossutta cho thiết kế xuất sắc là học bổng toàn phần một năm, bao gồm cả chi phí học hành, ăn ở, được trao cho sinh viên duy nhất đã hoàn tất hai năm căn bản của chương trình cao học và công việc thiết kế của họ luôn hứa hẹn những điều tuyệt vời.
Còn giải thưởng thiết kế tài năng (Faculty Design Award) là giải dành để trao tặng cho sinh viên duy nhất mà thành tích học tập được ghi nhận là đáng nể kể từ khi bước chân vào Harvard cho đến lúc tốt nghiệp.
“Em cảm thấy rất vui khi nhận được giải ‘Faculty Design Award’ vì nó cho thấy mình không phải chỉ thắng một đồ án, một công trình, mà là cả một quá trình dài mình luôn thể hiện được sự sáng tạo. Điều này rất quan trọng với em”, Khoa cho biết.
Không dừng lại ở đó, đồ án tốt nghiệp cao học mang tên “Grayscale” của Khoa tại Harvard cũng giành được giải thưởng cao nhất, The Architecture Master Prize. Và giữa tháng 11/2019, đồ án tốt nghiệp “Grayscale” của Khoa lại được nhận thêm giải “Best Hand Delineation (Professional)” trong cuộc tranh tài “Architectural Delineation Competition” của AIA Dallas KRob.
Khả năng kiến trúc của Khoa cũng từng được Đại học UC Berkeley, trường đại học đầu tiên và nổi tiếng nhất của hệ thống đại học California, ghi nhận bằng giải thưởng “Eisner Prize for Architecture” trao cho Khoa vào năm 2015. Đây là giải dành cho sinh viên có thành tích cao nhất trong nghệ thuật sáng tạo kiến trúc.
Ngoài những giải thưởng trên, Khoa Vũ còn rinh nhiều giải khác, như “Lexus Design Award 2018”, “Winner of MAD Travel Fellowship 2018”, để từ giải thưởng này, Khoa có cơ hội đi học thêm về kiến trúc hiện đại tại Thụy Sĩ, Anh Quốc, Nhật Bản, cũng như Khoa từng được đi học thêm về kỹ thuật kiến trúc ở Tây Ban Nha khi còn là sinh viên ở Berkeley.
Nhìn những giải thưởng của Khoa dễ cảm nhận rằng quá trình học kiến trúc của chàng trai gốc Đà Lạt là một đường thẳng, “Nếu nhìn từ trên xuống thì đúng, đó là đường thẳng. Nó thẳng vì từ khi qua đây, em đã xác định em đam mê kiến trúc, và chỉ học kiến trúc, không gì khác hết. Em rất thành thật với chính mình là biết mình muốn gì, thích gì. Và từng bước từng bước một để đạt đến mục đích…. Nhưng nếu nhìn theo không gian ba chiều, thì em có những trở ngại phải đối mặt. Trong đó, gia đình chính là điều em phải suy nghĩ và cân nhắc trong mọi quyết định để cân bằng giữa ước mơ, hoài bão và khả năng của em”.
“Em luôn nghĩ về chuyện phải giúp đỡ gia đình. Giúp đỡ ở đây không hẳn là về tài chánh, mà làm sao để bố mẹ yên tâm, bố mẹ tự hào. Gia đình đối với em rất quan trọng. Gia đình không chỉ là bố mẹ, mà là cả một gia đình lớn với đủ các mối quan hệ ruột rà”.
“Em có thể quyết định chọn làm việc ở Nhật, ở Châu Âu, nhưng em nghĩ cần có sự cân bằng thời gian cho gia đình và cho sự nghiệp. Nó luôn là điều thách thức em. Thế hệ bố mẹ em có thể không hiểu hết những gì thế hệ em nghĩ, nhưng may mắn của em là bố mẹ cho em một không gian để em quyết định. Nhưng em cũng luôn nghĩ rằng trong mọi quyết định của em không thể có điều gì khiến bố mẹ buồn lòng, dù quyết định đó có lúc hơi ích kỷ cho em”.
“Điều trở ngại nữa của em là khi chọn bước chân vào một cánh cửa kiến trúc duy nhất, thì em phải biết chính xác điều em muốn là gì. Kiến trúc có biết bao ngành trong đó, cứ bước qua một nấc, lại tự hỏi mình muốn gì trong bước kế tiếp. Đối với em, câu trả lời càng cụ thể càng tốt. Lúc nào em cũng nghĩ phải đạt được đến trình độ của một người thiết kế trong cộng đồng, dĩ nhiên không hẳn vì tiền, mà việc giữ vững lý tưởng của mình trên con đường nghề nghiệp là điều khó khăn”, Khoa tâm sự.
Luôn tự hào và trân quý nơi xuất thân của mình là đặc điểm dễ nhìn thấy khi tiếp xúc với Khoa. Điều đó cũng được thể hiện rất rõ qua các thiết kế của Khoa, đặc biệt là trong đồ án tốt nghiệp “Grayscale” – một mô hình thiết kế về ga Đà Lạt, quê nhà của chàng kiến trúc sư trẻ này.
Khoa cho rằng những năm sống ở Việt Nam rất quan trọng đối với Khoa, “vì nó là chất liệu tạo nên em đặc biệt, khác lạ hơn so với những học sinh khác trong trường. Lúc mới qua, và cả ngay bây giờ, em vẫn có những thiệt thòi về mặt ngôn ngữ, văn hóa nhưng đồng thời những gì em có cũng là điểm mạnh của em”.
Khoa chia sẻ “Mỗi công trình của em bao giờ cũng có sự trở lại với những trải nghiệm của em từ hồi còn nhỏ, khi mới vào trường. Em nghĩ những gì em học cơ bản ban đầu khi còn ở Việt Nam vẫn rất quan trọng với em. Như đồ án tốt nghiệp của em làm về Đà Lạt cũng là những gì quay trở lại với quê hương em. Điều đó rất quan trọng, nó có sự cân bằng giữa bản địa và sự hiểu biết thêm về lãnh vực xây dựng thiết kế. Sự cân bằng đó là cái em thích”.
Hiện tại, Khoa Vũ đã bắt tay vào việc thực hành tại một công ty kiến trúc ở Los Angeles.
“Sau ba đến năm năm làm việc thu thập kinh nghiệm, em sẽ lập công ty riêng của em, trong đó có những người bạn cùng chung ý tưởng khi còn học ở Berkeley và Harvard”.
“Em sẽ đi trên con đường sự nghiệp của em như cách em đã từng đi trước đây, từng bước một, nhưng chắc chắn và dài lâu”, Khoa tâm sự.
“Nếu phải đưa ra một lời khuyên nào cho các bạn trẻ mới qua thì điều đầu tiên em nói là các bạn phải biết mình thích cái gì, mình muốn cái gì. Khi đã xác định mình thích gì rồi hãy cứ cố gắng giữ điều đó, tự tin là mình sẽ làm được điều đó. Còn nếu nói là mình cố gắng thử rồi nhưng không được, thì có nghĩa là đó không phải là điều mình thực sự thích”.