Sau khi Mỹ ném hai quả bom nguyên tử xuống hai thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật vào tháng 8/1945, Liên Xô thấy cần thiết phải phát triển một quả bom dạng này thật nhanh để theo kịp đối thủ.
Các tài liệu mới giải mật đã hé lộ cách Liên Xô hoàn thành mục tiêu đầy khó khăn, phức tạp như trên chỉ trong vòng 4 năm sau đó như thế nào.
 |
| Quả bom nguyên tử đầu tiên của Liên Xô RDS-1. Ảnh: Sputnik |
Theo báo RT, quả bom nguyên tử đầu tiên của Liên Xô có tên RDS-1 hay Pervaya Molniya (Tia sét đầu tiên) đã được thử nghiệm thành công vào ngày 29/8/1949 tại một bãi thử trong thị trấn Semipalatinsk, nước Cộng hòa Kazakhstan thuộc Liên Xô. Các tài liệu từng được giữ bí mật và mãi tới gần đây mới được Cơ quan hạt nhân Nga (Rosatom) công bố chứa cả những bức ảnh về vũ khí nguy hiểm này trong quá trình hoàn thiện.
 |
| Ảnh: Rosatom |
Dự án tham vọng trở thành một cuộc chạy đua với thời gian thực sự đối với các nhà khoa học hạt nhân Liên Xô. Họ không chỉ phải đáp ứng hạn chót nghiêm ngặt của chính phủ mà còn phải tiến hành công việc trong điều kiện bí mật tuyệt đối.
 |
| Ảnh: Rosatom |
Ngay cả sắc lệnh nhà nước về phát triển quả bom nguyên tử đầu tiên của Liên Xô từ tháng 6/1946 cũng được coi là văn bản tuyệt mật.
 |
| Ảnh: Rosatom |
Tập tài liệu đánh máy dài 3 trang chỉ đạo Cục trưởng Cục Xây dựng số 11 (CB-11) Pavel Zernov chế tạo “động cơ phản lực C (RDS)” thành hai phiên bản “sử dụng nhiên liệu nặng (C-1) và nhiên liệu nhẹ (C-2)” dưới sự giám sát của Phòng thí nghiệm số 2 thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô.
Đối với những người ngoại đạo, tài liệu có vẻ không liên quan đến vũ khí hạt nhân. Song, các chuyên gia cho biết, “động cơ phản lực C” thực tế ám chỉ bom nguyên tử, trong khi nhiên liệu nặng (C-1) và nhiên liệu nhẹ (C-2) lần lượt đại diện cho vật liệu plutonium và uranium ở cấp độ phù hợp cho sản xuất vũ khí.
Các nhà khoa học tham gia dự án có trách nhiệm báo cáo chính phủ Liên Xô hàng tháng về tiến triển công việc. Họ chỉ được đề cập đến trong các tài liệu bằng chữ cái đầu của họ, tên và phần này được viết thêm bằng tay vào các trang giấy.
Phần còn lại của 45 tài liệu giải mật hé lộ nhiều giai đoạn khác nhau trong chương trình hạt nhân quân sự vốn được coi là kho báu thực sự đối với những chuyên gia nghiên cứu về lịch sử ngành công nghiệp nguyên tử của Liên Xô.
 |
| Ảnh: Rosatom |
Trong số các tài liệu này có cả các lược đồ về cách các máy bay được trang bị những thiết bị đo đạc, chụp ảnh và quay phim nên được đưa lên không trung như thế nào để thu thập tối đa thông tin về vụ thử nghiệm RDS-1 vào năm 1946.
Tuấn Anh