Trước khi ông Trump nhậm chức, Mỹ có khoảng 1.053 km đoạn chắn dọc theo biên giới phía nam với Mexico, bao gồm 570 km rào chắn để ngăn người đi bộ và 483 km rào chắn xe hơi, theo BBC.
Giờ đây, theo báo cáo ngày 6/10 của Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ (CBP), biên giới phía nam có 1.077 km “rào chắn lớp chính” và 105 km “rào chắn lớp phụ”, tức xây ngay sau lớp chính để gia cố.
Như vậy, các khu vực chưa có rào chắn trước đó, nay chỉ mới có thêm khoảng 24 km rào mới được xây.
Ở các khu vực khác, khoảng 563 km rào chắn nữa đã được xây dưới thời ông Trump, bao gồm những đoạn thay thế, gia cố cho rào chắn hiện có, hoặc là những “rào chắn lớp phụ” mới được xây.
Theo CBP, 608 km rào chắn đang được lên kế hoạch xây dựng, và gần nửa số đó là ở những đoạn chưa từng có rào chắn.
Tuy vậy, ông Trump không phân biệt giữa các đoạn rào chắn mới và những đoạn chỉ là thay thế, mà đều coi là xây mới. Ông luôn coi số km rào chắn được xây là thành công.
 |
| Trái với lời hứa của ông Trump sẽ xây tường dọc biên giới với Mexico, đến nay chỉ có thêm khoảng 24 km biên giới là có rào chắn. Ảnh: Getty Images. |
Nhưng những gì xây được thua xa so với lời hứa khi tranh cử năm 2016. Lúc đó ông hứa sẽ xây tường bê tông dọc biên giới dài 3.200 km với Mexico.
Nhưng sau này ông rút lại lời hứa đó, và nói sẽ chỉ xây một nửa. Ngay cả với mục tiêu mới này thì con số xây được vẫn thua xa.
Ngoài việc giảm chiều dài bức tường của mình, ông Trump còn cố thay đổi khái niệm “bức tường”.
Ông từng nói bức tường sẽ làm toàn bằng bê tông, những gì xây được cho đến nay đa phần là cột sắt.
Rút tiền từ ngân sách quốc phòng để xây tường
Ông Trump từng cam kết khi tranh cử rằng sẽ buộc Mexico chi trả việc xây tường biên giới. Trên thực tế, chính phủ Mỹ đã phải chi hàng tỷ USD để sửa chữa, xây thêm tường.
Khoảng 5 tỷ USD đến từ các nguồn chính thức như CBP. Ông Trump cũng ra lệnh chuyển 10 tỷ USD của Bộ Quốc phòng sang công tác xây tường – bước đi đã dẫn đến kiện tụng.
Năm 2019, sau khi yêu cầu thêm 5,7 tỷ USD để xây tường nhưng chỉ nhận được 1,4 tỷ USD từ Quốc hội, ông Trump tuyên bố kiểm soát biên giới là vấn đề khẩn cấp quốc gia, lấy đó làm cơ sở để “trưng dụng” tiền quốc phòng.
Ngoài ra, ông cũng chuyển 6,3 tỷ USD trong quỹ chống ma túy và 4,7 tỷ USD từ quỹ xây dựng quân sự sang để xây tường. Các nỗ lực lấy ngân sách mà không thông qua Quốc hội đã vấp phải một số vụ kiện.
Một số phán quyết của tòa kết luận việc chuyển tiền như vậy là bất hợp pháp. Tuy nhiên, Tòa án Tối cao cho phép tiếp tục xây dựng, trong khi các thủ tục kiện tụng vẫn diễn ra.
 |
| Ông Trump cam kết sẽ buộc Mexico chi trả cho tường biên giới, nhưng chính Mỹ đã phải chi hàng tỷ USD để sửa chữa, xây thêm tường. Ảnh: Reuters. |
Các số liệu cho thấy số người di cư bị bắt ở biên giới phía nam năm 2020 đã giảm. Trước đó, con số này tăng gấp đôi từ năm 2018 sang năm 2019.
Chưa rõ sự sụt giảm có phải do những rào chắn mới xây hay không. Các chuyên gia nhập cư nói nguyên nhân có thể nằm ở hàng loạt các chính sách chống nhập cư khác, thay vì chỉ là rào chắn.
Những người xin tị nạn ở Mỹ đang phải đợi một thời gian dài trong lúc hồ sơ của họ được xử lý. Việc xét hồ sơ tị nạn vào Mỹ cũng ngày càng giới hạn.
“Mọi tác động của rào chắn vật lý trong việc giảm di cư bất hợp pháp đều không bằng ‘rào cản về hồ sơ, giấy tờ’ của chính quyền Trump”, Sarah Pierce, nhà phân tích của Viện Chính sách Nhập cư, nói với BBC.
Tường biên giới cũng sẽ không chặn được đa số lượng ma túy chảy vào Mỹ, vì đa số chất này được buôn lậu qua các cửa khẩu, giấu trong các xe tải chở các loại hàng hóa khác.