“Kinh tởm”, “hãi hùng”, “quá dơ bẩn”, “quá ngưỡng chịu đựng”… là những tiếng kêu thảng thốt của nghệ sỹ lẫn khán giả khi chứng kiến sự bôi bẩn vở cải lương Tô Ánh Nguyệt của Trấn Thành trong Thuy Nga Paris By Night 116.Trong mấy ngày vừa qua, dư luận xôn xao, phẫn nộ với một clip trích đoạn cải lương Tô Ánh Nguyệt do diễn viên hài Trấn Thành, Anh Đức và nghệ sỹ Ngọc Giàu thủ diễn.
Nghệ sỹ, khán giả phẫn nộ
Cuối trích đoạn Tô Ánh Nguyệt, Trấn Thành đã thêm một câu: “Tui không phải là bà Tô Ánh Nguyệt, mà là con Nguyệt bán cocktail tô” để biện minh cho sự chế nhại nhân vật Tô Ánh Nguyệt.
Tuy nhiên, tất cả những ai xem clip trích đoạn này đều không chấp nhận được lý do đó. Khi dư luận phản ứng, gọi điện thoại cho Trấn Thành thì quản lý của anh bảo rằng Trấn Thành sẽ không trả lời vấn đề này.
Còn nghệ sỹ Ngọc Giàu giãi bày rằng lâu nay bà thấy pha hài vào cải lương cũng không có ai nói gì. Trong trích đoạn này, bà không cải biên nhiều mà chỉ nói mấy câu theo Trấn Thành. Bà sẽ rút kinh nghiệm ở những lần sau.
Đạo diễn Trần Ngọc Giàu nói: “Với tư cách giám đốc Nhà hát Trần Hữu Trang, tôi cực sốc khi xem trích đoạn này. Không chỉ tôi mà các nghệ sỹ nhà hát, các anh chị em nghệ sỹ bên ngoài cũng đều sốc và không thể chấp nhận được.
Rõ ràng những lý do đưa ra chỉ là ngụy biện. Họ đã sử dụng nguyên trích đoạn của soạn giả Trần Hữu Trang với tên các nhân vật, những lời hát nguyên bản và sửa đổi trên nguyên bản, những tình huống gốc của kịch bản thì không thể nói là không phải Tô Ánh Nguyệt”.
Nghệ sỹ Kim Tử Long chia sẻ: “Tôi thấy phản cảm với trích đoạn vì phá vỡ một kịch bản cải lương kinh điển. Tôi lo là các khán giả Việt trẻ tuổi ở nước ngoài sẽ không hiểu đúng về cải lương khi xem Tô Ánh Nguyệt như thế này. Bởi họ có biết nhiều về cải lương đâu, có thể họ chỉ thấy gây cười là đủ”.
Là một người rất yêu cải lương, ông bầu Huỳnh Anh Tuấn của Kịch IDECAF cũng bức xúc về vụ việc: “Đây là một việc làm vô cùng phản giáo dục. Một tác phẩm nghệ thuật trước hết là phải đẹp, đẹp từ ngôn từ đến sân khấu, phục trang, diễn xuất, từ đó mang lại giá trị giáo dục, định hướng thẩm mỹ cho giới trẻ.
Trích đoạn Tô Ánh Nguyệt này quá dung tục, bậy bạ về mặt thẩm mỹ và ngôn từ. Nó cũng làm sai lệch bản sắc dân tộc có ở loại hình nghệ thuật cải lương, làm khán giả trẻ hiểu sai nghệ thuật cải lương, tiếp nhận sai các giá trị ở cải lương kinh điển”.
 |
| Nhân vật Tô Ánh Nguyệt là một phụ nữ hiền dịu, bao dung, gia giáo, cả đời hy sinh cho tình yêu, cho con đã bị Trấn Thành biến thành một phụ nữ chua ngoa, vô học, ích kỷ và hung tợn. |
Câu nói này chỉ đúng một nửa. Chuyện cải lương bị các nghệ sỹ nhét hài vào, hay hài bị nhét cải lương vào đã là chuyện xảy ra từ rất lâu ở các sàn diễn trong và ngoài nước.
Chỉ một trích đoạn Lương Sơn Bá, Chúc Anh Đài thôi mà có đến cả chục kiểu biến tấu hài từ cặp đôi Tấn Beo – Tấn Bo, Vân Sơn – Kiều Oanh – Bảo Chung – Lê Huỳnh, đến Hoài Linh – Chí Tài, Cẩm Ly – Đan Trường.
Trích đoạn Phụng Nghi Đình kinh điển cũng được nhiều nghệ sỹ hài, ca sỹ đem ra thêm mắm dặm muối, cải biên tùm lum như trong liveshow Duyên lắm người ơi của nghệ sỹ Ngọc giàu hay trong liveshow ca nhạc của Cẩm Ly.
Không chỉ Trấn Thành cải biên Tô Ánh Nguyệt mà các nghệ sỹ Vân Sơn, Hoài Linh, Duy Phương, Mai Sơn… cũng xuất hiện trong những tiểu phẩm cải biên Tô Ánh Nguyệt khác.
Hoặc khán giả có thể thấy các nghệ sỹ Bảo Quốc, Lệ Thủy, Thành Lộc, Ngọc Giàu, Bạch Long… trong các trích đoạn cải lương cải biên Bảy con yêu nhền nhện, Đát Kỷ – Trụ Vương.
Ngay cả vở cải lương sướt mướt như Người đẹp trong tranh cũng được nghệ sỹ Kiều Oanh hài hóa ở hải ngoại… Gần như tất cả chương trình hài trên tivi và các chương trình truyền hình thực tế gần đây đều vay mượn cải lương để làm hài như Danh hài đất Việt, Hội quán tiếu lâm, Cặp đôi hoàn hảo, Cười xuyên Việt…
Không chỉ lấy nguyên một trích đoạn, sửa đổi lời thoại nhân vật ít hay nhiều, nhiều vai diễn, hình mẫu nhân vật của các nghệ sỹ cải lương nổi tiếng cũng được các diễn viên hài vay mượn hài hóa như: Cảnh ngồi quay tơ của tiểu thư Quỳnh Nga, cảnh công chúa Bích Vân đối đáp với Quỳnh Nga về việc mua bán chồng trong Bên cầu dệt lụa.
Cảnh nàng Kiều Nguyệt Nga oằn mình chống chọi với bão táp trên chiếc thuyền chòng chành trên đường đi cống sứ của vở Kiều Nguyệt Nga. Cảnh hỏi giáo gươm hay cảnh dâng long bào trong Thái hậu Dương Vân Nga. Cảnh bị xử thắt lụa chết trong Xử án Phi Giao…
Việc cải biên, biến tấu, nhét thêm hay sửa đổi lời thoại, tính cách nhân vật hài hóa cải lương hay cải lương hóa hài… trước nay đều có những lời khen chê ồn ào trong dư luận. Nhưng đến Tô Ánh Nguyệt – Trấn Thành thì đúng là… không chịu nổi!
Khen hay chê, chấp nhận hay không là tùy vào sự duyên dáng hay thô tục của lời thoại bị sửa và sự diễn xuất của nghệ sỹ.
Nếu không biết tự tiết chế mình, nghệ sỹ sẽ rất dễ gặp phải sự phản ứng của khán giả và dư luận. Như ở trường hợp Tô Ánh Nguyệt của Trấn Thành, đó là sự buông thả bản thân, sự thô tục quá sức chịu đựng của bất kỳ ai.
 |
| Vở cải lương bị chỉ trích nặng |
Mở đầu trích đoạn, khán giả muốn té xỉu khi nghe Tô Ánh Nguyệt – Trấn Thành nói: “Ai kêu tui đó. Mặt chó tôi đây”. Rồi Nguyệt – Trấn Thành nói với cha của con mình: “Minh lùn, Nguyệt cao ăn ở tào lao mới đẻ ra nó bị khùng”.
Hình ảnh đôi uyên ương thêu trên chiếc khăn kỷ niệm của Nguyệt và Minh bị biến tướng thành chuyện nói tục. Đứa con khi gặp lại xin Nguyệt cho bú, Nguyệt nói: “Chắc hư bình sữa”. Minh nói: “Cái thằng này, cái đó để cho ba bú”. Rồi hai cha con giành qua giành lại chuyện bú.
Nói chuyện như hàng tôm hàng cá, du thủ du thực một hồi, Nguyệt vén quần đến bẹn sấn sổ đòi đánh nhau. Rồi Nguyệt hai tay bợ bầu ngực sàng tới sàng lui…
Trấn Thành sẽ bị Sở Văn hóa – Thể thao nhắc nhở
Đạo diễn Trần Ngọc Giàu – Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM cho biết: “Vì clip Tô Ánh Nguyệt của Trấn Thành được diễn và quay ở hải ngoại nên trước mắt, về phía Hội Sân khấu TP.HCM, đơn vị có chức năng tham mưu các hoạt động chuyên môn cho cơ quan quản lý nhà nước là Sở Văn hóa – Thể thao, chúng tôi đã tham mưu với Sở để có biện pháp nhắc nhở Trấn Thành và những nghệ sỹ tham gia trích đoạn này để chấn chỉnh lại hoạt động biểu diễn của họ”.