Nhiều người Việt ở Texas phải vật lộn tìm cách giữ ấm và sinh hoạt giữa tiết trời lạnh âm độ, trong khi điện và nước đều bị cắt.
Tính đến 11h trưa 17/2 (giờ địa phương), nhà chị Tiểu Yến ở thành phố Baytown, bang Texas đã bị cắt điện 12 giờ đồng hồ.
Giữa tiết trời mùa đông xấp xỉ 0 độ C, nguồn sưởi ấm duy nhất của chị và hai con nhỏ là chiếc bếp gas nổi lửa kể từ khi mất điện.
“Cũng may hôm nay không lạnh bằng mấy ngày trước, những ngày ‘kinh hồn nhất’. Nếu lúc đó mất điện thì rất sợ. Giờ thời tiết đã ấm dần lên rồi”, chị Yến nói với Zing qua điện thoại.
Tuy nhiên, không phải ai cũng may mắn như ba mẹ con chị Yến.
Cách đó không xa, ở Houston cũng thuộc bang Texas, gia đình chị Trần Thị Kim Oanh đã bị mất điện hơn 40 giờ đồng hồ liên tục.
“Hai ngày trước, điện bị cắt từ lúc 17h. Không có nước, không có điện nên máy nhiệt không dùng được. Trong nhà nhiệt độ là 5 độ C, còn ngoài trời là -8 độ C”, chị Oanh nói với Zing.
Những ngày gần đây, bão tuyết bao trùm bang Texas và đẩy nhiệt độ xuống mức thấp kỷ lục. Hiện tượng thời tiết cực đoan khiến ít nhất 20 người thiệt mạng, đóng băng các đường ống nước và làm quá tải mạng lưới điện.
“Trong nhà như tủ lạnh”
Theo trung tâm khí tượng, nhiệt độ ở Houston ngày 16/2 vào khoảng -12 độ C. Nhưng theo chị Oanh, kim chỉ nhiệt của nhà chị cho rằng ngoài trời lạnh đến -20 độ C, còn nhiệt độ bên trong là 5 độ C.
“Chồng tôi nói chưa bao giờ ở đây lại lạnh như thế này. Ở trong nhà tôi lạnh như cái tủ lạnh vậy. Vợ chồng tôi dùng 3 cái chăn, nếu không thấy đủ thì dùng thêm 5, 6 cái nữa”, chị kể.
Do nhà không có bếp sưởi, chị Oanh và chồng phải đốt củi bên ngoài nhà để sưởi ấm. Bình thường gia đình nấu ăn bằng bếp điện, nên lúc mất điện thì cũng “nhịn ăn luôn”, phải dùng tạm đồ hộp.
Không ai nghĩ trời sẽ lạnh đến mức này nên ít người ở Houston dự trữ củi trong nhà. Đến khi mất điện, người dân đổ đến siêu thị mua gỗ xây nhà về bổ ra làm củi để sưởi ấm.
“Trời lạnh quá nên tôi nằm cả ngày trong nhà cho đỡ rét. Tôi nằm cả ngày hôm qua đến 5h sáng hôm nay dậy vì không chịu được nữa. Tôi chỉ ra ngoài đốt củi rồi lại vào nhà đắp chăn”, chị Oanh nói.
Chị cho biết hai hôm nay không thể đi làm do đường đóng băng không lái xe được. Số vụ tai nạn những ngày qua cũng tăng lên vì người dân không quen lái xe giữa trời tuyết.
Cùng ở Houston, ông Phùng Hữu Bình, 63 tuổi, cho biết đã bị cắt điện vào ban ngày trong hai ngày qua, chỉ có điện vài tiếng mỗi đêm.
“Ban ngày hiện giờ không có điện, nước cũng rất yếu. Thậm chí phải lấy đồ để hứng sẵn nước”, ông Bình, chuyển tới Houston đã được 10 năm, nói với Zing.
Công việc không thể làm từ xa nên ông Bình được nghỉ. Nhưng ông phải dành hai ngày để sửa ống nước bị vỡ do nhiệt độ quá thấp – tình trạng mà ông nói đang “xảy ra rất nhiều” ở Houston.
Tiệm bán ống nước và vật liệu cách nhiệt rất đông người mua, nhưng ông vẫn phải cố xếp hàng. “Bên này mà nhà mình bị hư, nếu không biết sửa thì kêu thợ rất mắc. Tôi may mắn là điện nước tôi làm được, nên không tốn tiền, chỉ cực chuyện ra ngoài mua đồ, đứng xếp hàng”, ông Bình nói.
Đèn giao thông gặp trục trặc nên ông Bình phải lái xe chậm trên đường ra tiệm. “Phải đứng hơi lâu, vì kẹt xe, nhưng người ta có ý thức và đi chậm”.
Chật vật giữ ấm, mua đồ ăn
Một số gia đình người Việt ở Texas không có điện, nước, gas để sưởi ấm, phải đến nhà người quen ở nhờ, do Texas cắt điện luân phiên để tránh quá tải.
Trương Tuyết Minh, 26 tuổi, trợ lý cho văn phòng luật sư ở thành phố Dallas, phải lái xe sang nhà người thân trú tạm, vì ở đó máy sưởi vẫn hoạt động.
Hai ngày qua, ở căn hộ của mình, Minh chỉ có điện vài tiếng mỗi ngày. Một hôm có điện liên tục 3-4 tiếng, hôm sau chỉ có điện 1 tiếng trong ngày, đến đêm lại có điện nguyên đêm.
“Không ai biết bao giờ có điện lại, theo lịch trình thế nào. Mình đăng ký qua một trang web để nhận được tin nhắn thông báo, nhưng đến lúc có điện, mất điện thì không thấy báo gì”, Minh nói với Zing ngày 17/2, khi đang xếp hàng trong xe hơi để mua đồ ăn bên ngoài.
Đến hôm nay, nhà Minh có điện trở lại từ 10h sáng, “nhưng không có nghĩa lý gì vì lại không có đồ ăn”. Lái xe ra ngoài, đi qua các tiệm ăn nhanh, Minh chỉ có thể đoán tiệm nào trông có điện sáng, có nhiều xe hơi “rồng rắn” xếp hàng là nơi có thể còn đang bán.
Tiệm thức ăn nhanh mà Minh chọn “bình thường không có người”, nhưng hôm nay phải mất hơn 30 phút mới lấy được đồ ăn. Hôm trước đó, cô cũng phải đi “mười mấy trạm xăng” thì mới tìm mua được xăng.
“Mình chạy vòng quanh, tìm cây xăng nào có đèn thì vô thử nhưng lại không có gì. Mọi người nói với nhau có cây xăng ở góc đường này, thử ra đó đi”. Một số tiệm bán vật liệu, dụng cụ sửa nhà dựng biển báo hết hàng, chẳng hạn Lowe’s ghi “không còn gỗ, không còn propane (dùng cho máy sưởi), không còn máy sưởi”.
Buổi tối đầu tiên Minh lái xe ra ngoài, “nguyên một khu của mình bị cắt điện, không thấy cái đèn neon nào, trời tối thui như làng quê của mẹ mình hồi xưa”, cô miêu tả.
Mất điện khiến sinh hoạt bị đảo lộn. Khi có điện lại, “ưu tiên số 1” là vội vàng nấu ăn (vì căn hộ của Minh dùng bếp điện), và “ưu tiên số 2” là phải tắm ngay.
“Con gái sấy tóc thì phải cần có điện”, Minh nói, nhắc tới các video hài hước “nấu ăn siêu tốc” mà người Texas tranh thủ đăng lên những ngày qua, hướng dẫn dùng tất cả bếp ra sao, thời gian thì đếm ngược “còn 15 phút”.
Dù ngoài trời có băng tuyết, nhiệt độ bên trong nhà Minh vẫn ở mức chịu được là khoảng 10 độ C, do cô đã nhét giẻ vào các khe cửa sổ, theo kinh nghiệm từng sống ở bang lạnh hơn là New York.
Điện có thể có trở lại vào nửa đêm, nhưng Minh không bỏ phí giờ phút quý giá đó, sau khi bị đánh thức bởi âm thanh của một số vật dụng. “3-4h có điện cũng mừng chứ, việc đầu tiên mình làm là làm một bát cơm ấm. Mấy ngày nay mình ăn cái gì cũng như kiểu ăn kem”, Minh nói.
Tình thế buộc Minh phải thử nghiệm thêm cách giữ ấm: đun nóng sẵn gạch để sưởi tay, khi đọc sách dưới ánh đèn pin.
“Mình cho một cái chậu gạch bằng đất vào lò nướng, khi mất điện thì gạch đất giữ nhiệt lâu thật”, Minh nói. “Nhưng người ta bảo không được lạm dụng, vì nó sinh ra khí CO”.
Tạm lánh ở nhà người thân, đồng hương
Nhà của anh Hùng Tuấn (Houston) bị cúp điện vào tối ngày 14/2. Để chống đỡ, anh và người nhà chỉ có thể đối phó bằng việc đắp thêm mền và mặc thêm nhiều lớp quần áo.
Nhiệt độ những ngày qua thường dưới 0 độ C, “hôm qua (16/2) còn xuống dưới khoảng âm 8-9 độ C”, anh Tuấn cho biết.
Nhà người thân của anh Tuấn chỉ bị mất điện trong khoảng nửa ngày, nên anh quyết định đến đây ở tạm một thời gian.
Những lần tuyết trước đây, Texas cũng bị ảnh hưởng nhưng chưa từng bị cúp điện, cúp nước, theo anh Tuấn.
“Không ai ngờ tình hình sẽ diễn biến nặng vậy, nên bản thân tôi không có tích trữ gì. Nhiều siêu thị, như Walmart, cũng không chuẩn bị. Vì không có điện nên họ cũng không bán được”, anh nói với Zing.
Do cúp điện nên không thể chạy máy sưởi. Anh Hùng Tuấn cho biết một số nhà mua than, củi để đốt. Tuy nhiên, việc sử dụng bất cẩn có thể dẫn đến tai nạn.
“Hôm qua gần nơi tôi ở có một nhà bị cháy”, anh Tuấn cho biết.
Nhiều nhà trong khu phố của anh bị sập mái vì tuyết phủ nặng. “Cấu trúc nhà ở miền Nam khác với miền Bắc, vốn được thiết kế để chịu được tuyết rơi trên mái. Bảo hiểm có thể sẽ không chi trả những thiệt hại này nếu không có trong hợp đồng”, anh nói.
Nhật Đăng, một người học và làm việc tại Houston 10 năm qua, từng chứng kiến khoảng hai đợt tuyết “nhưng chưa bao giờ dày và hậu quả trầm trọng như lần này”.
“Năm 2017 cũng có tuyết, nhưng qua đêm là hết rồi. Lần này bão tuyết ảnh hưởng diện rộng trên nước Mỹ bao gồm Texas, nhưng tình hình ở đây nghiêm trọng ngoài mọi dự đoán”, anh cho biết.
Vì không ai lường trước, kể cả nhà chức trách, nên Nhật Đăng không kịp chuẩn bị thực phẩm để đối phó.
“Ăn hết bánh chưng, đồ ăn Tết mà tình hình vẫn không khá hơn. Nhà tôi bị cúp điện hơn hai ngày qua, kéo theo Internet không hoạt động, nước bị cúp, nên tôi phải đi ‘lánh nạn’ ở nhà bạn cách khoảng 30 phút lái xe”, Đăng nói.
Chính quyền cũng trở tay không kịp
Nhật Đăng nói chính quyền địa phương ban đầu dự báo “thiếu điện” chứ không phải mất điện kéo liên tiếp nhiều ngày và trên diện rộng như vậy.
Anh Hùng Tuấn cũng cho biết nhà chức trách chỉ có thông báo rằng trời sẽ lạnh hơn, nhưng không có sự chuẩn bị nào cho cúp điện kéo dài. “Đó cũng là chuyện không ai lường được”.
Mới từ Boston chuyển sang Austin được 3 năm, chị Tuyền Võ thông cảm trước việc chính quyền thành phố và tiểu bang trở tay không kịp với đợt bão tuyết lần này.
“Coi đài, báo thì được biết khoảng 60% khu vực ở thành phố tôi bị ảnh hưởng, bao gồm một số khu vực của cộng đồng người Việt mình. Tôi may mắn là trong nhóm khu vực còn lại”, chị Tuyền nói.
Ngày 16/2, chị Tuyền ra ngoài đi chợ, nhưng quyết định trở về ngay khi thấy tình trạng mặt đường không an toàn.
“Nhìn chung đây là việc hy hữu. Cũng vì bão tuyết không xảy ra thường xuyên nên thành phố và tiểu bang không biết để chuẩn bị trước, như không rắc muối trên đường trước khi tuyết rơi, hay không tổ chức cào tuyết sau đó, khiến việc lưu thông bị tắc nghẽn, người dân không ra đường được”, chị Tuyền nói.
Do mạng lưới điện của Texas là độc lập, không hòa vào mạng lưới điện quốc gia, nên chính quyền liên bang không thể hỗ trợ những ngày qua.
Từ tối ngày 17/2 (giờ địa phương), chị Tuyền cho biết tình hình bắt đầu được cải thiện. “Một số nhà đã có điện trở lại, dù là ‘chớp, tắt’, nhưng ít ra là đã có lại, ổn hơn rồi”.
Theo Nhật Đăng, điều ấm áp trong những ngày tuyết lạnh vừa qua là tinh thần hỗ trợ của đồng bào. “Trên Facebook, nhiều người cho biết nhà họ vẫn có điện nước sinh hoạt đầy đủ nên sẵn sàng tiếp đón đồng bào sang tá túc”.
Chị Tiểu Yến là một trong những gia đình đã hỗ trợ đồng bào như vậy.
Chứng kiến nhiều gia đình lâm vào cảnh khó khăn vì mất điện trong khi lại có người già, con nhỏ, chị Tiểu Yến đăng thông báo cho ở nhờ miễn phí. Và chị nhận rất nhiều tin nhắn cầu viện ngay sau đó.
“Có người nhắn ‘chị ơi cứu em với. Em có con 6 tháng tuổi, mà giờ lạnh quá chịu không nổi’. Có người gọi cầu cứu, nói ‘chị ơi trong nhà em còn lạnh hơn bên ngoài trời nữa’. Họ không có gì để sưởi ấm, không có điện, không có gas, không có nước. Trên người mặc 5-6 bộ đồ như con gấu bông”, chị Yến kể.
Theo chị, lương thực hầu như nhà nào cũng vẫn còn đồ ăn đủ cho vài ngày, nhưng quan trọng là họ cần chỗ ấm hơn, vì lạnh quá không chịu nổi. “Lạnh đến không ngủ được”.
Người trẻ còn có sức chịu đựng, nhưng người già hay con nít thì không.
Nhà thờ và một số địa điểm công cộng ở đây cũng sắp xếp cho người dân ở tạm. Nhưng số lượng người cần giúp nhiều quá, đôi khi họ phải tìm đến những địa điểm khác.
Theo thông báo của chị Yến trong một nhóm cộng đồng người Việt trên Facebook, căn nhà chị còn để trống có 5 phòng, không có đồ đạc nhưng vẫn có điện, nước, gas. Mọi người đến ở nhờ cần mang theo tư trang cá nhân để ở lại.
“Từ khi bắt đầu bị mất điện đến nay, có 5-8 gia đình đã đến đó ở nhờ. Ngoài phòng ngủ, mọi người có thể trải chăn ra các khu vực trống như phòng khách, phòng bếp để ngủ. Các gia đình này ở tạm nhà tôi đến khi có điện thì về. Họ cũng gọi điện cảm ơn, có người ngỏ ý muốn trả tiền điện nước nhưng tôi không lấy”, chị Yến cho biết.
Chị cho rằng việc Texas có bão tuyết là hy hữu, nên đợt cắt điện lần này là “chuyện không may, lâu lắm mới bị một lần”.
“Tôi hy vọng sẽ có điện trở lại trong ngày hôm nay. Rồi mọi chuyện sẽ sớm qua thôi”, chị Yến nói.