Không có con người nào là bất hợp pháp. Một em gái tham gia biểu tình bên ngoài trung tâm tạm giữ tù nhân tại Los Angeles nhân ngày Phụ Nữ Quốc Tế trong tháng Ba năm nay. (David McNew/ Getty Images)

SACRAMENTO – Khi Maria nhận được giấy thông báo đuổi nhà, yêu cầu cô phải rời khỏi căn chung cư ở thành phố Redwood City vào cuối tháng Hai, cô nghĩ rằng có điều gì đó đáng nghi ngờ. Dưới đây là câu chuyện của Maria được thuật lại qua nhật báo Sacramento Bee.

Khi nhận thư đuổi, Maria liên lạc với các luật sư chuyên về nhà ở. Họ xác nhận với chủ nhà rằng thông báo ấy không được thi hành một cách hợp pháp, và cô không bắt buộc phải dọn ra ngay lập tức.

Chủ nhà của cô đáp lại bằng một bản tin nhắn, đe dọa gọi điện thoại cho cơ quan di trú để báo cáo về Maria, nếu cô không chịu nghe lời. Chủ nhà nói rằng việc báo cáo về bất cứ người nào không có giấy tờ sống hợp pháp ở Mỹ là một “bổn phận.”

Một văn bản thứ hai từ chủ nhà đã đề cập đến luật sư Daniel Saver của Maria. Ông làm việc cho một công ty luật phi lợi nhuận ở East Palo Alto.

Chủ nhà đã cảnh cáo về việc báo cáo về ông Saver cho Hiệp Hội Luật Sư Tiểu Bang California, vì ông “giúp đỡ các thân chủ của ông là những người sống bất hợp pháp tại Hoa Kỳ.

Thư gởi cho luật sư tiếp tục, “Tôi tin rằng Hiệp Hội Luật Sư Tiểu Bang California sẽ quan tâm tới khiếu nại của tôi, dưới sự lãnh đạo mới của tổng thống chúng ta.”

Ngay cả trước khi ông Donald Trump lên làm tổng thống, các chủ nhà ở khắp California đã lợi tình trạng thị trường gia cư đang thiếu nhà ở, bằng cách tăng tiền thuê nhà, trì hoãn những việc sửa chữa gây tốn kém để bảo đảm sức khỏe và an toàn cho người ở, và đuổi những người thuê nhà, để cho những người có mức lợi tức cao hơn dọn vào ở. Nhưng từ khi ông Trump nhậm chức, việc sách nhiễu, đe dọa, và kỳ thị những người thuê nha, đều trở nên tệ hơn, đặc biệt là trong những cộng đồng nhập cư trên khắp California, từ Los Angeles cho tới Sacramento.

Không có cơ quan nào theo dõi dữ kiện về những lý do khiến cho người ta bị đuổi nhà hoặc mất nhà ở, vì tình trạng di trú của của một người nào đó. Và những di dân, đặc biệt là những người không có giấy tờ, đều ngần ngại ra mặt vì nỗi lo ngại ngày càng tăng của họ, hoặc những người trong gia đình họ, sẽ gặp phải các hậu quả.

Nghị Sĩ John Moorlach (Cộng Hòa-Costa Mesa) nói rằng ông không ngạc nhiên khi tình trạng căng thẳng đang tăng cao. Ông nói rằng tiểu bang không nên “bảo vệ những di dân bất hợp pháp và giữ họ trong nhà ở, khi chúng tôi đang cố gắng tìm nhà ở cho những cư dân hợp pháp.”

Ông Moorlach nói, “Luôn luôn có một mối lo ngại rằng những di dân bất hợp pháp đang lấy mất công ăn việc làm từ các công dân Hoa Kỳ. Hiện giờ chúng tôi có một vấn đề về việc họ lấy mất nhà ở, khi gia cư trở nên đắt tiền như vậy, và các trẻ em của chúng tôi đang dời ra khỏi tiểu bang vì chuyện đó.”

Tuy nhiên các luật về gia cư của tiểu bang và liên bang đều bao gồm những người nhập cư không có giấy tờ, và làm cho việc kỳ thị dựa vào chủng tộc, nguồn gốc quốc gia, tôn giáo, giới tính, cắn cước giới tính, tình trạng khuyết tật và nhiều thứ khác, trở thành điều bất hợp pháp. Tuy nhiên, một số nhà lập pháp tiểu bang nói rằng California phải tăng cường những biện pháp bảo vệ những người thuê nhà.

Những bản ước tính cho thấy California là nơi sinh sống của chừng 2.5 triệu người nhập cư không có giấy tờ.
Hầu hết trong số họ đều là những người thuê nhà, và các chủ nhà hầu như luôn luôn biết tình trạng di trú của những người thuê nhà. Những người này còn dễ bị tổn thương hơn những người khác có mức thu nhập thấp, vì họ sợ bị trục xuất, hoặc bị chủ nhà báo cáo về họ cho cơ quan Thi Hành Công Lực Di Trú Và Quan Thuế.

Dân Biểu David Chiu (Dân Chủ-San Francisco) nói rằng cần phải làm điều gì đó, để giúp đỡ những người thuê nhà đang gặp phải những mức tăng tiền thuê nhà quá cao, những vụ đuổi nhà, và những mối đe dọa trục xuất. Ông đề nghị những luật tìm cách ngăn chặn chủ nhà đe dọa báo cáo về những người thuê nhà cho các cơ quan di trú biết, hoặc tiết lộ tình trạng nhập cư của họ.

Ông Chiu nói, “Từ ngày bầu cử hồi năm ngoái, không phải là thời buổi dễ dàng để trở thành một người nhập cư ở nước chúng tôi. Đặc biệt đối với những người di dân thuê nhà, đó là thời buổi đáng sợ. Chúng tôi không nghĩ rằng bất cứ ai nên sống trong nỗi sợ hãi.”

Những luật về nhà ở công bằng của tiểu bang và liên bang nghiêm cấm việc kỳ thị dựa trên chủng tộc, nguồn gốc quốc gia, tình trạng khuyết tật, định hướng tình dục, và giới tính. Dự Luật Hạ Viện 291 của dân biểu Chiu sẽ củng cố các luật ấy bằng cách:

– Cấm các chủ nhà đe dọa báo cáo về những người thuê nhà cho các cơ quan di trú, để trả đũa vì họ khẳng định các quyền của họ, hoặc để đuổi họ ra khỏi nhà.

– Cấm các chủ nhà tiết lộ tình trạng nhập cư của người thuê nhà.
– Cho phép những người thuê nhà kiện những chủ nhà nào tiết lộ tình trạng nhập cư của họ cho cơ quan thực thi công lực.

– Cấm những câu hỏi về tình trạng di trú của một người thuê nhà trong một cuộc xét xử.
– Cấm các luật sư báo cáo, hoặc đe dọa báo cáo, về tình trạng nhập cư của những người có liên quan đến các trường hợp nhà ở.

Ông Moorlach chỉ trích dự luật này, vì “tìm cách lập luật dựa trên mấy con sâu làm rầu nồi canh.”
Mặc dù ông và những đảng viên Cộng Hòa khác trong cơ quan lập pháp đã bỏ phiếu chống lại dự luật của ông Chiu, nhưng không có sự phản đối nào được ghi nhận. Hiệp Hội Chung Cư California, một tổ chức vận động hành lang toàn tiểu bang đại diện cho các chủ nhà, đã tán thành dự luật ấy.