(Washington Post) – Vào tối thứ Ba, Tổng thống Donald Trump đã đọc bài diễn văn Thông điệp Liên bang trong bầu không khí chia rẽ. Ông Trump kêu gọi đoàn kết, bàn về an ninh biên giới, rút quân về nước, … với giọng điệu mềm mỏng hơn rất nhiều.
Dưới đây là 5 điểm chính:
1. Lời kêu gọi đoàn kết không thuận tai
Ngay từ đầu, ông Trump rõ ràng muốn bài diễn văn của mình được nhớ đến là lời kêu gọi lưỡng đảng đoàn kết. “Chúng ta phải chống lại sự trả thù, phản đối và trừng phạt chính trị, và đón chào sự hợp tác, nhượng bộ vô biên vì lợi ích chung,” Tổng thống nói. “Chúng ta có thể cùng nhau phá vỡ bế tắc chính trị, có thể bắc cầu nối những chia rẽ cũ, làm lành vết thương, xây dựng liên minh mới, tìm ra giải pháp mới và mở khoá hứa hẹn phi thường về tương lai nước Mỹ. Quyết định là nằm trong tay chúng ta. Chúng ta phải chọn lựa giữa sự tốt đẹp hoặc bế tắc, có kết quả hoặc phản đối, tầm nhìn hoặc báo thù, sự tiến bộ đáng kinh ngạc hoặc phá hoại vô nghĩa.”
Giọng điệu, ngôn từ trên hoàn toàn khác với những gì trong ba năm rưỡi qua. Cho dù người ta nghĩ về quan điểm chính trị của Donald Trump thế nào đi nữa, thì lâu nay ông vẫn theo đuổi chiến lược chính trị gây chia rẽ, chủ yếu tập trung vào lực lượng ủng hộ cốt lõi.
Dân chủ sẽ xem đây là sự tiến bộ, bây giờ họ đang nắm quyền kiểm soát Hạ viện và ông Trump cần họ. Quan trọng là họ nghĩ Tổng thống toàn tâm toàn ý như vậy. Ông Trump từng dùng ngôn ngữ như vậy trước đây nhưng không kéo dài được bao lâu.
2. Kêu gọi xây tường nhưng không đòi hỏi
Lời kêu gọi đoàn kết đảng phái luôn luôn là một vòng khó khăn, đặc biệt trong bối cảnh một tháng rưỡi qua. 35 ngày chính phủ đóng cửa do ông Trump đòi tiền xây tường đã qua nhưng vấn đề chưa được giải quyết, và hai bên dường như không nhượng bộ nhau trước hạn chót vào ngày 15 tháng 2.
Câu hỏi đặt ra là, Tổng thống sẽ đòi bức tường ở mức độ nào. Trong bài diễn văn, ông có đòi hỏi nhưng ở một mức độ vừa phải.
Trong khi nhấn mạnh đáng kể về tầm quan trọng của bức tường trong thông điệp liên bang, nhưng ông Trump không nêu vấn đề như một tối hậu thư. Thay vào đó, Tổng thống đưa bức tường ra như một thứ ông ta muốn. “Trong quá khứ, hầu hết những người trong khán phòng này đều bỏ phiếu cho bức tường, nhưng chưa bao giờ một bức tường phù hợp được xây dựng,” ông Trump nói. “Tôi sẽ xây chúng!”
Trong thời gian vận động tranh cử, ông Trump hứa hẹn một bức tường dọc biên giới Mỹ-Mễ. Trong những tuần gần đây, Tổng thống bảo Dân chủ phải đồng tình việc này. Trong bài diễn văn, ông Trump không nhắc lại việc này, cũng không chỉ ra khả năng sẽ tuyên bố tình trạng quốc gia khẩn cấp để có ngân khoản xây tường, và lựa chọn này gây tranh cãi trong nội bộ Cộng hoà.
3. Rút quân khỏi Afghanistan và Syria
Kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan và Syria của ông Trump đang trong tình trạng thay đổi liên tục, phần lớn là do mối quan ngại từ các tướng lãnh quân đội và Cộng hoà về việc rút quân nhanh quá sẽ tạo vùng đệm. Thậm chí, Thượng viện đã bỏ phiếu khiển trách Tổng thống về vấn đề này.
Trong bài diễn văn, ông Trump đưa ra một vài giải thích ngắn gọn đối với ý định của mình. “Khi tranh cử tổng thống, tôi cam kết một cách tiếp cận mới,” ông Trump nói. “Những quốc gia vĩ đại không chiến đấu trong những cuộc chiến bất tận.”
“Bây giờ, chúng ta đang hợp tác với các đồng minh, tiêu diệt tàn quân ISIS, đã đến lúc đưa các chiến binh anh dũng của chúng ta về quê nhà,” ông Trump nói thêm.
Lần này không giống như ông Trump trước đây, “Chúng ta sẽ rút quân vào ngày đó, tháng đó,” và cũng giống như nhiều dự tính khác được ông Trump đưa ra, kế hoạch có thể thay đổi. Nhưng quyết định đưa vấn đề này vào bài diễn văn quan trọng phải có lý do.
4. Những khu vực thoả hiệp
Mặc dù đảng phái sẽ là cánh cửa khó khăn trong hai năm tới do hai năm cuối nhiệm kỳ và chiến dịch vận động tranh cử 2020 đã bắt đầu, nhưng ông Trump nhấn mạnh hai lãnh vực có khả năng nhận được đồng thuận nhất: Hạ tầng cơ sở và giá thuốc.
“Lưỡng đảng nên đoàn kết để tái xây dựng cơ sở hạ tầng đang xuống cấp,” ông Trump nói, khơi lại nỗ lực hứa hẹn lâu nay nhưng không được Quốc hội do Cộng hoà kiểm soát hai năm qua ưu tiên.
Đối với thuốc kê toa, “Không thể chấp nhận được, người Mỹ trả tiền nhiều hơn người dân những quốc gia khác cho cùng một loại thuốc, được sản xuất cùng một nơi,” ông Trump nói. “Điều này sai trái, bất công và cùng nhau, chúng ta có thể chấm dứt việc này.”
Ông Trump từng nêu những chủ đề này ra trước đây, ngay cả trong thời gian vận động tranh cử. Liệu hai bên có xem xét chúng hay không sẽ cho chúng ta biết có bất cứ hy vọng nào cho dự luật được phê chuẩn vào năm 2019.
5. Nữ nghị sĩ mặc đồ trắng và giây phút hai bên chúc mừng
Nhiều nữ nghị sĩ trong Quốc hội, kể cả Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi (Dân chủ – California) mặc trang phục màu trắng. Đây là sự trình diễn của đoàn kết giữa đảng và phụ nữ.
Có lẽ, giây phút lôi kéo được cả hai bên là khi ông Trump chào mừng số lượng phụ nữ tham gia vào Quốc hội mới. “Tất cả mọi người Mỹ có thể hãnh diện rằng, chúng ta có nhiều phụ nữ trong Quốc hội hơn bao giờ hết,” ông Trump nói, bắt đầu lôi kéo sự ngạc nhiên và phản ứng tích cực từ Dân chủ. “Và chính xác là một thế kỷ sau khi Quốc hội phê chuẩn Tu chính cho phụ nữ quyền bỏ phiếu, chúng ta cũng có nhiều phụ nữ phục vụ trong Quốc hội hơn bao giờ hết.” Lúc này, cả khán phòng đứng dậy vỗ tay không ngớt.
Hương Giang (Theo Washington Post)