Khi nhiều bang ở Mỹ thông báo phát hiện ca nhiễm biến chủng Omicron, các phòng thí nghiệm tập trung theo dõi sự lây lan của virus – chìa khóa để tìm hiểu mối đe dọa mà nó gây ra.
Trong căn phòng chật hẹp với hai chiếc ghế và không có cửa sổ ở bang Nebraska, các nhà khoa học đang giải trình tự gene từ 64 mẫu bệnh phẩm chứa virus. Đó là công việc họ vẫn làm hàng ngày để phát hiện các đột biến và xác định biến chủng có xuất hiện hay không.
Vài giờ sau, tiến sĩ Baha Abdalhamid, trợ lý giám đốc Phòng thí nghiệm Y tế Công cộng Nebraska, mở email và xem kết quả.
“Sau khi tải xuống kết quả dưới dạng trang tính Excel, tôi đã sàng lọc ngay lập tức 64 mẫu và chắc chắn 6 trong số đó nhiễm chủng mới Omicron”, ông cho biết.
Hôm 3/12, các quan chức Nebraska đã công bố 6 trường hợp đầu tiên nhiễm biến chủng mới tại tiểu bang.
Trên khắp thế giới, các nhà khoa học đang chạy đua để tìm hiểu mức độ lây lan của Omicron, cũng như mối đe dọa nghiêm trọng mà nó có thể gây ra. Điều đó đặt các phòng thí nghiệm như tại Nebraska lên vị trí tuyến đầu trong cuộc chiến chống đại dịch, theo New York Times.
“Săn lùng” ca nhiễm biến chủng mới
Tại Mỹ, một cuộc “săn lùng” Omicron đã bắt đầu vào tuần trước, sau khi các nhà nghiên cứu Nam Phi cảnh báo sự xuất hiện của biến chủng “siêu đột biến” này.
Cuộc tìm kiếm được tăng cường trong những ngày gần đây, với ít nhất 12 tiểu bang ghi nhận người nhiễm Omicron.
Các nhà nghiên cứu cũng bắt đầu xem xét các mẫu nước thải để tìm bất kỳ dấu hiệu nào của biến chủng. Trong khi đó, chương trình truy vết được thúc đẩy ở những nơi đã xuất hiện trường hợp mắc bệnh.
Và tại các phòng thí nghiệm giải trình tự gene như ở Nebraska – bang đang có tỷ lệ ca mắc cao và gây áp lực cho hệ thống y tế – nhiều nhà khoa học đã tăng tốc sàng lọc các mẫu xét nghiệm từ du khách quốc tế để kịp thời phát hiện chủng mới.
 |
| Phòng thí nghiệm Y tế Công cộng Nebraska ở Omaha đang nghiên cứu, tìm kiếm ca nhiễm Omicron mới. Ảnh: New York Times. |
Giới chức y tế địa phương ở vùng nông thôn phía đông nam Nebraska cho biết trong số trường hợp mới được báo cáo, một người gần đây đã đi du lịch ở Nigeria và được cho là lây bệnh cho 5 người khác trong gia đình sau khi trở về.
Không có bệnh nhân nào có các triệu chứng nghiêm trọng, dù mới chỉ một người đã tiêm chủng.
“Mối quan tâm hiện nay là điều gì sẽ xảy ra nếu Omicron bắt đầu lan đến đây”, Peter Iwen, Giám đốc Phòng thí nghiệm Y tế Công cộng Nebraska, cho biết. “Chúng ta sẽ thấy một làn sóng dịch bệnh mới? Hay chủng cũ sẽ giảm trong khi chủng mới bắt đầu lấn lướt?”.
Khi thông tin về biến chủng Omicron được công bố lần đầu vào đúng dịp lễ Tạ ơn, nhiều nhà khoa học ở Mỹ đã bỏ qua những ngày nghỉ cuối tuần và bắt đầu tìm kiếm manh mối về việc liệu biến chủng mới xuất hiện trong nước hay chưa.
Họ đã xem lại các mẫu virus cũ để tính toán Omicron có đang âm thầm lây lan hay không.
Họ cũng phân tích kỹ hơn các xét nghiệm cho kết quả dương tính gần đây, đồng thời nghiên cứu các đột biến của Omicron để có thể phát hiện nó theo cách thủ công nếu phần mềm giải trình tự không làm được.
Các chuyên gia cho biết việc xác định Omicron đang lây lan ở đâu, với mức độ như thế nào, là cách tốt nhất để hiểu và ứng phó với mức độ đe dọa mà chủng mới gây ra.
Nhấn mạnh mối lo ngại ngày càng tăng về Omicron, các nhà khoa học ở Nam Phi hôm 3/11 cho biết biến chủng này dường như lây lan nhanh hơn gấp hai lần so với Delta, và cho đến nay là phiên bản dễ lây lan nhất của virus. Vẫn chưa rõ liệu Omicron có thể né tránh hàng rào miễn dịch của vaccine ở mức độ nào.
Tuyến đầu phát hiện biến chủng Omicron
Dữ liệu thực tế vẫn còn hạn chế để xác nhận những lo ngại đó, nhưng ngày càng rõ ràng rằng Omicron đã có mặt ở nhiều nơi trên khắp nước Mỹ.
Điều này làm tăng thêm tính cấp thiết cho công việc trong phòng thí nghiệm Omaha tại Trung tâm Y tế Đại học Nebraska.
Mỗi ngày, các nhà nghiên cứu ở đây tách chiết RNA từ 64 que lấy mẫu được gửi từ khắp tiểu bang và đưa vào kiểm tra qua hai máy. Sau khoảng 18 giờ, các máy sẽ đưa ra kết quả là chuỗi trình tự gene được phát hiện ở mỗi ca bệnh.
Các nhà khoa học tập trung vào các trường hợp có nguy cơ cao nhất: Những người liên quan đến ổ dịch lớn hoặc trẻ em, khách du lịch quốc tế.
Kết quả được tải lên cơ sở dữ liệu toàn cầu, cho họ biết các biến chủng nào hiện có ở bang và liệu các ca mắc riêng lẻ có mối liên hệ nào với nhau hay không.
Đây được xem là bước tiến lớn bởi các phân tích chi tiết này – phần lớn không thể thực hiện trước đại dịch – sẽ giúp thông báo để các quan chức y tế công cộng có phản ứng phù hợp.
“Thật đáng kinh ngạc khi chúng tôi có thể làm được điều đó, vì trước đây những gì làm được chỉ là đặt câu hỏi”, tiến sĩ Lindsay Huse, Giám đốc y tế ở quận Douglas, Nebraska, cho biết. “Điều này giúp chúng tôi có những đề xuất chính xác hơn trong các nỗ lực phòng ngừa”.
Tới nay, các nhà nghiên cứu Mỹ đã có thể công bố trình tự gene của 80.000 mẫu virus mỗi tuần, giúp Mỹ bỏ xa nhiều nước khác về khả năng xác định và phản ứng với các biến chủng mới.
Richard Michelmore, một nhà nghiên cứu tại Đại học California chi nhánh Davis, cho biết trong những ngày gần đây, khi tin tức về Omicron lan rộng, phòng thí nghiệm của ông tiếp nhận và kiểm tra các mẫu từ những cộng đồng thiếu thốn, không có điều kiện tiếp cận dịch vụ y tế.
Mặc dù còn quá sớm để xác định Omicron nguy hiểm như thế nào, tiến sĩ Michelmore không mấy nghi ngờ rằng chủng mới sẽ sớm xuất hiện trong phòng thí nghiệm của ông.
“Vấn đề là khi nào”, ông Michelmore nói. “Theo dự đoán của tôi, chúng ta có thể sẽ phát hiện nó vào Giáng sinh”.
Sự xuất hiện của Omicron diễn ra vào thời điểm bấp bênh trong cuộc chiến chống Covid-19 tại Mỹ.
Mặc dù tỷ lệ mắc bệnh và nhập viện đã giảm nhiều so với cách đây một năm, một số bang ở khu vực Thượng Trung Tây và Đông Bắc Mỹ đang phải đối mặt với làn sóng dịch tồi tệ nhất vì biến chủng Delta.
Các đội y tế liên bang đã được điều đến để tăng cường nhân sự tại những bệnh viện ở Minnesota và Michigan.
Tại Nebraska, các nhà lãnh đạo bệnh viện tổ chức cuộc họp báo trong tuần này để kêu gọi người dân tiêm chủng.
Tuy nhiên, không giống như khi chủng ban đầu của virus SARS-CoV-2 xuất hiện ở Mỹ, biện pháp phong tỏa hay các lệnh hạn chế vẫn chưa được đưa ra, dù Omicron đã có mặt tại nhiều bang.
Thay vào đó, Thống đốc Nebraska Pete Ricketts gần đây tuyên bố “virus sẽ tồn tại mãi mãi với chúng ta” khi thông báo về các ca mắc Covid-19 mới.