Dưới đây là một số yếu tố đáng chú ý nhất của ngân sách 3,5 ngàn tỷ Mỹ kim:
Lợi ích cho cha mẹ
Đảng Dân chủ dự định tiếp tục các khoản trợ cấp hàng tháng mới cho các bậc cha mẹ mà họ đưa ra như một phần của Kế hoạch Giải cứu người Mỹ. Gần như mọi gia đình ở Mỹ bắt đầu nhận được 300 Mỹ kim cho mỗi trẻ em dưới 6 tuổi và 250 Mỹ kim cho mỗi trẻ em từ 6-17 tuổi vào tháng trước, nhưng các khoản trợ cấp sẽ không tiếp tục trong năm nay.
Các khoản trợ cấp hàng tháng mới sẽ giúp cuộc sống của các bậc cha mẹ trở nên dễ dàng hơn và chấm dứt tình trạng nghèo đói ở trẻ em.
“Trước khi Tổng thống Roosevelt tạo ra hệ thống An sinh xã hội vào những năm 1930, một nửa số người cao niên Mỹ lúc đó sống trong cảnh nghèo đói,” Thượng nghị sĩ đang Dân Chủ của tiểu bang Oregon, Ron Wyden, Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện và là kiến trúc sư chính của dự luật sắp tới cho biết. “Quyền lợi trẻ em hàng tháng mới này là An sinh xã hội cho con em chúng ta, và thể hiện sự sắp xếp lại cơ bản trong các cam kết mà đất nước này thực hiện với trẻ em và gia đình của chúng.”
Nghỉ có lương
Các nhà lập pháp Dân chủ đã tìm ra cách để vượt qua các quy tắc ngân sách của Thượng viện và đưa đề xuất nghỉ phép có lương quốc gia vào dự luật ngân sách 3.500 tỷ Mỹ kim lần này. Những người ủng hộ chính sách và các nhà lập pháp hàng đầu đã đề xuất về cơ bản tạo ra một chương trình quyền lợi mới cho hầu hết người Mỹ quyền được nghỉ phép có lương liên bang.
Họ sẽ mở rộng Đạo luật Nghỉ phép Gia đình và Y tế, bảo đảm 12 tuần làm việc nghỉ không lương cho người lao động tại các công ty có hơn 50 nhân viên. Chương trình sẽ không hoàn toàn phổ biến và độ rộng của chính sách phụ thuộc vào số lượng Đảng Dân chủ phân bổ.
Cần chú ý rằng, Hoa Kỳ là quốc gia phát triển duy nhất không có được chính sách nghỉ việc có lương, và mọi người đã nhận ra tầm quan trọng của vấn đề này qua đại dịch COVID-19.
Không tăng giới hạn nợ
Các đảng viên Dân Chủ đang chơi một trò chơi táo bạo, nhằm khiến các đảng viên Cộng Hòa bỏ phiếu chống lại việc tăng giới hạn trần nợ quốc gia, điều này có thể dẫn đến một hậu quả kinh tế thảm khốc. Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell đã tuyên bố sẽ không ủng hộ đối với việc tăng trần nợ quốc gia, điều này sẽ hạn chế tổng số tiền mà chính phủ liên bang có thể vay. Như vậy, Mitch McConnell đùn đẩy trách nhiệm cho đảng Dân Chủ khiến đảng này có thể mạnh tay quyết định và tự chịu trách nhiệm, theo kiếu “được ăn cả ngã về không” vì vấn đề này sẽ liên quan đến cuộc tranh cử giữa kỳ năm 2022, nếu đảng Dân Chủ thành công, họ sẽ nắm giữ thế đa số lâu hơn nữa, nếu thất bại, họ sẽ mất thế đa số, đảng Cộng Hòa sẽ thừa cơ hội giành lại thế đa số và được tiếng là sẽ sửa sai cho đảng Dân Chủ qua việc tăng mức trần nợ quốc gia. Nhưng các nhà lãnh đạo đảng Dân chủ không có dấu hiệu lùi bước cho đến nay. Bộ Ngân khố ước tính Quốc hội sẽ cần nâng trần nợ vào khoảng tháng 9 hoặc tháng 10, nếu không sẽ có nguy cơ vỡ nợ lần đầu tiên.
Thuế
Không giống như ba dự luật cứu trợ coronavirus lớn mà Quốc hội đã thông qua, đảng Dân chủ có kế hoạch bù đắp chi phí của gói điều chỉnh ngân sách bằng cách tăng thuế. Họ nói rằng họ sẽ nhắm mục tiêu vào các tập đoàn và những người giàu có mà không tạo gánh nặng cho những gia đình có thu nhập dưới 400.000 đô la, đây là một cam kết chiến dịch quan trọng từ Tổng Thống Joe Biden.
Một phần doanh thu sẽ đến thông qua việc IRS tăng cường thực thi các luật hiện hành, vì chính phủ bỏ lỡ khoảng 1 nghìn tỷ đô la hàng năm do sự không tuân thủ của người nộp thuế. Có lẽ, phần lớn các khoản tăng thuế còn lại sẽ thông qua việc đảo ngược các khoản cắt giảm thuế mà Đảng Cộng hòa đã ban hành vào năm 2017. Nhưng các Đảng viên Dân chủ cho biết họ sẽ hủy bỏ giới hạn của luật đó đối với các khoản khấu trừ liên bang đối với thuế tiểu bang và địa phương, một điều khoản nhắm vào các hộ gia đình giàu có ở các tiểu bang màu xanh như New York và California.
Medicare
Phản ánh một trong những lời hứa tranh cử của Tổng Thống Joe Biden và lời kêu gọi tập hợp của Chủ tịch Ủy ban Ngân sách, đảng Dân chủ đang nhắm tới việc mở rộng Medicare để bao gồm chăm sóc răng miệng, thị lực và thính giác lần đầu tiên. Họ cũng muốn giảm một chút tuổi đủ điều kiện tham gia Medicare, hiện là 65 tuổi.
Trong khi việc mở rộng Medicare để bảo hiểm cho tất cả người Mỹ là một vấn đề gay gắt về mặt chính trị trong Đảng Dân chủ, để mở rộng phạm vi bảo hiểm được cung cấp bởi chương trình phục vụ người cao niên. Cả hai đảng Dân chủ tiến bộ và ôn hòa đều ủng hộ đề xuất mà Văn phòng Ngân sách Quốc hội trước đây ước tính sẽ tiêu tốn khoảng 358 tỷ USD trong thời gian 10 năm.
Nhập cư
Ủy ban Tư pháp Thượng viện được giao nhiệm vụ cung cấp “tình trạng thường trú hợp pháp cho những người nhập cư đủ tiêu chuẩn” như một phần của gói điều chỉnh ngân sách của Đảng Dân chủ. Kế hoạch này nhằm mục đích cấp thẻ xanh cho hàng triệu công nhân và gia đình nhập cư, theo bản phác thảo của tài liệu. Quốc hội đã không thể thông qua bất kỳ loại biện pháp cải cách nhập cư nào trên cơ sở lưỡng đảng, vì vậy việc đưa nó vào một gói hòa giải là một vấn đề lớn. Nhưng các chi tiết của chính sách, vẫn chưa được viết ra, sẽ quyết định liệu nó có thể tồn tại được hay không bởi các quy tắc ngân sách nghiêm ngặt chi phối quá trình hòa giải. Cuối cùng, đảng Dân chủ hy vọng rằng bất cứ điều gì bao gồm về nhập cư sẽ không bị ảnh hưởng bởi một phán quyết bất lợi từ các nghị sĩ Thượng viện.
Biến đổi khí hậu
Đảng Dân chủ đang có kế hoạch đầu tư lớn để chống lại biến đổi khí hậu trong dự luật ngân sách 3.500 tỷ Mỹ kim, bao gồm hàng tỷ Mỹ kim cho năng lượng sạch, xe điện, trạm sạc xe điện, các tòa nhà tiết kiệm năng lượng, các ngôi nhà chống thấm, một Quân đoàn Khí hậu Dân sự và nhiều hơn thế nữa. Những người tiến bộ và các nhóm môi trường đều đồng ý cho rằng cần phải làm nhiều hơn nữa để giải quyết những tác động đáng báo động của biến đổi khí hậu trên toàn thế giới.
Ngân sách 3.500 tỷ Mỹ kim sẽ cho phép Thượng viện đầu tư đáng kể nhất vào việc giải quyết cuộc khủng hoảng khí hậu trong lịch sử Hoa Kỳ và đưa nước Mỹ vào con đường đáp ứng các mục tiêu về biến đổi khí hậu của Tổng thống Biden là 80% điện sạch và giảm 50% lượng khí thải carbon trên toàn nền kinh tế vào năm 2030.
Ngay sau khi thông qua dự luật cơ sở hạ tầng 1.200 tỷ Mỹ kim, Thượng viện Mỹ lập tức bắt đầu cuộc tranh luận về kế hoạch chi tiêu 3.5 nghìn tỷ USD cho các ưu tiên của Tổng thống Biden về an sinh xã hội.
Lãnh đạo thiểu số tại Thượng viện ông Mitch McConnell – người đã bỏ phiếu ủng hộ cho dự luật cơ sở hạ tầng – gói 3.5 nghìn tỷ USD mà đảng Dân chủ đang tiến hành là “cấp tiến”. Ông cho rằng nó sẽ tạo ra một nhà nước phúc lợi vĩnh viễn và sẽ mở ra đợt tăng thuế ở thời bình lớn nhất lịch sử Mỹ.
Dự luật cơ sở hạ tầng vừa được thông qua sẽ phân bổ 550 tỷ USD trong chi tiêu liên bang 5 năm tới, nâng cấp đường xá, cầu, đường hầm, sân bay, đường sắt và lưới điện của Mỹ. Đề xuất cũng bao gồm các khoản đầu tư để cải thiện khả năng tiếp cận của người Mỹ đối với hệ thống đường nước uống sạch.
Dự luật cơ sở hạ tầng của lưỡng đảng đã có được sự ủng hộ đáng kể của Đảng Cộng hòa, bất chấp sự can thiệp nhiều lần từ Donald Trump, kẻ luôn muốn ngáng đường và cản trở.
Việt Linh