Bác sĩ Riko Muranaka, bên trái, và bà Trịnh Thị Minh Hà
LUÂN ĐÔN – Một người là nữ bác sĩ Nhật Bản được ca ngợi vì công việc bà làm nhằm thúc đẩy sự an toàn của thuốc chủng ngừa HPV. Người kia là nhà làm phim người Việt Nam, đang ở nước Anh để quảng bá cuộc chiếu phim hồi tưởng của bà tại Viện Nghệ Thuật Đương Đại (ICA).
Rủi thay, các nhân viên của đài BBC Radio 4 Women’s Hour (chương trình về phụ nữ) không phân biệt được bác sĩ Riko Muranaka và nhà làm phim Trịnh Thị Minh Hà.
Trên đài phát thanh trực tiếp, bà Jenni Murray phỏng vấn lầm người đang ngồi trước mặt. Sau phần giới thiệu giải thích rằng bác sĩ Muranaka là người lãnh giải thưởng John Maddox Prize trong năm nay, vì đã quảng bá khoa học về một vấn đề lợi ích công cộng, Murray đã quay sang hỏi vị khách mời, “Thưa bà Riko, tại sao bà theo đuổi đề tài này?”
Kế đó là sự im lặng rất lâu.
Với một chút lo lắng trong giọng, bà Murray hỏi lại lần nữa, “Tại sao bà theo đuổi đề tài này?:
Bà Minh Hà bối rối hỏi lại, “Bà đang đề cập tới vấn đề gì vậy?”
Thật sự không hiểu tại sao vị bác sĩ kiêm ký giả và giáo sư diễn giảng tại Trường Y Khoa Đại Học Kyoto lại chậm hiểu như vậy, bà Murray nói, “Đề tài thuốc chủng ngừa vaccin HPV. Hai chục bài báo mà bà đã viết về đề tài đó.Bà Minh Hà trả lời, “Tôi không viết về đề tài đó.”
“Xin lỗi?”
Minh Hà lặp lại, với một nụ cười lo lắng, “Đó không phải là tôi. Tôi đoán bà lầm người rồi.”
Murray nói, “Có phải bà là bác sĩ Riko Muranaka?”
Và rồi khi bắt đầu nhận ra được sự lầm lẫn kinh hoàng, “Bà không phải là bác sĩ Riko Muranaka sao?”
Minh Hà nói, “Tôi là Trịnh Thị Minh Hà, nhà làm phim.”
Lúc đó Murray phải giải thích cho các thính giả rằng “ai đó đã đưa lầm người vào phòng phỏng vấn này.”
Với sự chuyên nghiệp suôn sẻ, bà hứa sẽ trở lại với người khách Minh Hà sau đó, và bà nói đẩy đưa để câu giờ trước khi vị khách đúng được đưa vào phòng. Murray nói, “Bây giờ thì bác sĩ Muranaka đến với chúng ta. Xin lỗi quý vị, đã có sự lầm lẫn.”
Cuối cùng bà Minh Hà trở lại chương trình, như dự định ban đầu, và nói chuyện về công việc của bà và phim hồi tưởng tại ICA. Bà là một nhà làm phim, nhà soạn nhạc, và giáo sư Khoa Nghiên Cứu Giới Tính Và Phụ nữ tại viện đại học UC Berkeley.
Trên mạng xã hội, các thính giả mô tả vụ lẫn lộn đó như là một “tai nạn xe hơi,” vừa “tức cười vừa khá gây lúng túng.” Một người nói, “Có lẽ mọi người Á Châu đều trông giống nhau đối với nhóm Woman’s Hour.” Trong khi đó một người khác hỏi, “Liệu những phụ nữ này có thể hoán đổi cho nhau vì chủng tộc của họ hay không?”
Murray đã đưa ra “lời xin lỗi vì vụ lầm lẫn.” Đài BBC thì không xin lỗi, thay vì vậy nói rằng vụ lẫn lộn là do lỗi của bà Trịnh Thị Minh Hà, khi bà đứng dậy lúc một nhân viên của nhóm sản xuất bước vào khu vực khách ngồi đợi và gọi bác sĩ Muranaka và một vị khách khác, theo phóng viên y tế và khoa học Katie Silver của BBC cho biết.
Một phát ngôn viên của BBC nói, “Các vị khách hàng được nhanh chóng đưa lên phát sóng trên truyền thanh trực tiếp, và những điều sai sót có thể xảy ra. Trong vụ này, vị khách bị lầm đã đứng lên khi tên người khác được gọi vào phòng phát thanh.”
Đài BBC không thể giải thích tại sao họ không phân biệt được hai người phụ nữ đó, khi họ đăng trên Twitter một bức ảnh của bác sĩ Muranaka, một phút trước khi chương trình bắt đầu.
Một phát ngôn viên của Trịnh Thị Minh Hà đã xác nhận rằng bà đã đứng lên vì lầm lẫn. Phát ngôn viên nói, “Bà ấy không nghe đúng. Nhân viên nhóm sản xuất hối hả bước vào và bà Minh Hà đứng dậy,” và nói thêm rằng bà không giận vì chuyện xảy ra.
Đây không là lần đầu tiên có sự lầm lẫn tại đài BBC. Vào năm 2006, anh Guy Goma được phỏng vấn trực tiếp trên đài tin tức BBC về vụ tranh tụng pháp lý giữa Apple và Apple Corp, nhãn hiệu thu âm ban nhạc Beatles, về quyền nhãn hiệu.
Anh Guy đã ngồi chờ được phỏng vấn cho một việc làm IT tại BBC, trong khi đài chuẩn bị phỏng vấn ông Guy Kewney, một ký giả chuyên viết về công nghệ.
Khác với bà Minh Hà, dù lúng túng vì không hiểu chuyện gì đang xảy ra, anh Guy Goma vẫn trả lời cuộc phỏng vấn, và rồi trở thành một người hùng trên mạng internet.