Lệnh khám xét dinh thự Mar-a-Lago của cựu Tổng thống Donald Trump đã làm đổ bể nỗ lực đứng ngoài vòng xoáy chính trị của giám đốc FBI kể từ khi được bổ nhiệm từ 5 năm trước.
Đứng trước các phóng viên trong cuộc họp báo tại văn phòng FBI ở Omaha hôm 10/8, Giám đốc Christopher Wray khen ngợi các đặc vụ đã giải cứu một bệnh viện địa phương khỏi cuộc tấn công tống tiền bằng mã độc. Song, sự chú ý lại đổ dồn vào một nhiệm vụ khác của FBI.
Hai câu hỏi đầu tiên từ báo chí là về cựu Tổng thống Donald Trump. Chỉ 2 ngày trước đó, ở Florida, các đặc vụ FBI đã thu giữ hơn 20 thùng tài liệu từ dinh thự Mar-a-Lago trong một cuộc điều tra hình sự về xử lý tài liệu mật.
Lệnh khám xét khiến giới chính trị “náo loạn”. Nhiều nhà lập pháp và quan chức đảng Cộng hòa ủng hộ cựu tổng thống đã liên tục chỉ trích, cáo buộc động thái chưa từng có tiền lệ này là cách chính quyền ông Biden biến Cục Điều tra Liên bang (FBI) thành vũ khí.
Vụ việc cũng khiến ông Wray không thể nào tiếp tục điều mà ông vẫn luôn cố thực hiện kể từ khi được cựu Tổng thống Trump bổ nhiệm làm giám đốc từ 5 năm trước, đó là giúp FBI duy trì vị trí trung lập giữa các đảng phái chính trị và tránh xa vòng xoáy truyền thông.
Giờ đây, FBI và Bộ Tư pháp đang trở thành tâm điểm chú ý. Những ánh mắt dò xét sẽ chỉ tăng thêm nếu đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát Hạ viện Mỹ trong cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11.
“Theo đuổi sự thật”
Sau ngày 8/8, đặc vụ FBI phải đối mặt với nhiều mối đe dọa. Điều này đã được ông Wray đề cập trong một cuộc phỏng vấn hôm 18/8.
“Tôi có niềm tin vào người dân Mỹ và tôi nghĩ hầu hết mọi người đều lên án bạo lực và đe dọa bạo lực, song vẫn có một vài người đi ngược (xu hướng này)”, ông nói và lưu ý rằng văn phòng FBI đang thắt chặt an ninh.
Ông Wray không đề cập đến lệnh khám xét khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago trong cuộc phỏng vấn.
Tuy nhiên, những người thạo tin nói rằng ông đã tham gia vào các cuộc thảo luận hàng tuần với Bộ trưởng Tư pháp Mỹ Merrick Garland và quan chức cấp cao khác của bộ về quyết định khám xét nhà ông Trump ở Florida. Họ nói ông Wray tin đây là bước cần thiết để thu hồi tài liệu mật.
Một ngày trước cuộc họp báo ở Omaha, ông Wray đã gặp các quan chức ở Iowa, bao gồm Thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa Chuck Grassley.
“Nếu FBI không thật sự minh bạch về lý do (khám xét) và cam kết loại bỏ thành kiến chính trị từng tác động đến các cuộc điều tra nhạy cảm nhất, họ sẽ tự định đoạt số phận của mình”, Thượng nghị sĩ Grassley nói trong một tuyên bố sau cuộc gặp.
Ông Wray, 55 tuổi, tiếp quản FBI sau khi cựu Tổng thống Trump sa thải cựu Giám đốc James Comey. Khi ấy, cơ quan này đang vướng nhiều bê bối, trong đó có “những thất bại nghiêm trọng” trong quá trình theo dõi một cựu cố vấn chiến dịch tranh cử năm 2016 của ông Trump, khiến uy tín của FBI bị đe dọa.
“Tất cả chuyên gia đều cho rằng những gì chúng ta đang làm rất dễ dàng và họ không hề cạn ý kiến khi bình phẩm về cách chúng ta cần hành xử ra sao”, ông Wray nói với một nhóm đặc vụ FBI mới tốt nghiệp ở Quantico vào tuần trước.
“Hãy cứ theo đuổi sự thật bất kể bạn phải đối mặt với điều gì hay làm phật lòng ai đi chăng nữa”, ông nói. “Tin tôi đi, bạn sẽ luôn làm phật lòng một ai đó”.
Cùng ngày hôm ấy, một người ủng hộ ông Trump đã cố đột nhập văn phòng FBI ở Cincinnati sau khi có lời lẽ kêu gọi bạo lực trên mạng xã hội Truth để phản ứng trước cuộc khám xét Mar-a-Lago. Cảnh sát sau đó đã bắn hạ nghi phạm.
Ông Wray cho biết sự gia tăng các mối đe dọa chống lại FBI phản ánh hai xu hướng: Sự gia tăng nói chung trong số vụ tấn công nhắm vào tất cả cơ quan thực thi pháp luật và sự gia tăng số người Mỹ sử dụng bạo lực để thể hiện quan điểm chính trị.
Cơn bão chính trị
Giám đốc FBI chia sẻ ông đang tìm cách khôi phục “sự bình tĩnh và trạng thái bình thường” ở văn phòng sau khoảng thời gian hỗn loạn. Nhiều đặc vụ cũng ủng hộ cách tiếp cận này, Chủ tịch Hiệp hội Đặc vụ FBI Brian O’Hare cho biết.
Tuy nhiên, số khác nói rằng giải pháp này sẽ không bền vững trong bối cảnh căng thẳng chính trị hiện nay. Ông Wray cần táo bạo hơn để bảo vệ cơ quan.
“Tôi lo ngại rằng trong môi trường chia rẽ và định hướng thông tin sai lệch này, chúng ta có thể cần nhiều (hành động) hơn nữa”, Greg Brower, cựu quan chức FBI cấp cao từng làm việc với ông Wray, cho biết. “Vì thực tế đã thay đổi, có thể giám đốc FBI sẽ phải cởi mở hơn trong việc lý giải hành động và bảo vệ FBI”.
Trong khi đó, một loạt vấn đề nhạy cảm sẽ tiếp tục khiến FBI phải đứng giữa cơn bão chính trị. Tầm với của cuộc điều tra vụ bạo loạn ngày 6/1/2021 đã vượt xa khỏi đám đông hành động bộc phát và đang vươn gần hơn đến những thân tín của ông Trump.
Cựu cố vấn của ông Trump, Steve Bannon, đã bị kết tội khinh mạn Quốc hội Mỹ vì bỏ qua trát triệu tập từ ủy ban điều tra vụ bạo loạn ngày 6/1/2021. Trong khi đó, một cựu cố vấn khác, Peter Navarro, cũng phải ra tòa vào cuối năm nay với cáo buộc tương tự.
Song ông Wray cho biết FBI đã rút ra nhiều bài học trong vài năm qua. “FBI cam kết đảm bảo tính nghiêm túc, khách quan, tính chuyên nghiệp và sự xuất sắc”, ông nói.
Sau cuộc khám xét Mar-a-Lago, ông Wray vẫn thường xuyên đi công tác. Ở Omaha, ông tiếp nhận thông tin về một vụ khiêu dâm trẻ em, xem một phần mềm mới hỗ trợ viết bản tuyên thệ, nói chuyện với những tân binh tại Quantico và chụp ảnh với gia đình họ.
Tuy nhiên, cuộc tranh cãi liên quan đến Mar-a-Lago chưa bao giờ ngừng “đeo bám” vị giám đốc. Khi được yêu cầu giải thích vấn đề này tại cuộc họp báo ở Omaha, ông có cách trả lời theo thông lệ, nói rằng không thể bình luận vì cuộc điều tra vẫn đang diễn ra. “Tôi không thể tiết lộ điều ấy”, ông nói.