Ngay sau khi Washington kích hoạt gói cứu trợ 1.900 tỷ USD ngày 11/3, các nhà kinh tế học đã nhanh chóng nâng dự báo tăng trưởng của Mỹ . Goldman Sachs cho rằng Mỹ năm nay có thể tăng trưởng 6,9% – nhanh nhất kể từ năm 1984. Morgan Stanley còn lạc quan hơn, với 7,3%.
Trong khi đó, mục tiêu tăng GDP năm nay của chính phủ Trung Quốc chỉ là 6%. Một khảo sát của Refinitiv với các nhà kinh tế học thì cho ra kết quả Trung Quốc có thể tăng trưởng 8,4% năm nay.
Những điều này đồng nghĩa tăng trưởng GDP của Mỹ có thể cạnh tranh, thậm chí vượt Trung Quốc. Đây là thành tích ấn tượng, do Mỹ là nền kinh tế bão hòa hơn nhiều và có tốc độ tăng trưởng thấp hơn đáng kể so với Trung Quốc kể từ sau khủng hoảng tài chính.
“Chúng ta sẽ tiến vào một sân chơi mà Mỹ rất có thể là người dẫn đầu”, Joe Brusuelas – kinh tế trưởng tại RSM cho biết.
Với người Mỹ bình thường, sự lạc quan này đồng nghĩa thị trường lao động sẽ mạnh hơn, triển vọng tài chính sẽ khá hơn sau năm 2020 thảm họa. Morgan Stanley dự báo tỷ lệ thất nghiệp tại Mỹ sẽ rơi xuống dưới 5% cuối năm nay và dưới 4% cuối năm 2022.
Lần cuối cùng tốc độ tăng trưởng của Mỹ và Trung Quốc gần nhau là từ bong bong dotcom. Năm 1999, Mỹ tăng trưởng 4,8%, còn Trung Quốc là 7,7%, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới (WB). Kể từ năm 1976, chưa năm nào tốc độ của Mỹ vượt Trung Quốc.
Brusuelas gần đây nâng dự báo tăng trưởng của Mỹ lên 7,2% năm nay, do các gói giải cứu và tiến triển trong việc kiểm soát đại dịch. Ông thậm chí cho rằng mình còn chưa đủ lạc quan. “Tất cả chúng ta đều có thể đang đánh giá thấp sự bùng nổ sắp tới. Đây có thể là năm tăng trưởng mạnh nhất kể từ giữa thế kỷ 20”, ông nói.
Việc này hoàn toàn trái ngược so với lần phục hồi trước. Năm 2010, khi bật dậy sau khủng hoảng tài chính, Trung Quốc tăng trưởng 10,6% – gấp 4 lần Mỹ. Năm 2019, trước khi Covid-19 xuất hiện, Trung Quốc tăng trưởng gần gấp 3 Mỹ.
Dĩ nhiên, những con số trên chỉ là dự báo. Quá trình phục hồi của Mỹ có thể mất đà nếu việc tiêm vaccine gặp trục trặc. Các biến thể của virus cũng có thể tạo ra chướng ngại mới. Quan trọng nhất là kể cả nếu tăng trưởng của Mỹ tương đương Trung Quốc năm nay, nó cũng chỉ diễn ra một lần.
Trung Quốc là nền kinh tế trẻ hơn, có lợi thế về dân số và năng suất. Do đó, tốc độ tăng trưởng sẽ cao hơn trong trung và dài hạn. “Nếu xảy ra, điều này cũng khó có khả năng lặp lại sau năm 2021 vì tiềm năng tăng trưởng của Trung Quốc vẫn cao hơn Mỹ”, Alicia Garcia Herrero – kinh tế trưởng khu vực châu Á – Thái Bình Dương tại Natixis cho biết.
Dù vậy, ít nhất thì 2021 cũng có thể là năm Mỹ thay thế Trung Quốc làm lực đẩy lớn nhất cho tăng trưởng toàn cầu. Oxford Economics dự báo đóng góp của Mỹ cho tăng trưởng toàn cầu năm 2021 sẽ lớn hơn Trung Quốc. Đây là điều chưa từng diễn ra kể từ năm 2005.
“Kinh tế Mỹ sẽ một lần nữa trở thành động cơ của toàn cầu. Mỹ sẽ giúp kéo phần còn lại của thế giới ra khỏi cuộc khủng hoảng Covid”, Gregory Daco – kinh tế trưởng tại Oxford Economics nhận xét.
Daco dự báo Mỹ tăng trưởng 7% năm nay. Ông cũng băn khoăn liệu các nhà kinh tế có đang đánh giá thấp tốc độ phục hồi hay không, như những gì diễn ra hè năm ngoái, khi đại dịch lắng xuống trong vài tháng.
“Mọi người khi đó rất ngạc nhiên với tốc độ hồi phục sau cú sốc chưa từng có tiền lệ này. Chúng ta có thể rơi vào tình huống đó thêm một lần nữa”, Daco nói, “Thi thoảng, sự lạc quan sau suy thoái sẽ bị đánh giá là không phù hợp. Nhưng hiện tại, chúng ta đang có những yếu tố đúng đắn để tin vào điều đó”.
Gói 1.900 tỷ USD dĩ nhiên là điều chủ chốt đằng sau sự lạc quan đó. Sau khi Tổng thống Joe Biden đắc cử vào tháng 11, nhiều nhà kinh tế học cho rằng Washington chỉ có thể thông qua gói có quy mô khiêm tốn năm nay. Tuy nhiên, tính toán này dã thay đổi khi đảng Dân chủ giành lại Thượng viện hồi tháng 1, nhờ bang Georgia. Việc này đã mở toang cánh cửa để thông qua các chính sách thúc đẩy kinh tế.
Ngày đảng Dân chủ giành được Georgia, Goldman Sachs nâng dự báo tăng trưởng GDP của Mỹ lên 6,4%, tăng so với 5,9% trước đó và cao hơn nhiều so với mức dự báo trung bình 3,9%. Dù vậy, hãng khi đó chỉ cho rằng Mỹ sẽ có gói kích thích 750 tỷ USD trong tháng 2 hoặc 3.
Trên thực tế, Washington đã kích hoạt gói lớn hơn rất nhiều, với 1.900 tỷ USD. Trong đó có 1.400 USD hỗ trợ cho mỗi người dân Mỹ, 350 tỷ USD hỗ trợ chính quyền địa phương cùng các chính sách như tăng trợ cấp thất nghiệp.
Ngoài gói giải cứu, triển vọng kinh tế còn được cải thiện nhờ tiến triển trong kiểm soát đại dịch. Việc tăng tốc tiêm vaccine và số người tử vong giảm đang làm dấy lên hy vọng các lệnh hạn chế đang kìm kẹp nền kinh tế sẽ được gỡ bỏ sớm hơn dự kiến.
Điều này sẽ cởi trói cho nhu cầu khổng lồ của người Mỹ, từ ăn hàng, xem phim, ở khách sạn đến đi máy bay. Nhiều người đã tích trữ lượng tiền khổng lồ chỉ để chờ đến lúc này. Morgan Stanley ước tính các hộ gia đình Mỹ đã tiết kiệm thêm được 2.300 tỷ USD trong đại dịch.
Nhà băng này dự báo quy mô kinh tế Mỹ sẽ về mức tiền đại dịch vào cuối tháng 3. “Quá trình mở cửa lại đang tiến triển tốt. Tốc độ tiêm vaccine đang đẩy nhanh và thị trường việc làm cũng tăng tốc”, các nhà kinh tế học tại đây kết luận.