BẮC KINH – Trung Quốc hoan nghênh việc tân Bộ Trưởng Quốc Phòng Hoa Kỳ Jim Mattis gợi ý rằng ngoại giao nên là giải pháp ưu tiên ở Biển Đông. Ông Mattis nói rằng hành động quân sự chính yếu của Mỹ không được xem xét để đối phó với hành vi ứng xử quyết đoán của Trung Quốc ở đó.
Lên tiếng tại Tokyo vào hôm thứ Bảy, ông Mattis quy trách nhiệm cho Trung Quốc “xé nát lòng tin cậy của các quốc gia trong khu vực.” Nhưng ông cũng hạ thấp mức nhu cầu cần những hoạt động quân sự của Hoa Kỳ, trong các vùng biển bị tranh chấp ở Biển Đông, và thay vì vậy ông kêu gọi mở ra những đường dây ngoại giao.

Những lời ông nói là những lời đầy đủ nhất của ông về vấn đề này cho đến nay. Ông đưa ra những lời phát biểu ấy, sau khi các phân tích gia nói rằng những lời phát biểu khác do chính phủ Tổng Thống Donald Trump đã gợi ý về khả năng hành động quân sự của Hoa Kỳ, hoặc thậm chí một cuộc phong tỏa bằng hải quân.

Hôm thứ Hai trong tại một cuộc họp báo thường lệ, phát ngôn viên Lu Kang của Bộ Ngoại Giao Trung Quốc nói với các phóng viên rằng việc ông Mattis nhấn mạnh vào việc dùng các phương tiện ngoại giao để giải quyết tranh chấp ở Biển Đông là “lời khẳng định xứng đáng”. Ông Lu nói rằng tình hình ở đó là bình thường.

Ông Lu nói, “Điều này phù hợp với những lợi ích chung của Trung Quốc và tất cả các nước trong khu vực. Chúng tôi hy vọng rằng các nước bên ngoài khu vực có thể tôn trọng những lợi ích chung và ước muốn của các nước trong khu vực.”

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên phần lớn Biển Đông. Trong khi đó Đài Loan, Mã Lai, Việt Nam, Phi Luật Tân, và Brunei, tuyên bố chủ quyền trên những phần của vùng biển nắm giữ những hải lộ chiến lược, và có những ngư trường phong phú, cùng với các trữ lượng dầu hỏa và khí đốt.

Trong buổi điều trần để ông được Thượng Viện chuẩn thuận, Ngoại Trưởng Rex Tillerson nói rằng Trung Quốc không nên được phép tiếp cận với những hòn đảo mà họ đã xây dựng ở Biển Đông bị tranh chấp. Tòa Bạch Ốc cũng thề hứa bảo vệ “các vùng lãnh thổ quốc tế” trên đường thủy lộ ấy.

Hành động như vậy sẽ gây ra nguy cơ đối đầu võ trang với Trung Quốc, một sức mạnh quân sự được võ trang hạt nhân càng ngày càng đáng gờm.

Vào thời điểm đó, truyền thông nhà nước Trung Quốc nói rằng Hoa Kỳ sẽ cần phải “mở chiến tranh”, để chặn việc Trung Quốc tiếp cận với những đảo nhân tạo được xây dựng trên các rạn san hô. Ở đó họ đã xây những phi đạo có chiều dài cho máy bay quân sự, và các hệ thống vũ khí được lắp đặt.

Những lời phát biểu từ các hãng tin nhà nước của Trung Quốc không đánh đồng với chính sách của chính phủ, nhưng có thể phản ảnh lối suy nghĩ chính thức.

China Daily, tờ báo chính thức bằng tiếng Anh, trong một bài xã luận hôm thứ Hai nói rằng những lời ông Mattis phát biểu là một “viên thuốc làm dịu tâm trí”, “xua tan những đám mây của chiến tranh, mà nhiều người sợ sẽ dồn lại trên Biển Đông.”

Tờ báo này nói, “Ông Mattis đã khơi nguồn cảm hứng ở đây, lạc quan rằng mọi sự có thể không phải là xấu như được mô tả trước đây.”