“Chúng tôi khẩn thiết kêu gọi quý vị truy tố Tổng thống Trump vì tội ác mà ông ấy rõ ràng đã phạm phải. Vì nếu quý vị không truy tố, nếu chúng ta giả bộ như chuyện này chưa từng xảy ra, hay tệ hơn, nếu chúng ta cứ để vậy, không có câu trả lời, thì ai nói việc này sẽ không xảy ra nữa,” Dân biểu Joe Neguse (Dân chủ – Colorado) kêu gọi.
Lãnh đạo toán luận tội, Dân biểu Jamie Raskin (Dân chủ – Maryland) vào cuối chiều thứ 5 đưa ra kết luận, và khép lại 2 ngày trình bày lập luận, trong đó Dân chủ trình chiếu những đoạn băng lần đầu tiên được công bố cho thấy, bạo loạn đã diễn ra kinh hoàng như thế nào bên trong Điện Capitol vào ngày 6 tháng 1, kể cả một đoạn băng cảnh sát bị đám đông tấn công khi đang tìm cách bảo vệ Điện Capitol, và những tài liệu cáo buộc chống lại những kẻ bạo loạn – với một số cho rằng ông Trump đã truyền cảm hứng cho tội ác của họ.
Một số đoạn băng cho thấy, những kẻ bạo loạn xông vào phòng khánh tiết Thượng viện nơi các vị Thượng nghị sĩ đang ngồi xét xử luận tội. “Nếu một tổng thống đã mời gọi nổi loạn bạo lực chống lại chính phủ chúng ta, như chúng tôi tất nhiên đã cáo buộc và chứng minh trong trường hợp này, nhưng nhìn chung, nếu một tổng thống kích động nổi loạn bạo lực chống lại chính phủ chúng ta thì đây sẽ là tội nặng và tội nhẹ hay không? Chúng ta có thể đồng tình ít nhất về điểm này không?” Raskin nói.
Raskin sau đó trích dẫn từ cuốn “Lẽ Thường” ủng hộ nền độc lập của Mỹ khỏi Vương Quốc Anh của Thomas Paine. “Thưa các vị Thượng nghị sĩ, tôi nói nhiều về lẽ thường trong phiên xét xử này, bởi vì tôi tin rằng, tất cả những gì quý vị cần để đi đến câu trả lời ở đây,” Raskin nói. “Hãy đừng để bị cuốn vào nhiều lý thuyết của những luật sư lạ thường ở đây. Hãy thể hiện lẽ thường của quý vị về những gì đã xảy ra trong quốc gia chúng ta.”
Dân chủ vào thứ 5 lập luận rằng, tha bổng Trump sẽ cho phép ông ta có khả năng quay trở lại tái tranh cử, và kích động thêm bạo lực như đã xảy ra vào ngày 6 tháng 1, khi đám đông ủng hộ cựu Tổng thống tấn công Điện Capitol nhằm ngăn chặn Quốc hội xác nhận chiến thắng của Tổng thống Joe Biden. Truy tố trong phiên xét xử luận tội sẽ cho phép Thượng viện tổ chức một cuộc bỏ phiếu riêng nhằm ngăn cấm cựu Tổng thống giữ chức vụ liên bang trong tương lai.
Các Giám đốc luận tội chỉ ra những ý kiến của ông Trump đăng trên Twitter vào ngày 6 tháng 1, trong đó có mẩu tweet tấn công cựu Phó Tổng thống Mike Pence ngay sau khi đám đông bạo loạn xông vào Điện Capitol. Chỉ vài giờ sau mới tung video kêu gọi người ủng hộ quay về nhà, kèm theo thông điệp “Tôi yêu quý các bạn,” và “Các bạn rất đặc biệt.”
Đến tận hôm sau, ông Trump mới tung ra một đoạn băng thu sẵn khác lên án những kẻ bạo lực “đã làm vấy bẩn nền dân chủ Mỹ,” và “đối với những ai vi phạm luật sẽ phải trả giá.” Hậu quả, 5 người bị thiệt mạng, trong đó có cảnh sát Brian Sicknick, chưa kể đến 2 cảnh sát Capitol và cảnh sát D.C đã tự sát sau những gì đã xảy ra.
“Các vị Thượng nghị sĩ, chứng cớ quá rõ ràng. Chúng tôi cho quý vị thấy những tuyên bố, băng hình, chứng thư hữu thệ chứng minh Tổng thống Trump đã kích động bạo động – một cuộc bạo động mà chỉ mình ông ấy có thẩm quyền ngăn chặn. Và trên thực tế, ông ta đã không ngăn chặn, thực tế là ông ta kích động một cuộc tấn công vô pháp luật và thoái thác nghĩa vụ bảo vệ chúng ta, thực tế là ông ta quả thật đã kích động đám đông, đổ thêm dầu vào lửa bạo loạn, tấn công phó Tổng thống của mình trong khi những kẻ ám sát truy lùng ông ấy ngay trong Điện Capitol này, như vậy còn hơn cả đòi hỏi truy tố hay ngăn cấm không cho quay trở lại,” Neguse nói.
Để có thể truy tố, Dân chủ cần 67 phiếu, và đây sẽ là nỗ lực khó thành công trước tình trạng đa số Thượng nghị sĩ Cộng hoà phản đối phiên xét xử. Nếu Thượng viện truy tố thì mới có cuộc bỏ phiếu cấm ông Trump tái tranh cử, và lần này chỉ cần kết quả bỏ phiếu quá bán. Chỉ có 6 Thượng nghị sĩ Cộng hoà đồng tình với Dân chủ, cho rằng phiên xét xử hợp hiến, trong khi toán luật sư và đồng minh của ông Trump lại tranh cãi: phiên xét xử vi hiến vì cựu Tổng thống đã mãn nhiệm.
Toán luật sư của ông Trump sẽ trình bày lập luận của họ vào thứ Sáu, và thủ tục xét xử có thể sẽ kết thúc sớm vào thứ Bảy.
Các Giám đốc luận tội của Dân chủ Hạ viện vào thứ 5 từ chối không cho biết liệu họ có gọi nhân chứng hay không. Dân chủ Thượng viện tỏ dấu hiệu họ cũng không nhất thiết phải gọi nhân chứng, khác với phiên xét xử luận tội vào năm ngoái.
Raskin trước đây yêu cầu ông Trump ra làm nhân chứng khai trước bồi thẩm viên, nhưng cựu Tổng thống từ chối. Bước đi này chỉ mang tính biểu tượng, vì Dân chủ cũng không đeo đuổi trát đòi.
Trong phần kết thúc, Dân biểu Raskin cho hay, ông sẽ đặt những câu hỏi sau đây với ông Trump nếu cựu Tổng thống nhận lời mời ra khai: “Tại sao Tổng thống Donald Trump không kêu gọi người ủng hộ chấm dứt tấn công Điện Capitol ngay sau khi ông biết tin? Tại sao Tổng thống Donald Trump không làm gì để ngăn chặn cuộc tấn công trong ít nhất 2 tiếng đồng hồ kể từ sau khi bắt đầu? Là vị Tổng Tư lệnh Hiến pháp của chúng ta, tại sao ông ấy không làm gì để hỗ trợ lực lượng thực thi công lực mỏng, đang bị bao vây trong ít nhất 2 tiếng đồng hồ vào ngày 6 tháng 1 sau khi tấn công bắt đầu? Tại sao Tổng thống Trump, trong ngày hôm đó, đã không lên án bạo động và những kẻ bạo động?
Hương Giang (Theo The Hill)