ATLANTA (AP) — Tổng thống Donald Trump vào hôm thứ Tư đặt ra khả năng dời ngày bầu cử, và cáo buộc mở rộng bỏ phiếu bằng thư sẽ dẫn đến bầu cử gian lận nhất trong lịch sử Mỹ. Ý kiến vấp phải sự phản đối từ lưỡng đảng, mặc dù ông Trump vào buổi chiều tỏ dấu hiệu rút lui nhưng vẫn khiến nhiều người “gãi đầu gãi tóc,” vì không có tiền lệ trong chính trị hiện đại như vậy.
Phải chăng 2020 sẽ là bầu cử “thiếu chính xác và gian lận nhất” như ông Trump nói?
Hết lần này đến lần khác, gian lận bầu cử được chứng minh rất hiếm khi xảy ra, và bầu cử không cần đến phòng phiếu trở nên ngày càng phổ biến.
Trên thực tế, chiến thắng của ông Trump vào năm 2016 diễn ra từ đỉnh cao của một xu hướng quay lưng lại với phòng phiếu trong ngày Tổng tuyển cử. Bản thân ông Trump cũng bỏ phiếu khiếm diện trong vòng sơ bộ Cộng hoà ở Florida.
Kiểm tra nhiều vòng, như xác minh chữ ký tại nhiều tiểu bang, phải diễn ra trước khi lá phiếu được kiểm, và các chuyên viên cho rằng bất cứ gian lận nào đều có thể bị phát giác ra. Gian lận bỏ phiếu thường bị nhầm lẫn với gian lận bầu cử, trong đó, gian lận bầu cử xảy ra khi một ứng cứ viên, nhân viên vận động tranh cử hay viên chức đang can thiệp vào lá phiếu nhằm gây ảnh hưởng kết quả của một cuộc bầu cử.
Sau khi nhậm chức, ông Trump chỉ định một uỷ ban điều tra gian lận bầu cử 2016, nhưng uỷ ban này sau một thời gian bị giải tán vì không phát giác ra bất cứ gì sai trái.
Nhiều viên chức bầu cử và các nhà nghiên cứu tin rằng, mối đe dọa lớn hơn đối với một cuộc bầu cử êm thấm là người Mỹ thiếu tự tin vào thủ tục.
Có phải bỏ phiếu khiếm diện “là thảm họa khủng khiếp trong bầu cử sơ bộ” như ông Trump nói?
Đại dịch virus corona chắc chắn đã cản trở bỏ phiếu trong vòng sơ bộ năm nay. Một số tiểu bang hoãn bầu cử, trong khi nhiều tiểu bang hạn chế cử tri đến các phòng bỏ phiếu, kêu gọi họ bỏ phiếu qua thư.
Điều chỉnh trễ gây xáo trộn trên khắp cả nước, mặc dù không chỉ với bỏ phiếu khiếm diện. Cử tri ở những thành phố như Atlanta, Milwaukee và Las Vegas đối diện với những hàng dài sau các điểm bỏ phiếu được gộp lại để đối phó với suy giảm nhân viên phòng phiếu. Các văn phòng bầu cử, đương đầu với việc thiếu nhân sự và ngân sách hạn hẹp bị quá choáng ngợp với làn sóng yêu cầu phiếu khiếm diện.
Khi hoàn tất kế hoạch của họ vào tháng 11, nhiều tiểu bang chuẩn bị tinh thần đối phó với làn sóng bỏ phiếu khiếm diện với những đau đầu mới. Họ sẽ phải bổ sung thêm nhân lực để mở và giải quyết phiếu bầu cử. Bưu điện Hoa Kỳ phải chuẩn bị gia tăng vận chuyển và giao thư. Một số tiểu bang sẽ phải thay đổi thủ tục khi kiểm phiếu. Các viên chức bầu cử cảnh báo việc kiểm phiếu sẽ chậm hơn.
Thay vì tìm cách trì hoãn, giới chức bầu cử muốn có ngân quỹ liên bang. Một số ủng hộ nỗ lực của Dân chủ để đưa hỗ trợ bầu cử vào gói cứu trợ virus corona mới, nhưng trong gói cứu trợ từ Thượng viện Cộng hoà không có tiền cho những mục đích này.
Trump có thể dời ngày bầu cử được không ?
Hầu như không thể. Ngày Tổng tuyển cử – thứ Ba sau thứ Hai đầu tiên của tháng 11 cứ mỗi 4 năm – được quy định trong luật liên bang và sẽ phải cần có hành động của Quốc hội mới có thể thay đổi. Dân chủ đang kiểm soát Hạ viện sẽ không ủng hộ Tổng thống trong vấn đề này, và Cộng hoà cũng vậy.
Tại sao ông Trump lại nói về hoãn bầu cử?
Có thể do một vài lý do: Bị Joe Biden dẫn trước trong các thăm dò. Ông Trump có thể tìm các chuyển hướng chú ý của người dân khỏi thất bại của chính phủ trong việc khống chế đại dịch đã cướp đi sinh mạng của hơn 155.000 người và làm sụp đổ nền kinh tế.
Đối với tất cả những ý kiến đưa ra về gian lận bỏ phiếu, Trump rõ ràng cho thấy ông ta nghĩ bỏ phiếu bằng thư đang giúp Dân chủ. Tổng thống thẳng thắn về điểm này trong những thương lượng gói cứu trợ COVID19 hồi tháng 3, khi Dân chủ đề nghị thêm tiền để mở rộng bỏ phiếu qua đường bưu điện trong thời gian đại dịch. Trump cho rằng, hỗ trợ này sẽ khuyến khích mọi mức độ bầu cử mà “sẽ không có một người Cộng hoà nào được bầu trong quốc gia này.”
Có phải bỏ phiếu bằng thư là cách dễ dàng cho các quốc gia bên ngoài can thiệp?
Không. Trái ngược với ý kiến của ông Trump trên Twitter rằng “Bỏ phiếu bằng thư là cách dễ dàng để các quốc gia ngoại quốc tham gia vào bầu cử,” đây sẽ là một trong những cách khó nhất để các thế lực thù địch bên ngoài can thiệp vào bầu cử Mỹ.
Xoay chuyển một cuộc bầu cử liên bang bằng cách sử dụng phiếu khiếm diện có nghĩa phải trả cho hàng ngàn công dân Mỹ, chọn lựa cẩn thận ở những thành phố chính tại các tiểu bang chiến trận, những người sẵn sàng âm mưu cùng chính phủ bên ngoài với nguy cơ bị phát giác và bị truy tố.
Cách dễ dàng hơn và ít tốn kém hơn là một chiến dịch trên mạng xã hội nhằm ngăn cản một số nhóm nhất định đi bỏ phiếu, điều mà FBI lâu nay đã cảnh báo. Hoặc tấn công mạng vào số liệu ghi danh cử tri mà sẽ loại trừ một số cử tri nhất định khỏi bầu cử, gây tàn phá tại các điểm bỏ phiếu hoặc các văn phòng bầu cử khi giới chức tìm cách kiểm phiếu từ những người “biến mất” khỏi cơ sở dữ liệu của họ.
Vào tháng trước, Tổng trưởng Tư pháp William Barr đưa ra khả năng “Một quốc gia nước ngoài có thể in hàng chục ngàn tờ phiếu giả,” mà ông cho rằng khó có thể phát giác ra, nhưng điểm này bị các chuyên viên bầu cử phản đối.
Phiếu khiếm diện được in trên giấy đặc biệt, và phải được theo mẫu chính xác để có thể được giải quyết và kiểm. Phiếu phải cụ thể mỗi khu vực bầu cử, thường với một danh sách dài các sắc tộc địa phương, và sẽ dễ dàng nhận ra gian lận nếu mọi thứ không khớp chính xác.
Trump cho rằng bỏ phiếu bằng thư đại trà tệ trong khi phiếu khiếm diện lại tốt. Vậy chúng khác nhau thế nào?
Khác nhau không nhiều. Ông Trump tìm cách vẽ ra sự khác biệt giữa 5 tiểu bang gởi phiếu khiếm diện đến tất cả mọi cử tri ghi danh (Colorado, Utah, Hawaii, Washington và Oregon) và các tiểu bang khác, nơi cử tri phải yêu cầu mới có được phiếu khiếm diện. Tổng thống không phản đối bỏ phiếu khiếm diện, thủ tục đã cho phép ông ta bỏ phiếu từ xa ở Florida.
Nhưng trong cả hai trường hợp, cử tri phải ghi danh mới có được phiếu khiếm diện, và cách thức bỏ phiếu giống nhau: Cử tri điền phiếu trước hạn chót, và có thể gởi thư trở lại văn phòng bầu cử địa phương, hoặc đến bỏ tại một điểm cụ thể.
Trong bầu cử sơ bộ, cử tri ở một số ít tiểu bang có lịch sử đòi hỏi cử tri phải yêu cầu phiếu khiếm diện đã gởi phiếu cho họ vì lý do đại dịch. Chỉ trích nhắm tới những tường trình phiếu bị thất lạc, cho thấy không bảo đảm hoặc gởi sai địa chỉ. Nhưng điều này không chỉ ra gian lận thực sự xảy ra.
Hương Giang (Theo AP)