Thông điệp kép mạnh mẽ từ đạo luật Sáng Kiến Trấn An Châu Á (ARIA) của Tổng thống Trump

Đạo luật mới là nỗ lực lập pháp cân bằng và giám sát của Quốc hội trong bối cảnh nhân sự và chính sách ngoại giao, quốc phòng với khu vực của Chính quyền Trump tiếp tục khó lường.

Đạo luật Sáng kiến Trấn an châu Á (ARIA) được Tổng thống Donald Trump ký ban hành hôm 31/12/2018 là ví dụ hiếm hoi về đồng thuận cao giữa chính quyền và Quốc hội Mỹ trong xử lý những thách thức an ninh lớn nhất tại một khu vực quan trọng nhất với Mỹ là Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Đây cũng là nỗ lực lập pháp cân bằng và giám sát của Quốc hội trong bối cảnh nhân sự và chính sách ngoại giao, quốc phòng với khu vực của chính quyền Trump tiếp tục nhiều biến động khó lường. Mặt khác, Quốc hội Mỹ cũng không để TT Trump phá bỏ vai trò lãnh đạo của Mỹ ở khu vực và trên thế giới – thế mạnh mà Washington đã thiết lập kể từ sau Thế chiến II.

Thong diep kep manh me tu dao luat Sang kien Tran an chau A moi cua My hinh anh 1
Tổng thống Trump ký thông qua Đạo luật Sáng kiến Trấn an châu Á tại Phòng Bầu dục của Nhà Trắng hôm 31/12/2018. Ảnh: AP.

Trấn an ngoài: Giữ cạnh tranh chiến lược toàn diện

ARIA do nhóm Thượng nghị sỹ lưỡng đảng giới thiệu ngày 24/4/2018 (phía Cộng hòa có Cory Gardner (Colorado), Marco Rubio (Florida), Todd Young (Indiana); phía Dân chủ Ben Cardin (Maryland), Ed Markey (Massachusetts)).

Kết quả dự luật được Hạ viện thông qua với đa số áp đảo và Thượng viện tuyệt đối 100% gửi đến khu vực thông điệp kép mạnh mẽ: cảnh báo với đối thủ (đặc biệt là Trung Quốc) rằng không chỉ hai đảng Cộng hòa – Dân chủ mà cả Quốc hội với chính quyền có sự đồng thuận và quyết tâm cao về cạnh tranh chiến lược toàn diện, trên thế mạnh, vì một trật tự dựa trên luật lệ; trấn an với đồng minh, đối tác bằng cam kết hỗ trợ, hợp tác lâu dài, nghiêm túc, đáng tin cậy (bằng cam kết tài chính).

Quan trọng hơn, đó là cam kết nỗ lực không để chính sách của chính quyền Trump dao động, chệch hướng “cực đoan”, phương hại đến uy tín và lợi ích quốc gia của Mỹ (dù ảnh hưởng thực tế của Quốc hội về đối ngoại là không thực sự lớn). Đạo luật sẽ có hệ lụy chiến lược lâu dài bất luận tổng thống nào nắm quyền bởi Thượng viện là cơ quan lập pháp có tính ổn định và tầm nhìn chiến lược, các thượng nghị sĩ có nhiệm kỳ 6 năm, thường làm nhiều nhiệm kỳ.

Không có gì ngạc nhiên khi các nội dung chính của đạo luật cơ bản đã được phản ánh khá nhất quán trong sáng kiến Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do, rộng mở của Chiến lược an ninh quốc gia 12/2017 và các phát biểu của Tổng thống Trump và lãnh đạo Mỹ suốt năm 2018.

ARIA là phiên bản châu Á của Sáng kiến Trấn an châu Âu (tháng 6/2014, sau đó đổi tên thành Sáng kiến Ngăn chặn ở châu Âu) và tiếp nối Đạo luật Chống các đối thủ của Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA) tháng 8/2017. Điểm khác biệt là ARIA coi trọng các biện pháp chính trị, ngoại giao, đề cao tăng cường mạng lưới đồng minh, đối tác cả song phương và đa phương, cam kết tài chính cụ thể.

ARIA nhấn mạnh cần tập trung nguồn lực chống ảnh hưởng của Trung Quốc phương hại hệ thống quốc tế dựa trên luật lệ, nhất là ở Biển Đông, vấn đề vi phạm bản quyền và an ninh mạng, nhưng cũng để ngỏ khả năng hợp tác với Trung Quốc. ARIA cũng nêu nguy cơ hạt nhân Triều Tiên, khủng bố ở Đông Nam Á, đồng thời khuyến khích hợp tác kinh tế, thương mại, xuất khẩu năng lượng (khí hóa lỏng), thúc đẩy nhân quyền (ưu tiên truyền thống của quốc hội).

Để chứng tỏ không nói suông, quốc hội Mỹ cam kết chi 1,5 tỷ USD từ 2019-2023, ưu tiên hỗ trợ đồng minh, khôi phục hợp tác Nhóm Bộ tứ sau 10 năm (từng được Thủ tướng Nhật Abe khởi xướng năm 2007 với tập trận chung Malabar), trong đó coi Ấn Độ là “đối tác quốc phòng chính”; tái khẳng định cơ sở pháp lý quan hệ với Đài Loan qua Đạo luật Quan hệ với Đài Loan, Sáu Đảm bảo của Reagan, Đạo luật Thăm Đài Loan tháng 3/2018 (Trung Quốc phản ứng mạnh nhất về nội dung này qua phát biểu 2/1 của ông Tập Cận Bình); kiến nghị chính quyền đàm phán một khuôn khổ can dự kinh tế toàn diện với ASEAN, chú trọng hợp tác nâng cao năng lực giám sát biển, không để Trung Quốc thao túng đàm phán COC ở Biển Đông.

Thong diep kep manh me tu dao luat Sang kien Tran an chau A moi cua My hinh anh 2
Hai ngày sau khi tổng thống Mỹ ký thông qua Đạo luật Sáng kiến Trấn an châu Á, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, trong bài phát biểu kỷ niệm 40 năm ngày Bắc Kinh gửi thư cho Đài Loan kêu gọi thống nhất và chấm dứt đối đầu quân sự, đã cảnh báo sẽ chống lại những nỗ lực thúc đẩy độc lập cho hòn đảo này và kêu gọi thống nhất. Ảnh: Reuters.

Canh chừng trong

Thời chính quyền Trump, Quốc hội Mỹ càng được dư luận kỳ vọng đóng vai trò cân bằng, kiểm soát tính ngẫu hứng, khó lường mang sắc thái Tổng thống Trump. Tất cả nhân sự xuất thân tướng lĩnh cao cấp mà Trump từng ngưỡng mộ đều bất lực (từ Cố vấn An ninh quốc gia McMaster, Chánh Văn phòng Nhà Trắng John Kelly đến Bộ trưởng Quốc phòng Mattis) và may ra chỉ có đối trọng thể chế mang tính hiến định như Quốc hội với một số đòn bẩy (ngân sách, nhân sự) mới đủ khả năng giám sát, cảnh báo, bảo đảm tính ổn định và chiến lược trong hoạch định, triển khai chính sách.

Việc Tổng thống Trump ký ARIA cùng 12 đạo luật khác trong ngày cuối cùng của năm 2018 có thể nhằm lấy lòng Quốc hội 115 ngay trước thềm nhiệm kỳ mới. Một thượng viện do Cộng hòa kiểm soát nhưng có đồng thuận và tầm nhìn chiến lược cộng với một hạ viện do Dân chủ kiểm soát, đối trọng nhiều khả năng sẽ duy trì áp lực thường xuyên lên Chính quyền Trump trong triển khai ARIA cũng như Chiến lược Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương.

Dư luận dự báo thông qua ARIA, Quốc hội sẽ thực hiện vai trò cảnh báo, ngăn cản nguy cơ Trump hoặc thỏa hiệp, nhất là đàm phán thương mại đến thời hạn 1/3 (gần đây Trump tweet hai bên đang đạt “tiến bộ lớn” do lo ngại thị trường chứng khoán sụt giảm), hoặc quyết định đơn phương ngược với nỗ lực của chính phủ như quyết định rút quân khỏi Syria vừa qua.

Thong diep kep manh me tu dao luat Sang kien Tran an chau A moi cua My hinh anh 3
Cuộc họp nội các đầu năm của chính quyền Tổng thống Trump, ngồi bên phải ông là quyền Bộ trưởng Quốc phòng Patrick Shanahan, người thay thế cựu bộ trưởng James Mattis ra đi vì xung đột với tổng thống trong việc rút quân khỏi Syria. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, năm 2019 chính sách khu vực của Mỹ và quan hệ Mỹ – Trung sẽ còn nhiều diễn biến khó lường, nhất là với một tổng thống chỉ quan tâm làm hài lòng bộ phận cử tri trung thành khi bầu cử 2020 đang cận kề.

* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả, một người đang làm nghiên cứu ở Hà Nội.




15/7/2025, Động đất mạnh 7.3 tại tiểu bang Alaska

17/07/2025

15/7/2025, Lũ quét kinh hoàng ở tiểu bang New York

16/07/2025

Mưa lụt dâng cao lần 2 trở lại tiểu bang Texas ngày 14/7/2025

15/07/2025

Năm 2021, báo B.I. đã thu thập được sổ ghi phone khách hàng cuả tú ông Epstein và tên Trump được đánh dấu nhiều nhất

15/07/2025

Tỉ phú Musk nói những người quyền lực muốn danh sách khách hàng mua dâm trẻ em của ông Epstein bị xoá bỏ

15/07/2025

Năm 2019 thời TT Trump, tù nhân cùng phòng giam cho rằng ông Epstein chết không thể do tự tử

15/07/2025

Video camera trong nhà tù ở New York 2019 giám sát tù nhân mua bán tình dục Epstein bị cắt gần 3 phút trước khi chết do tự tử hay bị ám sát ?

15/07/2025

Vợ mới của danh hài Quang Minh ở TPHCM tiết lộ quá trình sanh em bé đầu lúc 21 tuổi, bé thứ 2 năm 2024 lúc 28 tuổi

15/07/2025

Luật sư ở New York nói gì video TT Trump đứng vui vẻ với ông Epstein, tú ông bán dâm trẻ em & đã chết do tự sát hoặc bị ám sát trong tù 2019 nhiệm kỳ 1 TT Trump

14/07/2025

14/7/2025, Tỉ phú Musk thách thức TT Trump có dám công khai danh sách khách hàng mua dâm trẻ em chưa chỉnh sửa cuả ông Epstein như đã hứa

14/07/2025

14/7/2025: Cơn thịnh nộ MAGA, người ủng hộ TT Trump xoay quanh vụ ‘hồ sơ Epstein, khách hàng mua dâm trẻ em ‘

14/07/2025

Thăm lâu đài độc đáo Việt Nam 2025, xây bằng 3 ngàn tấn đá nguyên khối để tặng cho người vợ ở Ninh Bình

14/07/2025

Youtuber từ Nha Trang lái xe đến Quảng Trị thăm gia đình bà 76 tuổi có 4 người con gần 50 tuổi mắc bịnh lạ, do chất độc da cam ?

14/07/2025

Ca sĩ Kiều Nga, em gái danh ca Elvis Phương, qua đời vì đột quị ở Little Saigon, Nam Cali ngày 13/7/2025 hưởng thọ 65 tuổi

14/07/2025

Ngày 8/7/2025, Lũ lụt cao gần 20 feet đổ bộ vào tiểu bang New Mexico, kế Texas

09/07/2025

Youtuber gốc Việt Houston nói gì lũ lụt chết hơn 109 người ở Texas ngày 4/7/2025? Nếu lụt chết người xảy ra ở VN là do lãnh đạo VC ?

09/07/2025

7/7/2025: Nhật Bản – Nam Hàn hết hồn sau khi nghe bảng thuế của Ông Trump

08/07/2025

Khám phá vẻ đẹp bí ẩn của Việt Nam 2025 nhìn từ trên cao

07/07/2025

Ngày 4/7/2025: Lũ lụt dâng cao khoảng 30 feet khu vực cắm trại Lễ Độc Lập hơn 120 người chết, tiếp tục tìm 170 người mất tích ở tiểu bang Texas

07/07/2025

Nguyên nhân nào gây ra trận lũ lụt lớn và chết người ở tiểu bang Texas vào Lể Độc Lập Mỹ 4/7/2025 ?

07/07/2025

Leave a Reply