Ottawa (New York Times) – Trong một buổi gây quỹ diễn ra tại Missouri vào hôm thứ Tư, Tổng thống Donald Trump đã khoe việc dựng chuyện Mỹ thâm thủng thương mại với nước láng giềng trong lần hội kiến với Thủ tướng Canada Justin Trudeau.
Bản tin này tràn ngập mặt báo Canada vào hôm nay, gây nên làn sóng bất bình.
Theo tường trình từ tờ Washington Post, ông Trump đưa ra những dữ kiện về thương mại với Canada mà không hề biết liệu có đúng hay không.
“Trudeau đến gặp tôi. Ông ta là người tốt, Justin. Anh ta bảo, ‘không, không, chúng tôi không có thâm thủng thương mại với Mỹ, không có, Donald à,’” ông Trump nói trong cuối băng ghi âm Washington Post có được. “Một người đàn ông đáng mến, ngoại hình đẹp, đến, và nói, ‘Donald à, chúng ta không có thâm thủng thương mại.’ Ông ta rất hãnh diện. Tôi đáp, ‘Sai rồi, Justin. Có đó.’ Tôi thậm chí không biết thật không nữa, tôi không biết, nhưng nói, ‘Ông sai rồi.’ Quý vị biết tại sao không? Vì chúng ta quá ngu … Và tôi nghĩ họ quá thông minh. Tôi nói, ‘Ông sai rồi, Justin.’ Ông ta đáp, ‘Không, chúng ta không có thâm thủng thương mại.’ Tôi nói, ‘Thôi được, nếu vậy, tôi cảm thấy khác.’ Tôi tiếp tục, ‘nhưng tôi không tin.’ Rồi tôi gọi một nhân viên ra, nhân viên ông ta, nhân viên của tôi, họ bước ra. Tôi bảo, ‘Đi kiểm tra lại vì tôi không thể tin.’ Rồi, ‘Thưa Ngài, Ngài quả thật đã đúng. Chúng ta không có thâm thủng thương mại, nhưng đó là chưa tính năng lượng và gỗ …Và khi tính thêm thì chúng ta mất $17 tỉ Mỹ kim một năm.’ Thật không thể tin được.”
Văn phòng Đại diện Thương mại Hoa Kỳ cho biết, Hoa Kỳ có thặng dư thương mại với Canada $12,1 tỉ Mỹ kim vào năm 2016. Theo số liệu của cơ quan, thương mại hàng hoá và dịch vụ của Mỹ với Canada ước tính tổng số $627,8 tỉ Mỹ kim, xuất cảng chiếm $320,1 tỉ, nhập cảng chiếm $307,6 tỉ, và thặng dư thương mai hàng hoá và dịch vụ với Canada là $12,5 tỉ Mỹ kim vào năm 2016. Trong một thông báo, chính phủ Canada cũng lưu ý điểm này, tuy nhiên, văn phòng Thủ tướng Trudeau từ chối đưa ra lời bình luận.
Trước tường trình của Washington Post, ông Trump vào hôm thứ Năm lên mạng Twitter nhấn mạnh rằng, Mỹ có thâm thủng thương mại với Canada, cũng giống như với hầu hết các quốc gia khác. “Thủ tướng Canada Justin Trudeau, một người rất tốt, không thích nói rằng Canada có thặng dư so với Mỹ (đang đàm phán), nhưng họ có … hầu như tất cả họ đều có … và đó là những gì tôi biết.”
Ông Bruce Heyman – cựu Đại sứ Mỹ tại Canada từ năm 2014 đến 2017 – đã chỉ trích ông Trump. “Nói xạo với láng giềng chỉ làm tổn thương mối quan hệ,” ông Heyman đăng trên Twitter. “Canada luôn sát cánh với chúng ta. Làm sao mà ông có thể làm tổn thương mối quan hệ này? Thật đáng hổ thẹn!”
Trong buổi nói chuyện tự do thoải mái, ông Trump cũng chỉ trích Hiệp ước Tự do Thương mại Bắc Mỹ. Tổng thống nhạo báng những chính trị gia muốn giữ hiệp ước này, gọi Mexico “bị làm hư,” còn Canada thì qua mặt Hoa Kỳ. “Thoả thuận tốt nhất là bóp chết nó và lập thoả thuận mới,” ông Trump tuyên bố.
Trước đó, sau khi xem danh sách các đòi hỏi từ các nhà đàm phán NAFTA của chính phủ Trump, Thủ tướng Canada đáp thẳng thừng, Canada chuẩn bị từ bỏ Hiệp ước này còn hơn là chấp thuận một thoả thuận tệ.