Quá trình điều tra các sai phạm xảy ra tại Tập đoàn dầu khí Việt Nam (PVN), Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố 24 người là lãnh đạo doanh nghiệp Nhà nước này.
Ông Đinh La Thăng bị tạm giam
Ngày 8/12, Cơ quan điều tra của Bộ Công an có quyết định khởi tố, bắt tạm giam ông Đinh La Thăng, Phó ban Kinh tế Trung ương.
Cụ thể, Cơ quan Cảnh sát điều tra và Cơ quan An ninh điều tra đang điều tra mở rộng vụ án Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng và Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản, xảy ra tại Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), gây thiệt hại 800 tỷ đồng của PVN góp vốn vào Oceanbank và vụ án Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC) và Dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2.
Căn cứ tài liệu điều tra thu thập được, Cơ quan Cảnh sát điều tra và Cơ quan An ninh điều tra – Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng theo quy định tại Điều 165 – Bộ luật Hình sự, ra Lệnh bắt bị can để tạm giam và Lệnh khám xét đối với ông Đinh La Thăng, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên PVN.
VKSND tối cao đã phê chuẩn các quyết định và lệnh trên. Cơ quan Cảnh sát điều tra và Cơ quan An ninh điều tra – Bộ Công an đã thực hiện tống đạt Quyết định Khởi tố bị can và thi hành Lệnh bắt, khám xét đối với ông Đinh La Thăng theo đúng quy định của pháp luật.
Cùng ngày, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an đã khởi tố bị can về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng, ra lệnh bắt bị can để tạm giam, lệnh khám xét đối với ông Nguyễn Quốc Khánh (57 tuổi, ở quận Đống Đa, Hà Nội), nguyên Phó tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam.
17 sếp PVN liên quan đến vụ án Trịnh Xuân Thanh
Ngoài ông Thăng và Khánh, trong năm 2016 và 2017, có 22 cán bộ ngành dầu khí dính lao lý.
Cụ thể, ngày 15/9/2016, Cục cảnh sát điều tra tội phạm về kinh tế và tham nhũng (C46, Bộ Công an) khởi tố vụ án, khởi tố bị can 4 lãnh đạo chủ chốt của Tổng công ty xây lắp dầu khí Việt Nam (PVC), gồm Tổng giám đốc Vũ Đức Thuận, 2 Phó tổng giám đốc Nguyễn Mạnh Tiến, Trương Quốc Dũng và Kế toán trưởng Phạm Tiến Đạt.
Cả 2 người này bị tạm giam để điều tra về tội Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng do liên quan đến khoản thua lỗ gần 3.300 tỷ đồng. Đây là một trong những đại án kinh tế được Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng Trung ương chỉ đạo điều tra, xử lý.
Một ngày sau (16/9), Bộ Công an khởi tố bị can ông Trịnh Xuân Thanh, cựu Chủ tịch HĐQT PVC về cùng tội danh. Xác định ông này bỏ trốn, cảnh sát đã truy nã quốc tế ông Thanh. Sau hơn 300 ngày trốn ra nước ngoài, theo Bộ Công an, ngày 31/7, Trịnh Xuân Thanh đã về nước đầu thú.
Mở rộng vụ án, trung tuần tháng 2, C46 tiếp tục khởi tố 5 người khác, trong số này có ông Lương Văn Hòa (nguyên giám đốc Ban Điều hành Dự án Vũng Áng – Quảng Trạch).
Danh sách các sếp dầu khí dính vòng lao lý tiếp tục nối dài khi cuối tháng 3, cơ quan công an bắt thêm ông Đỗ Văn Hồng (nguyên Chủ tịch HĐQT PVC kiêm Tổng giám đốc Công ty PVC-KB) và Nguyễn Mạnh Tiến (nguyên Phó tổng giám đốc Tổng công ty PVC). Hai cựu cán bộ ngành dầu khí được xác định là đồng phạm trong vụ án Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Ngày 25/9, VKSND Tối cao tiếp tục phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam và lệnh khám xét đối với Kế toán trưởng kiêm Trưởng ban kế toán và kiểm toán Tập đoàn dầu khí Việt Nam Lê Đình Mậu về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Ngoài ra, VKSND Tối cao còn phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, lệnh khám xét đối với 3 người khác là các ông Vũ Hồng Chương (nguyên Trưởng ban quản lý dự án điện lực dầu khí Thái Bình 2), Trần Văn Nguyên (Kế toán trưởng BQL dự án điện lực dầu khí Thái Bình 2) và Nguyễn Ngọc Quý (nguyên Phó chủ tịch HĐQT PVC).
Gần đây nhất, ngày 29/9/2017, Bộ Công an tống đạt quyết định khởi tố bị can, lệnh cấm đi khỏi nơi cư trú và khám xét đối với Nguyễn Anh Minh (Tổng giám đốc PVC) về tội Tham ô tài sản.
Cùng ngày, cơ quan điều tra cũng tống đạt quyết định khởi tố bị can, lệnh bắt tạm giam đối với Chánh văn phòng PVC Bùi Mạnh Hiển và ông Nguyễn Đức Hưng, nguyên Trưởng Phòng Tài chính, Kế toán Ban điều hành Dự án Vũng Áng – Quảng Trạch thuộc PVC về cùng tội danh.
5 sếp bị khởi tố trong vụ án Oceanbank
Khoản thiệt hại 800 tỷ đồng của Tập đoàn dầu khí Việt Nam khi góp vốn vào Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đại dương (Oceanbank) cũng là một trong những nội dung được Bộ Công an điều tra.
Người đầu tiên bị bắt trong vụ án Oceanbank là Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên PVN, người đại diện góp vốn của Tập đoàn dầu khí Việt Nam tại ngân hàng Đại Dương. Ông Sơn bị đưa ra xét xử về 3 tội Tham ô tài sản, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ gây hậu quả nghiêm trọng và Cố ý làm trái các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Tại phiên tòa, ông Nguyễn Xuân Sơn khai trong tổng số tiền hơn 200 tỷ đồng nhận từ Hà Văn Thắm (cựu Chủ tịch Oceanbank) để chi đối ngoại, ông ta có đưa cho Phó tổng giám đốc PVN Ninh Văn Quỳnh (lúc đó đang giữ chức Kế toán trưởng PVN) khoảng 30-40 tỷ đồng. Sau cuộc đối chất, ông Quỳnh khai đã nhận từ Nguyễn Xuân Sơn 20 tỷ đồng để chi cho các hoạt động của tập đoàn.
Ngày 31/8, Ninh Văn Quỳnh bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Hai tuần sau, cơ quan điều tra khởi tố bổ sung ông Quỳnh về tội Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản.
Ngày 13/9, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bổ sung đối với bị can Ninh Văn Quỳnh (Phó tổng giám đốc PVN) về tội Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản theo Điều 280 Bộ luật Hình sự. Ninh Văn Quỳnh, nguyên Kế toán trưởng của PVN, hiện là Phó Tổng Giám đốc của PVN được Nguyễn Xuân Sơn nhắc đến nhiều với tư cách là người nhận tiền chi đối ngoại cho lãnh đạo PVN.
Quá trình điều tra mở rộng giai đoạn II vụ án Hà Văn Thắm, Bộ Công an còn xác định các ông Nguyễn Xuân Thắng, Nguyễn Thanh Liêm, Vũ Khánh Trường, nguyên Thành viên Hội đồng thành viên PVN, có hành vi Cố ý làm trái gây thiệt hại 800 tỷ đồng trong việc PVN góp vốn điều lệ vào Oceanbank.
Tội cố ý làm trái bị phạt tù đến 20 năm
Điều 165 Bộ luật Hình sự, quy định tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng:
1. Người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây thiệt hại từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng hoặc dưới 100 triệu đồng, đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 3 năm đến 12 năm:
a) Vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác;
b) Có tổ chức;
c) Dùng thủ đoạn xảo quyệt;
d) Gây thiệt hại từ 300 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng khác.
3. Phạm tội gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khác thì bị phạt tù từ 15 đến 20 năm.
4. Người phạm tội còn có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.
Ông Đinh La Thăng bị bắt, khởi tố
Ngày 8/12, Cơ quan điều tra của Bộ Công an có quyết định khởi tố, bắt tạm giam ông Đinh La Thăng. Nhiều người liên tục ra vào nhà ông Thăng ở khu đô thị Sông Đà.
Ngày 8/12, Cơ quan cảnh sát điều tra (Bộ Công an) đã có lệnh khởi tố, bắt tạm giam với ông Thăng để điều tra tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng. Ông Nguyễn Quốc Khánh (sinh năm 1960, ở quận Đống Đa, Hà Nội), nguyên Phó tổng Giám đốc Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) cũng bị khởi tố, bắt tạm giam về hành vi trên.
Theo ghi nhận của Zing.vn, từ 17h-18h, nhiều người ra vào liên tục nhà ông Đinh La Thăng ở khu đô thị Sông Đà, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội. Hơn 18h, một xe biển xanh xuất hiện tại đây.
Lúc 19h, nhiều người tập trung phía sau cửa nhà ông Thăng. Cảnh sát khu vực đã xuất hiện để dẹp an ninh và kiểm soát người lạ ra vào khu vực này.
Có khoảng 40 phóng viên các báo có mặt ở khu đô thị trên.
Điều tra 2 vụ án liên quan đến trách nhiệm của ông Thăng
Chiều 8/12, tại Hà Nội, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tiến hành phiên họp thứ 18.
Tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thảo luận, biểu quyết thông qua nghị quyết “Về việc khởi tố bị can, bắt tạm giam, khám xét và tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội đối với ông Đinh La Thăng, Đại biểu Quốc hội khóa XIV”.
Đồng thời tại phiên họp này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đã biểu quyết thông qua nghị quyết “Về việc khởi tố bị can, bắt tạm giam, khám xét và tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội đối với ông Nguyễn Quốc Khánh, Đại biểu Quốc hội khóa XIV”. Ông Nguyễn Quốc Khánh nguyên là Chủ tịch Hội đồng Thành viên PVN.
Ông Đinh La Thăng, nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên PVN, hiện là Ủy viên Ban chấp hành Trung ương Đảng, Phó trưởng ban Kinh tế Trung ương, đại biểu Quốc hội khóa XIV, liên quan đến hai vụ án kinh tế nghiêm trọng mà cơ quan Công an đang điều tra.
Một là Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 165 Bộ luật Hình sự); Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản (Điều 280 Bộ luật Hình sự), gây thiệt hại 800 tỷ đồng trong việc góp vốn của PVN vào Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đại Dương (Oceanbank).
Hai là Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; Tham ô tài sản (Điều 278 Bộ luật Hình sự) xảy ra tại Tổng Công ty Xây lắp dầu khí (PVC) liên quan Dự án Nhiệt điện Thái Bình II.
Ông Thăng có liên quan gì đến vụ thiệt hại 800 tỷ đồng?
Hồi tháng 4, Ủy ban Kiểm tra Trung ương (UBKT) đã họp kỳ thứ 14. Tại kỳ họp này, cơ quan chức năng xác định ông Đinh La Thăng đã vi phạm Quy chế làm việc Hội đồng quản trị (HĐQT) Tập đoàn.
Cụ thể, ông Thăng ký thỏa thuận tham gia góp vốn giữa ông Đinh La Thăng, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn và Chủ tịch HĐQT Oceanbank (có nội dung: Tập đoàn tham gia góp vốn 20% trở lên; cử cán bộ tham gia quản trị, điều hành; đề nghị các đơn vị thành viên sử dụng dịch vụ của Oceanbank) trước khi HĐQT Tập đoàn họp thống nhất nội dung trên.
Ngày 31/8, mở rộng giai đoạn 2 sai phạm trong vụ Oceanbank, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an xác định Nguyễn Xuân Sơn (nguyên Chủ tịch Hội đồng thành viên PVN), Ninh Văn Quỳnh (nguyên Kế toán trưởng PVN, hiện là Phó tổng giám đốc PVN); Nguyễn Xuân Thắng, Nguyễn Thanh Liêm, Vũ Khánh Trường (nguyên thành viên Hội đồng thành viên PVN) đã có hành vi Cố ý làm trái gây thiệt hại 800 tỷ đồng trong việc PVN góp vốn điều lệ vào Oceanbank. Do đó, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã quyết định khởi tố 5 bị can trên về tội Cố ý làm trái quy định của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.
Cuối tháng 8, TAND Hà Nội đưa 51 bị cáo liên quan vụ án ra xét xử với 4 tội danh: Cố ý làm trái quy định nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng; Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng, Tham ô tài sản, Lạm dụng chức vụ quyền hạn chiếm đoạt tài sản.
Sau hơn 20 ngày diễn ra phiên xử, tòa Hà Nội đã tuyên tử hình Nguyễn Xuân Sơn (cựu Tổng giám đốc), án chung thân với Hà Văn Thắm (cựu Chủ tịch HĐQT), 22 năm tù với Nguyễn Minh Thu (cựu Tổng giám đốc)… liên quan đến hàng loạt các sai phạm về kinh tế tại Ngân hàng Đại Dương (Oceanbank).
Sau phiên tòa, HĐXX tiếp tục kiến nghị điều tra làm rõ hành vi của các cá nhân liên quan đến quản lý nguồn vốn góp của tập đoàn dầu khí ở Oceanbank.
Sai phạm tại dự án Nhà máy nhiệt điện Thái Bình 2
Dự án Nhiệt điện Thái Bình 2 được giao cho Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam – PVC, công ty con của PVN triển khai.
Cơ quan điều tra xác định, mặc dù mới chỉ có chủ trương giao Tổng Công ty Cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam thực hiện gói thầu EPC, chưa ký Hợp đồng EPC nhưng trước đó, Tập đoàn Dầu khí Việt Nam đã làm thủ tục chuyển hơn 8,2 triệu USD và hơn 1.317 tỷ đồng cho Ban quản lý dự án điện lực dầu khí Thái Bình 2 để tạm ứng 6,6 triệu USD và 1.312 tỷ đồng cho PVC, gây thiệt hại cho Nhà nước số tiền lãi phát sinh từ thời điểm tạm ứng đến thời điểm hợp đồng EPC có hiệu lực (11/10/2011).
Sau đó, PVC lại dành 1.080 tỷ đồng tiền tạm ứng đem đi tất toán nợ gốc vay ngân hàng 425 tỷ đồng, trả lãi vay ủy thác của PVN, hỗ trợ vốn Nhà máy Nhiên liệu sinh học Phú Thọ 74 tỷ đồng; hỗ trợ vốn công trình Vũng Áng 103 tỷ đồng; hỗ trợ vốn các công trình khác 156 tỷ đồng…
Tính đến năm 2012, báo cáo tài chính của PVC mới chỉ thể hiện khoản đầu tư vào đây là 133 tỷ đồng vào dự án Nhiệt điện Thái Bình 2, đến năm 2013 mới chỉ là 802 tỷ đồng. Trước đó năm 2011, báo cáo tài chính của PVC chưa xuất hiện khoản đầu tư này.
Ngoài ra, tiền tạm ứng dự án này còn bị PVC góp vốn vào 5 công ty con, 3 công ty trong đó gặp thua lỗ, không thu hồi được vốn khiến PVC phải trích lập dự phòng và hạch toán kinh doanh thua lỗ.
Trong khi đó, PVN phải chuẩn bị nguồn tiền để khởi động lại dự án nhiệt điện này, tháng 8/2013, PVN đã vay Ngân hàng hợp tác quốc tế Nhật Bản (JBIC) và một số tổ chức tín dụng khác tổng số 226 triệu USD. Tháng 12/2013, PVN lại tiếp tục phải vay thêm 795,25 triệu USD… để đẩy nhanh tiến độ xây dựng dự án.
Liên quan đến vụ việc, ngoài ông Lê Đình Mậu (45 tuổi, Kế toán trưởng kiêm Trưởng ban kế toán và kiểm toán Tập đoàn Dầu khí Việt Nam – PVN), VKSND Tối cao còn phê chuẩn quyết định khởi tố bị can, lệnh khám xét đối với 3 người khác là các ông Vũ Hồng Chương (64 tuổi, nguyên Trưởng ban quản lý dự án điện lực dầu khí Thái Bình 2 thuộc PVN), Trần Văn Nguyên (38 tuổi, Kế toán trưởng Ban quản lý dự án điện lực dầu khí Thái Bình 2) và Nguyễn Ngọc Quý (64 tuổi, nguyên Phó chủ tịch HĐQT Tổng công ty cổ phần xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVC).
Quá trình điều tra, cơ quan chức năng phát hiện dấu hiệu sai phạm trong việc tạm ứng tiền trước khi ký hợp đồng EPC của Dự án Nhà máy Nhiệt điện Thái Bình 2.
Tội Cố ý làm trái quy định của Nhà nước bị xử lý ra sao?
Theo Điều 165 Bộ luật hình sự, người nào lợi dụng chức vụ, quyền hạn cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây thiệt hại từ 100 triệu đồng đến dưới 300 triệu đồng hoặc dưới 100 triệu đồng, đã bị xử lý kỷ luật về hành vi này mà còn vi phạm gây hậu quả nghiêm trọng, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
Trường hợp phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị phạt tù từ 3 năm đến 12 năm: Vì vụ lợi hoặc động cơ cá nhân khác; Có tổ chức; Dùng thủ đoạn xảo quyệt hay gây thiệt hại từ 300 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng hoặc gây hậu quả rất nghiêm trọng khác.
Nếu phạm tội gây thiệt hại từ 1 tỷ đồng trở lên hoặc gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng khác thì bị phạt tù từ 15 đến 20 năm.
Người phạm tội còn có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản, cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm.