Hơn 200 năm trước, khi viết bản Hiến Pháp, các nhà lập quốc chưa nghĩ đến sức khỏe của nhà lãnh đạo Hoa Kỳ, do đó tình trạng y khoa cá nhân không phải là một điều kiện được quy định bằng luật. Nhưng sức khỏe là nhu cầu chung cho mọi công việc, và giống như người đi xin việc phải nạp một thứ chứng chỉ y khoa nào đó theo đòi hỏi, theo lý lẽ tự nhiên trong hồ sơ ứng cử cũng cần có loại giấy tờ này.

Cử tri quan tâm đến tất cả mọi vấn đề của các ứng cử viên tổng thống nên có quyền được biết về tình trạng lành mạnh của họ và theo thời gian đòi hỏi này trở thành một thông lệ, tuy không phải là luật. Tuy nhiên, hồ sơ y khoa thuộc lãnh vực riêng tư của cá nhân và các bác sĩ không được phép tiết lộ. Vì vậy, trong lịch sử, có rất nhiều trường hợp các ứng cử viên tổng thống không cho biết đầy đủ, chưa kể là cố tình che giấu.

Hôm Chủ Nhật, 11 Tháng Chín, trong khi tham dự buổi lễ tưởng niệm nạn nhân 9/11 ở New York, bà Hillary Clinton phải bỏ về nửa chừng vì bị choáng váng gần ngã gục và các phụ tá phải dìu ra xe. Sau đó, người ta được biết bà bị sưng phổi từ hai ngày trước, trong một đợt chứng bệnh đường hô hấp mà nhiều người khác trong ban tranh cử cũng bị lây nhiễm. Bà phải tạm ngưng các chuyến tranh cử trong bốn ngày, tới sáng Thứ Năm, mới hồi phục và đến nói chuyện vận động ở Greensboro, North Carolina.

Nhưng chuyện tình cờ ấy trở thành đề tài để phía Cộng Hòa khai thác, tố cáo ban tranh cử Dân Chủ che giấu, không công bố thực trạng sức khỏe của bà. Hãng thông tấn AP cho biết từ cuộc tranh cử thượng nghị sĩ và sau đó những chuyến di chuyển không ngừng trong nước ở kỳ vận động tranh cử năm 2008 và ngoài nước và thời gian làm ngoại trưởng đã có ảnh hưởng đến sức khỏe của bà. Từ nay cho đến ngày bầu cử 8 Tháng Mười Một, bà sẽ còn rất nhiều vất vả, và theo Fox News, cơ quan truyền thông thiên Cộng Hòa, “ông Trump khỏe như một con bò mộng, còn bà Clinton với bệnh tình như người ta đã biết hoặc còn che giấu. Tất cả sẽ hiện rõ qua ba cuộc tranh luận sắp tới.”

Trước thắc mắc hay lo lắng của cử tri, cả hai ban tranh cử đều hứa hẹn sẽ minh bạch hóa hồ sơ y khoa của hai ứng cử viên “trong một chừng mực thích đáng,” nhưng không xác định thời điểm.

Ban tranh cử Donald Trump hôm Thứ Ba công bố một lá thư của Bác Sĩ Harold Bornstein cho biết qua khám nghiệm y khoa mới đây, tình trạng sức khỏe của ông Trump là rất tốt. Tuy vậy, phân tích việc này, báo The Daily Beast nói “hồ sơ y khoa của ông Trump còn kém lành mạnh hơn cả cuộc tranh cử của ông.” Theo tờ báo, “bác sĩ của ông Trump cũng huênh hoang chẳng khác gì ông.” Lá thư của Bác Sĩ Bornstein không mô tả chi tiết và kết quả khám nghiệm mà khơi khơi khẳng định là “nếu đắc cử ông Trump sẽ là người mạnh khỏe nhất được bầu làm tổng thống.”

Báo The Daily Beast dẫn lời các chuyên gia nói rằng không bác sĩ đúng đắn nào có thể có bằng cớ và nói những lời lẽ thiếu chuyên nghiệp như thế. Thêm nữa, người ta nhớ rằng ông Trump từng được miễn phục vụ trong chiến tranh Việt Nam vì mắc chứng xương nổi gai trầm trọng và bây giờ khám nghiệm của Bác Sĩ Bornstein không biết hay không giải thích gì về điều ấy.

Ông Harold Bornstein là bác sĩ chuyên khoa đường tiêu hóa, là y sĩ riêng của ông Trump từ năm 1980, làm việc ở Mahattan cùng với ông bố Jacob. Sau khi nhận lá thư cho biết về tình trạng sức khỏe của mình, ông Trump đã gởi qua “twitter” cám ơn vị bác sĩ, nhưng không lâu sau đó, những lời này bị xóa. Lý do là ông Trump viết lầm, cám ơn Bác Sĩ Jacob Bornstein đã chết năm 2010!

Trong lịch sử Hoa Kỳ, việc che giấu tình trạng bệnh tình thời gian tranh cử hay khi đang trong nhiệm kỳ tổng thống là chuyện không hiếm.

Tổng Thống Woodrow Wilson (1913-1921) nhiều lần bị tai biến mạch máu não, lần nặng vào lúc gần cuối nhiệm kỳ, và hai năm cuối cùng ông chỉ có thể làm việc với sự trợ giúp của bà vợ.

Năm 1893, Tổng Thống Grover Cleveland khám phá một khối u trong miệng, triệu chứng ung thư cuống họng. Không muốn để công chúng biết chuyện này, ông đem toán bác sĩ phẫu thuật lên một du thuyền mượn của người bạn, lấy cớ đi chơi trong bốn ngày để mổ lấy đi khối u. Giải phẫu thành công, vì đây chỉ là khối u lành và ông tiếp tục chức vụ hết nhiệm kỳ tới năm 1897.

Vị tổng thống mang bệnh lâu dài nhất là ông Franklin Roosevelt, mắc chứng bệnh bại liệt từ năm 1921 khi mới 39 tuổi, đi đứng phải chống gậy. Năm 1933, Roosevelt đắc cử và là tổng thống Mỹ duy nhất được phép tái ứng cử đến lần thứ tư rồi chết khi nhiệm kỳ cuối cùng mới kéo dài được hai tháng.

Tổng Thống Dwight Eisenhower (1953-1961) ba lần bệnh nặng trong hai nhiệm kỳ, xung tim năm 1955 phải vào bệnh viện nhiều tuần lễ, năm sau giải phẫu ruột khẩn cấp và tới năm 1957 tai biến mạch máu não nhẹ.

Tình trạng y khoa của Tổng Thống John F. Kennedy hầu như không ai biết cho đến khi ông bị ám sát. Ðắc cử năm 1960 ở tuổi 43 và là tổng thống Mỹ trẻ tuổi nhất, người ta thường tin rằng ông không có vấn đề gì về sức khỏe. Thật ra, ông mắc nhiều chứng bệnh về xương, đau lưng, phải dùng nhiều loại thuốc giảm đau và thuốc ngủ. Trong hai năm rưỡi ở Tòa Bạch Ốc, ông phải vào bệnh viện đến chín lần, và việc này được giữ kín.

Tổng Thống Ronald Reagan, 69 tuổi khi đắc cử lần đầu, là tổng thống cao tuổi nhất, nhiều lần phải giải phẫu và các sử gia đặt vấn đề sức khỏe của ông có tác động thế nào đến những quyết định quan trọng chẳng hạn như là trong vụ tai tiếng Iran-Contra.

Tổng Thống George H.W. Bush (1989-1993) ngất xỉu trước máy truyền hình giữa buổi tiệc do Thủ Tướng Nhật Kichi Miyazawa khoản đãi ở Tokyo năm 1992.

Năm 1979, Tổng Thống Jimmy Carter cũng đã từng xỉu ở Maryland. Còn Phó Tổng Thống Dick Cheney từng bốn lần bị xung tim trước khi đắc cử.

Ông Barack Obama rõ ràng là vị tổng thống có sức khỏe tốt nhất. Trong kỳ tranh cử năm 2008, ở tuổi 47, ông công bố hồ sơ y chỉ gồm 276 chữ của bác sĩ mô tả tất cả xét nghiệm kết luận không có vấn đề gì.

Cùng lúc đó, Thượng Nghị Sĩ John McCain, đối thủ của ông Obama, từng có triệu chứng ung thư da và bị thương trong chiến tranh, công bố đầy đủ hồ sơ y khoa cá nhân dày hơn 1,000 trang.

Năm nay, hai ứng cử viên Donald Trump và Hillary Clinton đều ở tuổi cao, 70 và 68, cho nên trong cuộc tranh cử vấn đề sức khỏe dễ là đề tài được công chúng chú ý.