Hoài Linh có cái sai là tính kịp thời chi tiêu tiền cứu trợ không được bảo đảm. Người góp tiền từ thiện luôn mong muốn đồng tiền mình góp được sử dụng đúng mục đích, gồm cả việc đúng thời điểm. Hoài Linh chỉ làm muộn thôi, chưa nói đến chuyện gì khác, người góp tiền có quyền trách nghệ sĩ, phải chấp nhận.
Nghệ sĩ nhận tiền quyên góp từ thiện từ người hâm mộ là nhận một “món nợ”. Làm từ thiện nghĩa là làm vì cộng đồng, phải coi đó là việc quan trọng của mình để ưu tiên làm sớm.
Ngoài việc chậm làm từ thiện, Hoài Linh cũng mắc sai lầm là không có giải trình minh bạch. Dù Hoài Linh đã chuyển được hay chưa chuyển được số tiền quyên góp từ thiện thì hiện số tiền có bao nhiêu, giữ ở tài khoản nào, kế hoạch xử lý tiền đó ra sao thì anh phải thông tin công khai. Bằng không, để mọi người phát hiện ra như Hoài Linh mấy ngày qua thì đó là sai sót của anh, cần khắc phục nhanh.
Về khung pháp luật, hiện nay chưa có pháp luật hướng dẫn cụ thể những hoạt động từ thiện kiểu này. Một số văn bản quy định như nghị định 64 (2008) và 93 (2019) nhưng không tương thích, không đầy đủ. Nghị định 64 cấm cá nhân không được làm từ thiện theo tôi là nên bỏ, thay vào đó là nên cho phép các cá nhân như các nghệ sĩ được làm từ thiện nhưng cần đưa ra cách thức, tiêu chuẩn cho hoạt động từ thiện này, đồng thời có cơ chế để bên thứ ba, ví dụ như chính quyền có thể giám sát việc làm từ thiện của các cá nhân để bảo đảm tính công khai, minh bạch, trách nhiệm giải trình.
Nhưng hiện nay pháp luật đang thiếu những điều này, việc nghệ sĩ huy động quyên góp làm từ thiện trở thành quan hệ dân sự thông thường giữa bên cho và bên nhận nên mới dẫn đến những chuyện rắc rối.
Nghệ sĩ có trái tim nhân ái, lại có tên tuổi hình ảnh nên họ có thể làm tốt việc kêu gọi quyên góp từ thiện hơn người bình thường.
Nghệ sĩ khi làm từ thiện, một việc rất phức tạp và mất thời gian, rất cần phải có sự tư vấn về cách làm từ các luật sư có kinh nghiệm, một người hỗ trợ pháp lý, để bảo vệ cho chính mình, bởi chỉ cần chút sơ sẩy là rất dễ gặp rắc rối pháp lý, thành vi phạm pháp luật – tội lạm dụng lòng tin của người khác.
* Một lãnh đạo Vụ Ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính: Người đứng ra quyên góp phải có trách nhiệm công khai việc sử dụng số tiền
Theo Vụ Ngân sách nhà nước, Bộ Tài chính đã hoàn thiện dự thảo nghị định về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Dự thảo nghị định sẽ được trình Chính phủ ban hành trong tháng 6.
Để đảm bảo tiền quyên góp từ thiện đến kịp thời với người dân bị ảnh hưởng thiên tai, bão lũ, dịch bệnh…, trong dự thảo, Bộ Tài chính đề nghị cá nhân muốn vận động nguồn tài trợ thì phải thông báo với chính quyền nơi mình cư trú về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động.
Còn khi đi làm từ thiện thì cá nhân đứng ra vận động, từ thiện phải thông báo và phối hợp với chính quyền địa phương – nơi tiếp nhận hỗ trợ để được hướng dẫn, phân phối, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện. Bởi chính quyền nơi tiếp nhận là nắm tốt nhất thông tin trên địa bàn của họ có những ai không may bị ảnh hưởng, thiệt hại do dịch bệnh, thiên tai… và mức độ như thế nào.
Tư duy xây dựng chính sách lần này là quy định phải đảm bảo quyền lợi của người làm từ thiện. Vì từ trước đến nay, dư luận không quan tâm nhiều đến quyền lợi của người đóng góp.
Do đó, ngoài quy định trên, cá nhân đứng ra huy động, vận động từ thiện còn phải có trách nhiệm công khai nguồn đóng góp tự nguyện như qua Facebook, email,… cho cá nhân, tổ chức tài trợ, tùy theo thỏa thuận giữa hai bên.
Về thời gian chuyển tiền hỗ trợ, vị lãnh đạo Vụ Ngân sách nhà nước cho biết quy định tới đây cũng xử lý việc này. Theo đó, cá nhân đứng ra vận động, quyên góp từ thiện sẽ cam kết với nhà tài trợ là thời gian triển khai việc này. Mặt khác, địa phương tiếp nhận tài trợ cũng phải có quy định thời gian tiếp nhận khoản tài trợ đến khi nào.
“Trường hợp hết thời gian tiếp nhận mà số tiền tài trợ chưa trao hết thì cá nhân đứng ra kêu gọi, vận động từ thiện sẽ phải công khai đã số tiếp nhận, tiền đã hỗ trợ và số dư nếu còn là bao nhiêu. Nguồn vận động, tài trợ phải được công khai, minh bạch”, vị này cho hay.