Bên trong một tòa nhà cao ở Alexandria thuộc bang Virginia có một phòng xử án chờ sẵn Edward Snowden, người đang bị Mỹ truy lùng vì tiết lộ các bí mật quốc gia.
Edward Snowden đã gây rúng động toàn thế giới khi tiết lộ các chương trình theo dõi bí mật của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ.
Nhưng nếu kẻ tuýt còi Mỹ xuất hiện tại đây và có thể chỉ trong chốc lát, thì thành tích xử án ở Eastern District từ xưa tới nay cho thấy sự thực thi luật pháp rất nhanh chóng và chính xác.
Cơ sở hiện đại với an ninh được thắt chặt nằm ở ngay phía nam thủ đô nước Mỹ này từng là nơi diễn ra nhiều vụ xử “nhanh như chớp”. Các vụ án an ninh quốc gia cấp cao thường được xử ở đây.
Eastern District cũng là nơi tiếp nhận đơn kiện của chính phủ Mỹ nhằm vào Snowden với các cáo buộc vi phạm Đạo luật Chống Gián điệp. Đến nay vẫn chưa có bản cáo trạng nào được đưa ra.
Trong khi vụ Snowden là bất thường và dính đến những bí mật mà có thể kéo dài nhiều năm, Eastern District là một trong những nơi hiện thực hóa khái niệm “phiên tòa tốc hành”. Đó là lý do một người trong cương vị của Snowden – giờ đang tị nạn tạm thời tại Nga – phải nghĩ về động thái tiếp theo của mình.
Vậy một kẻ tiết lộ bí mật của Cơ quan An ninh quốc gia Mỹ sẽ làm gì? Dưới đây là 5 khả năng mà Snowden có thể lựa chọn
Tìm đường tới một nơi tị nạn tương đối “lâu dài”
Snowden đã được tị nạn chính trị tạm thời tại Nga. “Đây là một thành công rất lớn đối với Snowden. Nó cho phép anh ta có trọn một năm vạch ra các lựa chọn, cân nhắc liệu mình có thể tới được một trong những nước thiện chí ở Nam Mỹ hay không. Nó cũng giúp cho anh ta thoát khỏi cảnh tù túng ở khu quá cảnh sân bay và bước vào nước Nga, nơi anh ta hẳn phải có bạn bè và cộng sự”, một luật sư chuyên về dẫn độ quốc tế tên là Jacques Semmelman bình luận.
Mặt hạn chế đối với Snowden là thời gian anh ta được tị nạn tại Nga chỉ có hạn. “Nó gợi khả năng rằng phải có điều gì đó mới mẻ xuất hiện trong vòng một năm tới”, cựu quan chức FBI Tom Fuentes nói.
Thương lượng một giải pháp và trở về Mỹ
Ngay từ lúc đầu, bố của Edward Snowden, Lon Snowden, đã hy vọng rằng sẽ có một cách để dàn xếp cho con trai ông trở về Mỹ. Nhưng đến tuần trước, ông Lon đột ngột thay đổi quan điểm sau khi nghe Quốc hội và chính quyền Obama dẫn giải về vụ việc. “Trong hoàn cảnh này, tôi không tin điều đó là có thể. Vì vậy, tôi nghĩ Nga là nơi tốt nhất cho con tôi. Nga có sức mạnh và lý lẽ để bảo vệ con trai tôi”.
Tuy vậy, các chuyên gia cho rằng Bộ Tư pháp Mỹ sẽ không muốn đạt một thỏa thuận dọn đường cho Snowden trở về. “Mỹ sẽ không đàm phán với những kẻ chạy trốn, như một vấn đề chính sách”, trích lời ông Semmelman.
Edward Snowden đã được Nga cho tị nạn tạm thời 1 năm.
Dẫn độ
Đây là khả năng mà Snowden ít phải bận tâm nhất vào lúc này. Mỹ không có hiệp ước dẫn độ với Nga. Tại sao? Bởi vì chính một số thượng nghị sĩ Mỹ đã đấu tranh cho điều đó vì lo sợ Nga có thể đòi Mỹ trao nộp những người chống đối Moscow và những người đào tẩu khác. Cơ hội cho Mỹ nhanh chóng thông qua một hiệp ước dẫn độ là khó có thể.
Chơi trò “không hộ chiếu”
Đây có thể là một vấn đề đối với Snowden. Khi anh ta chính thức bị buộc tội cũng là lúc Bộ Ngoại giao Mỹ thu hồi hộ chiếu của anh ta. Theo Fuentes, các thỏa thuận quốc tế cho phép chính phủ các nước trục xuất những người không có hộ chiếu hợp lệ tới nước mà họ xuất phát từ đó hoặc tới nước mà họ có quyền công dân.
“Vì vậy, trong trường hợp này, Nga có thể làm điều đó vào bất kỳ thời điểm nào – họ có thể đã làm điều đó, và họ có thể hành động ngay bây giờ – họ có thể đưa anh ta lên một chuyến bay thẳng tới Mỹ và nói lời tạm biệt… hoặc tới Hongkong, nơi Snowden có mặt trước khi đến Nga”.
Hongkong có hiệp ước dẫn độ với Mỹ.
Tới sứ quán của một nước để trú ẩn
Các chuyên gia cho hay, “hạ trại” ở một sứ quán nước ngoài tại Moscow hoặc nơi nào đó luôn là một khả năng có thể.
Julian Assange, người sáng lập trang mạng chuyên cung cấp thông tin mật rò rỉ, hiện đang trú ẩn bên trong Sứ quán Ecuador ở London. Và Snowden hiện đang đi lại cùng với một đại diện của WikiLeaks. “Ngay khi anh ta có mặt trong một tòa sứ quán, thuộc chủ quyền của một nước khác, thì Mỹ chẳng thể làm gì được”, Semmelman nhận xét.
Một viễn cảnh các điệp vụ Mỹ tóm được Snowden trên đường phố Moscow và đưa anh ta về giao cho tòa án Eastern District là điều không thể. Theo các chuyên gia, khả năng này chỉ có ở Hollywood mà thôi.
Thanh Hảo (Theo CNN)